O’tkir ichak tutilishi bo’lganda, shuningdek shu kasallikka tahmin qilingan
Ularga og’riq, giperperistaltikaga qarshi kurash, intoksikatsiyani bartaraf
qilish va gomeostaz buzilishlarini (tsirkulyatsiyadagi qon miqdorini to’ldirish,
429
konservativ davolashni buyurish zarur. Infuzion davolash xajmi bemor
ahvolining og’ir-engilligi va kasallikning qancha muddatdan buyon borligi bilan
belgilanadi.
Diagnoz noaniq bo’lganda promedol va narkotik analgetiklar qo’llanishdan
saqlanib turish kerak.
Konservativ davolash bemorni tekshirish bilan parallel holda maksimal
hajmda o’tkaziladi. Ichak tutilishi og’ir kechayotgan bemorlarda konservativ
davolash operatsiyadan oldingi tayyorgarlik sifatida, ko’pi bilan 30-40 minut
ichida o’tkaziladi.
O’tkir ichak tutilishi diagnozi tasdiqlangan bemorlarda konservativ
davolash ko’pi bilan 2 soat o’tkaziladi.
Konservativ davolash kompleksi oshqozon ichak traktini yuqori
bo’limlarini me’daga (yoki yaxshisi o’n ikki barmoqli ichakka) zond kiritish
vositasida turib qolgan suyuqlikni passiv oqizish yoki past bosim ostida
(masalan, suv oqimi nasosi yordamida) chiqarishni o’z ichiga oladi. Me’dani 1-
2% li natriy gidrokarbonat eritmasi bilan yuvish maqsadga muvofik.
Atropin sulfat (teri ostiga 1 ml 0,1% li eritmasi), zarurat bo’lganda
tayinlanadi; sifon klizmalar yo’g’on ichakning bo’shalishiga, ba’zan esa tutilib
qolishining yo’qolishiga olib keladi.
Ayrim hollarda endoskopik tekshirish vaqtida bajariladigan davolash
muolajalari tutilib qolishni yo’qotishga yordam beradi. Masalan, yo’g’on
ichakning distal bo’limlarida invaginatsiyaning yoki sigmasimon ichakning
buralib qolishining ilk bosqichlarida uni havo bilan chiqarib, invaginatning
yozilishiga, burilishni to’g’rilanishiga muvaffak bo’lish mumkin.
Venaga 10% li natriy xloridni sutkasiga 1-2 marta 20 ml dan, 500-1000 ml
dan 5-10% li glyukoza eritmasiga insulin qo’shib (4 g quruq glyukoza
moddasiga 1 TB xisobida), elektrolit, ayniqsa kaliy almashinuvini normaga
solish yo’li bilan motorikani tiklasa bo’ladi. Kaliy tanqisligi nerv impulslarining
sinaptik tuzilmalarga o’tishiga yomon ta’sir qiladi; ichak atoniyasini
gipokaliemiya natijasida rivojlanishi yaxshi ma’lum. Biroq kaliy darajasining
430
o’zigina emas, balki kaliy, natriy va kaltsiy ionlarining normal nisbati ham
muxim. Shunga ko’ra tegishli analizlar o’tkazish zarur. Ichak devorida
mikrotsirkulyatsiyani tiklash muvaffakiyatli davolashning shartlaridan biri
sanaladi. U oqsil miqdorini normaga solish, qon reologik xossalarini yaxshilash,
qonning tomir ichida ivib qolishining oldini olish va shu kabilarni o’z ichiga
oladi. Jigar oldi kletchatkasiga va bevosita tomirlar o’zaniga (tomchilab) 100-
150 ml miqdorda 0,25% li novokain eritmasi yuborish ichak motorikasiga
yaxshi ta’sir ko’rsatadi, nerv impulsining muskul tolasiga uzatilishini
kuchaytiradi: 0,05% li prozerin eritmasini 1 ml dan 1-1,5 soat o’tkazib 2 marta
teri ostiga albatta yuborish kerak. Qator hollarda sifonli klizmalar to’g’ri ichak
ampulasidagi axlatni barmoq bilan chiqarish bilan qo’shib olib boriladi.
Konservativ davolashning ta’sirchanligiga baho berishga bemorning
umumiy holati (shikoyatlari, gemodinamika ko’rsatkichlari va b.) va, nihoyat,
qorin tomonidan bo’lgan o’zgarishlar (o’lchami, peristaltika borligi, qorin
pardasining ta’sirchanligi, motorika rag’batlantirilgandan keyin ich kelishi va
boshqalar), davolash jarayonidagi rentgenologik manzara dinamikasi, mezon
bo’lib hisoblanadi. O’tkazilayotgan davolashning naf bermasligi, ustiga-ustak
bemor umumiy holatining yomonlashuvi (meteorizm oshishi, intoksikatsiya)
operatsiya qilishga ko’rsatma bo’ladi.
Ichakdagi destruktsiya simptomlarida (keskin lokal og’riq qorin pardasi
ta’sirlanishining lokal simptomlari, defans, meteorizm, qusish, peristaltika
bo’lmasligi, «chayqalish shovqini» va b.) asosiy davolash tadbiri sifatidagi
operatsiyaga mutloq ko’rsatmalar vujudga keladi. Konservativ davolash
operatsiyadan oldingi jadal tayyorgarlik doirasida o’tkaziladi, xolos.
Dostları ilə paylaş: