Bronxoektatik kasallik
Bronx-o’pka sistemasining surunkali yallig’lanish kasalligi bo’lib, bronxlar
devori elastik va mushak komponentlarining destruktsiyasi munosabati bilan
bronxlarning kengayib ketishidan (bronxoektazi) iborat bo’lgan kasallik
hisoblanadi. Uning rivojlanish mexanizmini bronx-o’pka sistemasidagi tug’ma
buzilishlar, boshdan kechirilgan yallig’lanish jarayonlari, yot jismlarning ta’siri
oqibatlari va shu kabilar bilan bog’laydilar.
Bronxoektazlar turiga ko’ra tsilindrsimon, qopsimon va aralash turlarga
bo’linadi. Atelektatik bronxoektazlar alohida guruhga ajratiladi. Bronxoektazlar
ayniqsa bolalik, o’smirlik yoshida va navqiron yoshda birmuncha ko’proq
uchraydi.
Ko’pchilik bemorlar uzoq vaqt xasta bo’lib yuradigan kishilardir. Anamnez
to’g’ri yig’ilganda to’lqinsimon kechayotgan ko’p yillik kasallikni aniqlashga
muvaffaq bo’linadi. Bunda qisqa muddatli avj olish davrlari davomli remissiya
davrlari bilan almashinib turadi. Vaqt o’tishi bilan tez-tez avj olishi bo’lib
turadi, remissiyalar esa qisqaradi. Kasallikning o’ziga xos simptomlari: o’pka-
bronx infektsiyasining tez-tez qo’zib turishi, yiringli badbo’y hidli (ko’pincha
ertalab) balg’am ajralishi, nafas siqishi, qon tuflash, o’rtacha yuzaga chiqadigan
intoksikatsiya belgilari hisoblanadi. Kasallikning so’nggi bosqichlarida bemor
barmoqlari odatda nog’ora cho’plariga o’xshab ketadi, tirnoq falangalari esa soat
55
oynalari ko’rinishiga ega bo’ladi. Zararlangan o’pka qismi auskultatsiya qilib
ko’rilganda, mayda pufakchali jarangdor xirillashlar qayd qilinadi.
Rentgenologik usulda tasvir olinganda, o’pkaning kasallangan erlarida
fibroz qismlar strukturasining ari iniga o’xshash ko’rinishda ekanligi, o’pka
ildizi soyasi strukturasining buzilganligi aniqlanadi. Bronxoskopiyada diffuz
yoki aniq chegaralangan bronxit ajralib turadi, bronxlarning distal kengayish
simptomi kuzatiladi (Sul belgisi). Bronxografiya tekshiruvi bu kasallikda eng
ko’p ma’lumotlar beradi – bronxlarning kengayganligi aniqlanadi: ular
tsilindrsimon, xaltasimon, kistasimon va aralash turlari ko’rinadi.
Lokal zararlanishda jarrohlik usulda davolaniladi – segmentektomiya,
lobektomiya, bilobektomiya, pulmonektomiya qo’llaniladi (5-rasm).
5-rasm. Pulmonektomiya operatsiyasining bosqichlari.
Konservativ muolaja faqatgina jarayon tarqoq bo’lganida, shuningdek
jarrohlik amaliyotiga tayyorgarlik maqsadida o’tkaziladi.
Dostları ilə paylaş: |