Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
89
Mulohaza uchun Davlat ishlariga qabul qilishda ma’lum bir talablar mavjud edi. Masalan, davlat tilini mukammal bilish, zamona huquq me’yorlaridan to‘liq xabardorlik, tarix, adabiyot kabi ilmlardan boxabarlik, hisob-ki - tob ishlaridagi bilimdonlik va hokazo. Ismoil Somoniy saroyning maxsus mun ta - zam sarbozlaridan iborat yaxshi qurollangan harbiy qo‘shin tuzadi. Yaxshi va uzoq xizmat qilgan sarbozlar «hojib» lavo zimiga ko‘tarilgan. Hojiblarning boshlig‘i «hojib ul-hujob» yoki «hojibi buzruk» deb yuritilar edi. Bunday unvon Somoniylar saroyida oliy unvon hisoblangan. Lashkar ikki toifaga bo‘lingan: doimiy ravishda faoliyat ko‘rsatuvchi saralangan qismlar (gvardiya) va zarur hollarda viloyatlardan yig‘iladigan qismlar. Saralangan qismlardagi xizmat kamida sakkiz bosqichdan iborat bo‘lib, oddiy piyoda askarlik - dan visoqboshi, ya’ni to‘rt kishidan iborat guruhga boshliq darajasigacha bo‘lgan yo‘lni bosib o‘tishiga to‘g‘ri kelgan. Keyin u haylboshi (kichik qo‘shin boshlig‘i) maqo - mini egallashi mumkin bo‘lgan. Bu darajaga tegishli tartib-intizom, talablar doirasida xizmat qilingandagina erishish mumkin edi. Ismoil Somoniyning vafotidan so‘ng siyosiy boshboshdoqlik avjiga chiqib, mar - kaziy hokimiyat mavqeyiga putur yetishi mintaqaning Yettisuv va Qoshg‘ar qismida boshqa bir siyosiy sulola — qoraxoniylarning kuchayib borishi bilan bir vaqtga to‘g‘ri kelgandi. Natijada X asr oxirida hokimiyat qoraxoniylar qo‘liga o‘tadi. Qoraxoniylar mintaqaning Yettisuv, Qoshg‘ar, Movarounnahr kabi qismlari ustidan hukmronlik qila boshlaydilar. Xuroson, G‘azna kabi viloyatlar esa xuddi shu davrdan boshlab min - taqada shakllangan yana bir siyosiy sulola — g‘aznaviylar tobeligiga o‘tgan edi. 1. Nima sababdan Ismoil Somoniy davlat ishla- riga qabul qilishda ma’lum bir talab- lar ishlab chiqqan? Siz yana qanday talablar qo‘ygan bo‘lardingiz? 2. «Turon xalqlari harbiy san’ati» mav- zusidagi ma’lumotlar asosida Somo- niylar davridagi harbiy hayotni tahlil qiling, umumiy va farqli jihatlarini aniqlang. 3. Bu davrda Yevropa va Osiyoning boshqa davlatlarida harbiy boshqa- ruv qay ko‘rinishda edi? Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|