Yazıçı Anar haqqında payız düşüncələri (Cəmil Həsənli) Moskvada Anarın 70 illiyində çıxışından
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
AZƏRBAYCAN SUVENİR RESPUBLİKASI DEYİL, SUVEREN RESPUBLİKADIR (Azərbaycan KP XXXII qurultayında çıxış. 9 iyun, 1990)
Hörmətli yoldaşlar! Partiyanın müxtəlif qurultaylarına müxtəlif adlar verilib Qaliblər Qurultayı, həlledici Qurultay və demək olar ki, hamısı Tarixi Qurultay. Bu adların zamanın sınağı qarşısında doğrulub-doğrulmaması başqa məsələdir. Arzu edərdim ki, Azərbaycan kommunistlərinin bu qurultayı tarixə sözün həqiqi mənasında Səmimi Qurultay kimi daxil olsun, yəni bu məclisdə hərə öz düşündüyünü desin. Bu baxımdan mən də tam səmimiyyət ruhunda ürəyimdəkiləri etiraf etmək istəyirəm. Bu ilin qanlı yanvar hadisələrindən, xalqımıza tutulan divandan sonra mən bu divana yol vermiş partiyanın sıralarında qalmaq istəmirdim. Və bu gün mən buradayamsa, bu kürsüdən danışıramsa bunun səbəbini izah etməliyəm: düşünüb-daşınıb, çox ciddi tərəddüdlərdən keçib bu qərara gəldim ki, 23 il ərzində bu partiyanın üzvü olan bir adam kimi mən də partiyanın cəmiyyət, ölkə və xalq qarşısındakı günahlarına görə məsuliyyət daşıyıram və bu günahların yuyulmasında iştirak etmək üçün onun öz içində, onun mexanizmləri və tribunaları vasitəsilə fəaliyyət göstərməliyəm. İlkin sosialist ideallarını təhrif edib totalitar bir rejim yaradan Stalin-Brejnev sisteminin amansız səhvləri və cinayətləri üçün yalnız sabiq və indiki rəhbərlər məsuliyyət daşımır, bütün bu haqsızlıqlara dözən, səsini qısan, razılaşmasa da susan sıravi partiyaçılar və o cümlədən mən də məsuliyyət daşıyıram. O illərin məhdud imkanları daxilində hər halda demək istədiklərimizi az-çox desək də. Altı və üstü talan olunmuş torpağımız, azdırılmış tariximiz, unutdurulmuş adımız, dəyişdirilmiş əlifbamız (yeri gəlmişkən yenidən latın əlifbasına qayıtmağın vaxtı çatmışdır) illər boyu kürül-kürül axan yalanlar, boş vədlər, təbiətin kor qoyulması, şəhərlərimizin zəhərlənməsi, mənəviyyatın pozulması, riyakarlıq, saxtakarlıq, rüşvətxorluq, qohumbazlıq, yerlibazlıq - cəmiyyətimizdə geniş yer almış bütün bu bəlalara görə heç birimiz məsuliyyət, cavabdehlik və təqsir yükünü boynumuzdan ata bilmərik.
Partiyanın tarix qarşısında şərəfli missiyası - həm ümumən ölkədə, həm də hər respublikada, o cümlədən Azərbaycanda demokratik, çoxpartiyalı sistem yaratmaqdır. Tarixin parodoksudur ki, Kommunist Partiyası özü və məhz o, hakimiy-yətə şərik çıxa biləcək ictimai qüvvələrə yardım əlini uzatmalıdır. Bu onun kələcək nəsillər qarşısında ən şərəfli işi ola bilər. Tarixdə heç nə itmir, batmır. Bu günlərdə Azərbaycan Demokratik Respublikasının 72-ci ildönumünü bayram edərkən, indiyədək tanış olmadığımız sənədlər, faktlar üzə çıxarılarkən Azərbaycan xalqının zəngin demokratik ənənələrə malik olduğu bir daha aydınlaşdı. Demokratiya da, siyasi və ictimai fikir müxtəlifliyi də, milli müstəqillik də bizimçün göydəndüşmə bir şey deyil, onların torpağımızda, tariximizdə kökləri, rişələri var. Demokratiya həqiqi milli müstəqilliyin də, insan azadlığının da ilkin şərtidir. Dəqiq demokratik institutlar və qanunlar olmadan müstəqillik yeni bir totalitarizmə, şəxsi, siyasi və ya dini despotizmə, istibdada gətirib çıxarda bilər. Odur ki, bu gün xalqımızın gələcəyi haqqında məsuliyyət hissi ilə düşünən bütün siyasi və ictimai qüvvələr məhz demokratiyanın möhkəmlənməsi uğrunda mübarizə aparmalıdırlar. Tarix göstərdi ki, ayrıça, təcrid olunmuş bir ölkədə sosializm qurmaq müşkül işdir. Eynilə ölkənin hər hansı ayrı respublikasında, təcrid olunmuş şəkildə nə müstəqillik, nə də tam demokratiya əldə etmək olar. Hər respublikanın, o cümlədən Azərbaycanın demokratikləşməsi ölkədəki demokratik proseslərlə bağlıdır, amma bu proseslərin möhkəmlənməsi üçün biz də öz səyimizi əsirgəməməli, qeyrət və hümmət göstərməliyik. Bu işdə Kommunist Partiyası müstəsna rol oynaya bilər. Ancaq burda da tam səmimiyyət lazımdır. Çoxpartiyalılıq süni surətdə yuxarıdan qurula bilməz, heç kəsi təmsil etməyən beş-on nəfərlik oyuncaq partiyaların formal təsdiqi hələ demokratiya deyil. Siyasi plüralizm və demokratiya həqiqətən xalqın öz içindən çıxan, onun öz iradəsiylə yaranmış, onun əhəmiyyətli hissəsinin fikir və duyğularını ifadə edən hərəkatla səmimi və sağlam əməkdaşlıqdır. Qeyri-formal adlandırdığımız bu hərəkat və onun nüfuzlu öncülü olan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi - ictimai və siyasi həyatda layiq olduğu yeri bir sədəqə kimi deyil, halal qazanılmış hüquq kimi almalıdır. Xalq Cəbhəsinin sağlam qüvvələri haqqında danışanda belə nəzərdə tuturuq ki, orda qeyri-sağlam qüvvələr də var. Doğrudan da belədir, Xalq Cəbhəsində karyeristlər, demaqoqlar, üzdə bir şey, dalda başqa şey deyənlər də var. Amma məgər Kommunist Partiyasının sıralarında tək bir yalnız sağlam qüvvələr cəmləşib, əliəyrilər, bürokratlar, doqmatiklər yoxdur? Xalq Cəbhəsinin fəaliyyətində ciddi səhvlər və nöqsanlar varmı? Var! Amma hər halda Xalq Cəbhəsinin iki il ərzində buraxdığı səhvlər 70 il ərzində edilən səhvlərdən bir qədər az olar. Mən burda münasibətləri ayırd eləmək fikrində deyiləm. Yeganə istədiyim odur ki, məhz Kommunist Partiyasının sağlam qüvvələriylə Xalq Cəbhəsinin, digər ictimai hərəkatların, gələcək partiyaların sağlam qüvvələri arasında əməkdaşlıq yaransın. Azərbaycan ziyalılarının təşəbbüsü ilə fəaliyyətə başlamış Məşvərət Şurası - respublika rəhbərliyinin, Xalq Cəbhəsinin və ziyalıların arasında möhkəm körpü olmalıdır, iş birliyinə xidmət etməlidir. Bu şuranın ilk toplantısı yüksək səviyyədə və real əməkdaşlıq şəraitində keçdi. Təəssüf ki, sonrakı toplantılar həm səviyyə, həm səlahiyyət baxımından çox da səmərəli olmadı. Bu orqan isə respublikamızın gələcəyi üçün, xalqımızı hər hansı bəladan hifz etmək üçün son dərəcə mühüm görüş yeridir.
|