Pedaqogika, Fəlsəfə, Psixologiya İstər bu illərdə, istərsə də sonrakı illərdə məcmuənin işıq üzü
görmüş nömrələrində təkcə İrəvan gimnaziyası deyil, eləcə də
İrəvan müəllimlər seminariyası və Uluxanlı məktəbindən, onların
fəaliyyətindən söhbət açılarkən, onların yaranması xüsusilə vur-
ğulanır.
Əldə olan məlumatlar Köçərlinin İrəvan həyatının çox dol-
ğun keçdiyini təsdiq edir: “1885-ci ilin iyun ayında Köçərli İrəvan
gimnaziyasına Azərbaycan dili və şəriət müəllimi təyin olunur.
Pedaqoji işdə böyük müvəffəqiyyət göstərdiyi üçün o, demək olar
ki, hər il mükafat alır, ona “kollejski sekretar”, “titulyar sovet-
nik”, “ştatski sovetnik” kimi rütbələr verilir.(3,8)
İrəvan gimnaziyasında çalışdığı illərdə F.Köçərli maa-
rif məsələlərinə dair məqalələr yazır, Zöhrabzadə ilə birlikdə
“Təlimi-lisani-türki” adlı dərslik tərtib edir, “Təlimati-Sokrat”
(1891) adlı fəlsəfi əsərin nəşrinə nail olur, həm də ədəbiyyata
ciddi maraq göstərir, bədii tərcümə ilə məşğul olub. Puşkindən,
Lermontovdan, Tolstoydan, Koltsovdan tərcümələr edir, tənqidi
məqalələr yazır.
“Vətən dili” dərsliyinin müəllifi A.O.Çernyayevski 1894-cü
ildə F.Köçərliyə göndərdiyi bir məktubunda yazırdı: “Bənövşə”,
“Çiçək” və “Dilənçi” adlı tərcümələriniz mənim kitabımın zinəti
mənziləsində olacaqdır. Nəzmi yüngül, musiqili və ahənglidir,
qafiyələri də öz yerindədir” (“Azərbaycan Ədəbiyyatı Tarixi”.
Bakı, 1960, s.485).
F.Köçərli İrəvan ədəbi mühiti ilə bağlı çox tutarlı məqalələr
yazmış və İrəvanda teatrın inkişafında da öz xidmətlərini
göstərmişdir.
F.Köçərli İrəvan gimnaziyasında 10 illik fəaliyyətindən sonra
1895-ci ilin oktyabr ayında Qori seminariyası adı ilə tanınmış Za-
qafqaziya müəllimlər seminariyasının tatar şöbəsinin Azərbaycan
dili və şəriət müəllimi təyin edilir.
İrəvan mühitinin digər bir maarifpərvər ziyalısı Haşım