D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə64/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   290
DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI
Aşiqlərtək həmişə, qəlbləri bir candadır. (1, s. 82)
Folkloru  dərindən  bilən  Mövlanə  deyir  ki,  «Dörd  ünsürün 
sülhündən  yaranmışdır  bu  cahan».  Başqa  beytdə  isə  belə  de-
yir: «Külək, torpaq, su, odu Tanrıya imanlı bil». Bu misra Şərq 
fəlsəfəsində  «Abu-atəş-badü-xak»  yəni  «Su-atəş-külək-torpaq» 
dünyanın  yaradılması  komponentləri  sayılırlar.  Daha  doğrusu, 
Allah-Təala kövn (olma), varlıq, fəsad və ziddiyyətdən yaratdığı 
bu dünyanı yuxarıda qeyd etdiyimiz dörd ünsürdən ibarət olan 
qarışığın  və  onların  qaynayıb  qarışması,  birləşməsi  nəticəsində 
özülünü qoymuş ki, onlar minerallar, mədən, nəbatat və canlılar-
dan ibarət dünya yaratsınlar.
Xülasə, canlıları yaratmaqda məqsədi canlı insanı yaratmaq-
dır. İnsanı yaratmaqda məqsədi Tanrıya müti olan kamil olan in-
san yaratmaqdır. Buna görə də deyilir: Əgər bu ziddlər bir-biri ilə 
sülhdə olsalar, bədən dörd ünsürlü olarsa, bu dünyanın ömrü olar. 
Əgər  bu  ziddlər  bir-biri  ilə  cəngü-cədəldə  olarsa,  bir-birlərini 
məhv etsələr, həmin bədənlər çürüyüb məhv olar, ağıllı ruhlar və 
ya insanlar qalar. Dünya elə əbədi olaraq onlardan xeyir götürər.
Mövlanəyə görə dünya insanı maddi həyata əsir edən ruhunu 
yüksəltməyə qoymayan ünsürdür:
«Dünya insanın can düşmənidir.»
«Dünya özünü təzə gəlin kimi göstərərək insanı aldadan, la-
kin həqiqətdə sehirbaz bir qarıdır. Ona aşiq olan zəhərdən şərbət 
içər.»
«Dünyaya tapınan insan aləmin sultanı olsa da, ölüdür.»
«Könlünü dünyaya verən bir tikə çörəyə imanını satan kimi-
dir.»
«Mövqe  hərisliyi  və  dünya  xoşbəxtliyi  arxasınca  qaçanlar 
nəfsinə məğlub olmuşlar.»
«Dünyaya belə aşiq olanlar divarda əks edən işığın günəşdən 


67

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin