English-Azerbaijani Explanatory

Unitized — 1) Blok; 
tərkib; 
kompleks 2) Unifikasiya 
olunmuş.
Unitor
 — Birləşdirici.
Unity
 
— Vahid.
Universal
 
Relation —
Universal 
[ümumiləşdirilmiş] 
münasibətlər.
-426-
-427-

Universe
 — Sahə; 
cəm; 
universal
 
çoxluq.
Univocacy — Birmənalılıq. 
Unknown
 — Qeyri-müəyyən. 
Unqualified
 Call — Sərbəst 
müraciət.
Unlabeled
 
—
 
Qeyd 
olunmamış.
Unleash — Açmaq, 
buraxmaq, 
ictimailəşdirmək.
Unlikely
 
Origin 
—
Həqiqətəuyğun
 
olmayan 
mənbə.
Unlimited — sl. Sadəcə 
«anlim». İnternetə limitsiz 
giriş rejimi. 
Müddətli 
trafıkdən
 
asılı
 
olmayan 
giriş.
Unlisted — Göstərilməmiş.
Unload
 — 
1) Boşaldılma, 
yaddaşın
 boşaldılması 2) 
Çıxartmaq, 
götürmək.
Unlock 
—
 
Açma; blokdan 
azad 
etmə.
Unmake — Parçalama; 
ləğvetmə.
Unmanageable 
—
İdarəolunmaz.
Unmanaged Mode — 
Əllə 
idarəetmə rejimi.
Unmatched 
—
Uzlaşdırılmamış.
Unmount — Demontaj || 
demontaj
 etmə.
Unnamed
 File — Adsız fayl. 
Unordered List — Nizama 
salınmamış siyahı.
Unpack
 
— Açma, açmaq. 
Unplug 
— 
Dartıb
 
çıxarmaq 
(məs., ştekeri yuvasından).
Unprintable
 
Character — 
Çapa getməyən işarə.
Unprotect
 
— Qorunma 
sistemini
 
ləğvetmə.
Unread
 
— 
Oxunmamış. 
Unrecoverable — Qaytarıla 
bilinməyən.
Unreducible
 
— 
Qısalmayan. 
Unregister 
— Çıxmaq, 
qeydiyyatdan çıxmaq.
Unreliable
 —
 
Etibarsız, 
zəmanəti
 
olmayan.
Unremovable
 
— 
Silinməyən 
(sistem diskdə 
fayllar).
Unsafe
 
— Etibarlı
 olmayan, 
təhlükəli.
Unselect
 
— Seçmənin 
(seçilmənin) ləğvi.
Unset
—Əvvəlki vəziyyətə 
qaytarma
 
və ya atma.
Unsharp Image —Anlaşılmaz 
[zəif
 rezolyusiyalı]
 
təsvir.
Unsharp Mask
 
— nəşr. 
Kontur
 rezolyusiya
 
(kəskinlik),
 
Təsvirin əsasən 
rəng və ya çalar keçidləri 
olan
 hissələrini 
aydınlaşdırır 
(təhrif
 etmədən 
rezolyusiyasını artırır).
Unsigned — İşarəsiz.
Unsigned 
Integer — İşarəsiz 
tam.
Unsolvable
 
—
 Həll 
olunmayan.
Unspecified Bit Rate —
Əvvəlcədən 
verilməyən 
sürət.
Unstable — Dayanıqsız
Unstructured —
Strukturlaşdınlmamış.
Unsubscribe — 
Abunəni 
ləğvetmə,
 məsələn, İnternet 
vasitəsilə
 hər
 hansı 
xəbərləri,
 e-maili almaqdan 
imtina
 etmə.
Unsuccessful
 Call 
— Uğursuz 
çağırış (zəng); uğursuz 
müraciət.
Untitled 
— Başlıqsız.
Unusable — 1) İstifadə 
olunmayan 2) İstifadəyə 
yararsız.
Unused
 — İstifadə olunmamış. 
Unveil — Elanetmə, 
xəbəretmə, açmaq (planları); 
yeni
 
malın
 anonsunu 
vermə.
Unwanted 
—
Arzuolunmaz. 
Unwatched 
—
 Xidmət 
personalı
 
olmadan çalışan.
Unzip 
— «Zipdən azadetmə» 
(ZIP 
arxivini açma).
Up —Yuxarı.
Up Arrow —Yuxarı ox 
(simvolun adı).
Up System
 — Qüsursuz 
çalışan sistem; işlək sistem. 
Upcoming 
— Qarşıdakı. 
Update 
—
 Yenilənmə, 
modifikasiya,
 
proqrama 
əlavələr,
 «yamaq». 
Həmçinin, bax: 
Patch 
Updating
 — Düzəldilmə; 
yenilənmə.
 
Aktualizasiya.
Up
٠
Down
 
Control 
—
İdarəedici oxlar.
Upgrade
 — Apqreyd. 
Kompüterin
 
aparat 
vasitələrinin
 
modemizasiyası, 
detalların 
təzələnməsi.
Uplink 
— 
Peyk kanal rabitəsi. 
Upload
 — 1) Yükləmə 2)
Faylın kompüterdən 
hər 
hansı
 bir serverə, 
sosial 
şəbəkəyə göndərilməsi, 
yüklənməsi.
Upper 
— Üst, yuxan.
Upper
 
Case (US) — Yuxan 
reqistr. Bu rejimə shift 
klavişlərindən birini 
basili 
saxlamaqla
 
və ya Caps
-428-
-429-

Lock
 (bax) klavişini basıb 
buraxmaqla keçmək 
olur.
UPS
 — 
Daimi qidalanma 
mənbəyi 
-
 UPS.
UPS Backup Time 
— UPS-in 
qoruma müddəti.
Upsizing
 — 
Gücləndirmə, 
daha 
yuxarı gücə keçilmə.
Upstream
 
— İstiqamətdə, 
əsas 
trafıkin
 əksinə.
Uptime
 
— İş qabiliyyəti 
müddəti, işlək
 vaxt.
Up-to-Date —
 Müasir,
 müasir 
tələblərə
 
cavab
 
verən.
Up-to-the-Minute
 —
 Ən son. 
Upward
 
— Aşağıdan 
yuxarı. 
Urgent
 —
 
Təcili, 
aktual. 
Urgent
 
— Fövqəladə, 
təcili. 
URL
 (Universal Resource
Locator) — İnternet 
resurslarının 
unifıkasiyalı 
ünvanlanma
 metodu. URL- 
ünvan web-brauzerlərin 
İnternetdə resursu axtarıb 
tapması 
üçün lazımdır. İlk 
dəfə 
Tim Berners-Lee 
tərəfindən işlənib 
hazırlanıb.
Usability
 
— İşin rahatlığı. 
Usage
 
— İşlətmə, 
istifadə. 
USB—
 Şin 
standartı (bax:
Bus), 
həmçinin 
kompüterin 
arxa
 panelində 
universal 
qoşulma portu (giriş, 
birləşmə). USB ilə 
kompüterə
 
printer, skaner, 
monitor,
 klaviatur, 
maus 
və 
başqa avadanlıqlar qoşmaq 
olur. USB-nin 
üstünlüyü 
ondadır ki, onunla «qaynar» 
qoşulma
 mümkündür, yəni 
sistemin söndürülməsinə və 
təzədən yüklənməsinə 
ehtiyac
 yoxdur. USB 
qoşulmanı
 praktik 
olaraq 
indi 
bütün kompüterlər, 
hətta 
bəzi 
planşetlər (tablet 
PC) 
təmin 
edir.
USB 
Mouse 
— USB porta 
qoşulan maus.
Use
 — İstifadə, tətbiq ||
 istifadə 
etmək, tətbiq etmək.
Use
 Environment 
— İstifadə 
şərti.
Use
 
Factor — İstifadə əmsalı. 
Used
 — Məşğul, istifadə 
olunan.
Useful 
— 
Sahə.
Usenet
 
— İnternetdə 
telekonfrans
 
sistemi.
User — İstifadəçi.
User Account — İstifadəçinin 
uçot 
(qeydiyyat)
 
yazısı, 
profili. 
İstifadəçi büdcəsi.
User 
Agent (UA) — istifadəçi 
agent.
User Computer — istifadəçi 
hesablama
 maşını 
(kompüter).
User ID (User Identifier) — 
İstifadəçi
 identifikatoru.
User Iterface — İstifadəçi 
interfeysi.
User List — İstifadəçilərin 
siyahısı.
User Login — İstifadəçi girişi 
(sistemə
 giriş) 
(Login).
User 
Manager — 
istifadəçilərin dispetçeri.
User Manual — İstifadəçi 
üçün bələdçi (dərslik).
User Mode
 
— İstifadəçi 
[üstünlüyü 
olmayan] rejimi.
User
 Profile 
— istifadəçi 
parametrləri.
User-Defined — İstifadəçinin 
müəyyən
 etdiyi (müəyyən).
User-Directed — istifadəçinin 
idarə
 
etdiyi.
User
 kit —
 
İstifadəçi yığımı.
Users
 — İstifadəçilər 
(Macintosh
 mühitində).
UTF-8 
(UCS 
transformation 
format 8) — UCS (bax) 
format
 8 çevrilməsi; kod 
UTF-8.
Utility (Utilities) — Xidməti 
proqram.
 Vasitə. Utilit.
Utilization — İstifadə, işlətmə, 
utilizasiya.
Utmost — Sərhəd, yuxarı 
hədd.
Utterance — Nitq (aktiv) 
fraqmenti 
(nitq siqnallarının 
işlənməsi 
zamanı).
-430-
-431-

٦
 
■؛؛؛.
.
 
خ:
5
جه
.
١
;؛؛;!
 
.
V
Ff
Gg
'
 
بأ
 
م
ل
٠
أ'ا'
٦
 
اا
١
>
 
اا
١
Kk
،
٠١
‘
 
:ا
 
ا
 
؛:;
٠١
 
-
 
'؛
 
.-ج-
 
عأا
٠
Pp
 
■
 
ئ
 
Nn
 
o
٠
 
ن
ل
 
م
 
با
 
'؛(
١٠
 
١
;
 
.ا
١
 
٠١٦
:
 
-
 
■
٦
 
s.'h
sal
١:٦74-4O4.
 
-ب
06
ع
 .
٦
؛ص
?:
səh. 455-456
 :
 
ssh.
 458-46Ü
Cc
■
c
٦
 
حد؛ل.
إيا.:
؛.
 
؛■
١٦
-.'."-
 
-ط
 
,,,
٦
 
.
I
..
.səh.
ةأ
4
ج
42
 
اا
٦ا
٦
 salt. 433-439 ■;
ن
-
 
ل 
■
44
 
صا-
 
ب
٠
■ ■
 istifadə oliiuan 
11•
 
ر
 ədəbiyyat..-.
لر
 
;٢
جت-
 
٦
ة
4
);مل
4
 
ب.-?،-,.
Vacancy— 1) 
Bbş
 yer,
 ara, 
buraxma
 2) Vakansiya.
Vaccination
—Vaksinasiya 
(sistemin
 məlum
 olmayan 
virusları
 tapmağa 
köklənməsi). 
Sistemə 
antivirus proqramı
 yazma.
Vacuum—،Vakuum, 
seyrəlmə.
Valid
—Mümkün ola bilən, 
düzgün. Etibarlı, keçərli.
Valid
 
Digit— Etibarlı rəqəm. 
Validate— Təsdiq etmək. 
Validation
—
Məlumatlara 
nəzarət. 
Etibarlılığııi təsdiqi.
Validity—
1) 
Həqiqilik; 
ədalətlilik
 2)
 
Mötəbərlilik 3) 
Dəqiqlik،
Valley
—
Minimum nöqtəsi. 
Value — 
Qiymət, dəyə
٢
. 
Value
 
of Game— Oyünların 
qiyməti.
Value-add — Əlavə resurs, 
funksiya və/və ya 
xidmətlər.
Valve — (Elektron) lampa.
Vampire
 
Tap— Dəlib keçən 
ucluq,
 
«vampir dişi» (kabeli 
dəlib
 
keçərək
 mis 
məftilə
birləşən, XÜSUSİ - iti dişli 
birləşdirici).
Vaporware
—
 «Xəyali» 
proqram
 məhsulu barədə 
yanivəd.
Variable,
 var— 
Dəyişən.
Variance— Dispersiya; 
dəyişkənlik,
 tez-tez dəyişən.
Variant-
 
1)
 Variant 2) 
Müxtəliflik 3) Universal 
tip.
Variate
—
 Təsadüfi 
kəmiyyət.
Variation
—
 
1)
 Dəyişiklik, 
dəyişmə; titrəyiş, nominal 
'kəmiyyətdən uzaqlaşma
 2) 
.Variant;
 
mtixtoliflilik.
Variety-
 
l)Müxtəliflilik2) 
Birstra, ؟oxlu.
Vary
 
ذجل 
Dəyişilmək, 
Dəyişmək, tənzimləmək.
VBA (Visual Basic for 
Application). — Microsoft 
Office
 proqramlaşdırmasan 
daxili
 dili,
VBR
 (Variable
 Bit
 Rate) — 
Məlumatların 
(audio VƏ 
video
 
fayllarda) dəyişkən 
axını.
 
ATM şəbəkəsində bu 
xidmətin
 iki
 variantım
-433-
-
432
-
-
٠
 
مث،
 
-
 
،سد

ümumi adı. Adətən, orta və 
ya
 
minimal buraxılış 
həcminə
 
zəmanət
 verilir. 
Real
 
zamanda (rtVBR) 
ötürülmə
 
ilə
 qeyri-real 
zamanda (nrtVBR) 
ötürülməni
 
fərqləndirirlər. 
MPEG-2-də
 kodlaşdırma 
variantı.
VCD—
Videodisk, video-CD. 
VDSL(Very
 High Bit-Rate
Digital 
Subscriber Line) — 
Yüksəksürətli
 rəqəmsal 
abonent xətti.
 xDSL-in 
daha 
sürətli
 
modifikasiyası
 (52 
Mbit/s-dək).
Vector
— Vektor.
Vector Graphics — 
Vektor/obyekt qrafikası. 
Əyrilərin (riyazi düsturlarla 
verilən) birləşdirilməsi 
yoluyla 
qrafik 
informasiyanın
 təqdim 
olunması. 
Bu üsul təsvirin 
keyfiyyətini itirmədən onun 
şəklini
 
dəyişdirməyə, imkan 
verir.
Virtual
 Memory
 (VM) — 
Virtual yaddaş. Adətən sərt 
diskdə
 
yerləşir və 
məlumatların
 müvəqqəti 
saxlanması üçündür.
Vector Image — Vektor təsvir.
Vectorization
—
Vektorizasiya, rastr təsvirin 
vektor
 qrafik
 formata 
çevrilməsi
 prosesi.
 Ant: 
Rasterization
Velocity
— 
Sürət.
Vendor
— 
Təchizatçı, 
istehsalçı, 
satıcı.
Ver(ification)
— Verifikasiya.
Yoxlama.
Verb—Komanda, feil.
Verbal Command— Nitq 
komandası.
Verbal Input
—Nitq 
vasitəsilə 
giriş; nitq girişi.
Verification— Verifikasiya, 
yoxlama,
 nəzarət.
Verification
 Message —
Yoxlama ismarışı.
Verify
— Yoxlama, 
nəzarətetmə.
Versatile
 
—Çoxtərəfli, 
çoxməqsədli.
Version, ver— Versiya, 
proqram
 təminatının 
sıra 
nömrəsi
 
(yaranma 
tarixindən).
Vertex
 (pl Vertices)
 — 
Təpə, 
zirvə.
Vertical Alignment— Şaquli 
düzlənmə.
tical
 Bar
—
 1) Şaquli 
cızıq,
 «|» simvolu 2) Şaquli 
xətt.
Vertical Spacing — 
Sətirlərarası
 interval.
Vertical
 Wheel — Şaquli 
hərəkət
 təkəri.
Very — Çox.
Vessel — 
Balon; rezervuar; 
kamera.
Vetting 
—
Nəzarət baxışı.
VfW
 = VFW (Video 
for 
Windows)
 — 
VfW formatı. 
Rəqəmsal 
videonun 
formatlarından 
biri, 
Microsoft korporasiyası 
tərəfindən
 
işlənib hazırlanan 
və
 
Windows əməliyyat 
sisteminin himayə
 etdiyi 
format.
VGA
 (Video
 Graphics 
Array) 
—
 Qrafik
 
adapter,
 
VGA 
standartı. Videoqrafik 
adapter standartı IBM 
tərəfindən 
1987-ci ildə 
yaradılıb.
 
Əvvəlki EGA 
rejiminə
 
nisbətən bu 
standartda
 
rezolyusiya 
(kəskinlik) 640x480 nöqtə 
(16 rəngli qrafik rejimdə) və 
720x400 
nöqtə 
(mətn 
rejimində) təşkil edirdi. 
Sonralar
 
daha 
böyük 
rezolyusiyalı SuperVGA 
standartı meydana gəldi.
VHF (Very High Frequency) 
— Çox yüksək tezlik, VHF- 
in
 tezlik diapazonu
 - 
elektromaqnit
 
dalğalarının 
tezlik diapazonu 30-300 
Mhs təşkil edir.
VHS (Video Home System) — 
VHS standart. Analoq 
videoyazı
 standartı. Məişət 
videomaqnitofonları üçün 
videokasset
 formatı, JVC və 
Matsushita
 şirkətləri 
tərəfindən 
işlənib
 
hazırlanıb. 
VxWorks
 
—
 
River Systems 
kompaniyasında
 real zaman 
əməliyyat
 sistemi.
Viability
 — 
Həyat qabiliyyəti, 
istifadəyə yararlılıq.
Viber —
 Mobil telefonlar 
(əsasən də
 smartfonlar) üçün 
səsli,
 mətni, video-chat 
sistemi. Bu proqram əlavəsi 
ilə
 
İnternet
 protokolu 
vasitəsilə telefon kimi 
danışmaq
 
mümkündür. 
Proqram əlavəsi pulsuzdur. 
Viber
 istifadəçiləri mobil 
nömrə
 
vasitəsi ilə qeydə alır. 
Vibrato 
— Vibrato, səsin 
işlənməsində
 
istifadə olunan 
populyar
 xüsusi 
effekt. Səs 
-434-
-435-

tonunun
 
dalğavari 
dəyişilməsinə
 
gətirib çıxarır. 
Çox vaxt 
«əsmə» 
effekti də 
adlandırılır.
Victim Cache
 — «Qurbanlıq» 
məlumatların
 
keş-yaddaşı, 
3-cü səviyyə keş-yaddaş.
Video
 
— Videosiqnal; 
videotəsvir.
 Video.
Video Açcelerator —
Videosiqnallann
 ötürülmə 
sürətləndiricisi.
 
'
Video Adapter
 
—
Videokontroller, 
videoadapter.
Video Card — Video plata. 
Video Codec — Videokodek.
Videoməlumatlann 
sıxılması/açılması
 üçün 
proqram,
 və/və
 
ya qurğu.
View
 
— 1) İnformasiyanın 
ekranda
 əksi,
 
baxış [fayla] 
2)
 Görünüş,
 plan,
 təsəvvür. 
Gözdən
 
keçirmə. Baxış.
View(ing) 
Area — Baxış 
zonası 
(təsvirin ekranda).
Viewer 
— Vyuver, faylın və ya 
sənədin tərkibinə tez 
baxmaq 
üçün proqram.
Viewing
—
 
1) Vizualizasiya 2) 
Vizual
 əks 
3) Kadrın 
seçilməsi 
(ekran çıxışı 
üçün).
Viewport
 
—
 Baxış pəncərəsi. 
Vignette -— 
nəşr. Vinetka.
Təsvirin ətrafında 
oval 
və ya 
düzbucaqlı
 çərçivə yaradır. 
VIO (Video Input/Output)
 —
Videogiriş/videoçıxış.
Violator — Cani (qorunan 
sistemə
 
qeyri-qanuni daxil 
olmaq
 istəyən 
adam).
Virgin 
— Təmiz, qeyd 
olunmayan
 (informasiya 
daşıyıcısı).
Virgin
 
Paper —Təmiz kağız. 
Virtual — Virtual; xəyali;
hipotetik.
Virtual
 Circuit 
— 
Virtual 
kanal.
Virtual Disk — Virtual 
disk 
(operativ
 
yaddaşın bir 
hissəsi).
Virtual
 
LAN
 — Virtual lokal 
şəbəkə.
Virtual
 
Memory 
— Virtual 
yaddaş.
Virus
 —
 Kompüter virusu. 
Kompüter,
 proqram və 
şəbəkələri
 zədələyən, onları 
nasaz
 vəziyyətə
 
gətirən, 
fayllan məhv edən və 
s. 
zərərlər
 vuran istifadəçidən 
gizlənən proqramlar.
Virus Prevention — Virus 
əleyhinə
 profilaktika.
Virus
 Protection —
 Virusdan 
qorunma.
 
Antivirus
 
proqramları
 
və ya aparat 
vasitələrilə qorunma.
Virus-Infected File — 
Virusla 
yoluxmuş
 fayl.
Virus-Like
 —
 Virusabənzər.
Virusware (Virware) — Virus 
proqram təminatı.
Visibility 
— Görünmə 
dərəcəsi.
Vision
 — 
Görmə; görmə 
qabiliyyəti.
Visit 
— 
Ziyarət. Başçəkmə.
Visual — 1) Vizual, görmə, 
müşahidə
 2)
 
Görünən, gözlə 
görünə
 bilən.
Visual Basic Play
 — VBA 
proqram
 
dilində redaktə və 
işəsalma.
Visual
 Cue 
— Vizual 
məsləhət.
Visual
 Motion
 — Görünən 
hərəkət.
Vital
 Record
 — [Həyati] 
əhəmiyyətli
 sənəd.
Vivid
 Color — 
Parlaq rəng.
VLAN
 
(Virtual
 LAN)
 
— 
Virtual 
lokal hesablama 
şəbəkəsi.
 
Şəbəkə növü.
VLB (VESA Local Bus) — 
Köhnə
 
tipli videoşin.
VOB 
(Video Object) — 
DVD-
Video-da
 video-obyekt - 
məlumatların
 yaddaşında 
kiçik blok, adətən
 
GOP 
(bax).
Vocabulary
 — 1) Lüğət 2) Söz 
tərkibi 
(dilin); 
leksika 3) 
Terminologiya.
Vocal
 
Input —
 
Nitqin daxil 
edilməsi, 
səsin 
(məlumatların)
 
daxil 
edilməsi.
Vocoding 
— Səs siqnallarının 
kodlaşdırılması.
Voder —
 Nitqin 
sintezatoru. 
Voxel 
(Volume Picture 
Element)
 
— 
Voksel, həcmi 
təsvirin elementi.
Voice — Səs, nitq.
Voice Call — Səsli danışıq
(səsli 
ismarış mübadiləsi).
Voice Digitizer — Səs 
çeviricisi
 
(rəqəmsal 
formaya).
Voice Mail —Nitq [səsli] 
şəklində
 
poçt. Səsli ismanşlı 
elektron
 
məktub. Bax: 
Voicemail