Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni
“Muammoli vaziyat” jadvalini to’ldiring
Yüklə 11,09 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. Keys bilan ishlash jarayonini baholash mezonlari va ko’rsatkichlari
- FIZIKA O’QITISHDA ZAMONAVIY O’ZBEK MILLIY MODELI “DASTPANJA” USULIDAN FOYDALANISH
- “Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr.
- Uchunchi
- Beshinchi
- Ядро емирилиш конуниятларини ўқитишда умумлаштириш методидан фойдаланиш
|
2. “Muammoli vaziyat” jadvalini to’ldiring Muammolar Muammoli vaziyatning kelib chiqish sabablari Vaziyatdan chiqib ketish harakatlari 1. Insoniyat kelajagiga xavf solayotgan energetika muammosi va uning yechimi. 2. Energetika muammosi keltirib chiqarishi mumkin bo’lgan oziq-ovqat muammosi. 3. Energetika muammosi keltirib chiqarishi mumkin bo’lgan ekologiya muammosi.
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 13
3. Keys bilan ishlash qoidalari Keysda vaziyat tavsifi va axborot ta’minoti har xil hajmda bo’lishi (bir varog’dan bir necha yuz varog’gacha), tahlil etish uchun taklif etilayotgan vaziyatlar tavsifida detallashtirish darajasi ham turlicha bo’lishi, axborot ko’pligi darajasi ham o’zgarishi mumkin bo’lgan-tahlilga aloqasi bo’lmagan ma’lumotlar ham bo’lishi mumkin. Amaliy vaziyatni tahlil qilish vaqtida:
bo’lishi mumkin; - harakatlar rejasini vaziyatning tahlili tugallangan va muammo aniqlangandan so’ng shakllantiring 4. Keys bilan ishlash jarayonini baholash mezonlari va ko’rsatkichlari Auditoriyadan tashqarida bajarilgan ish uchun baholash mezonlari va ko’rsatkichlari Talabalar ro’yxati Asosiy muammo
ajratib olinib, tadqiqot ob’ekti aniq-langan mak.1.5 b. Muammoli vaziyatning kelib
chiqish sabablari aniq ko’rsatilgan mak.1.0 b. Vaziyatdan chiqib
ketish harakatlari aniq ko’rsatilgan mak.2.5 b Jami
mak. 5 b 1
Auditoriyada bajarilgan ish uchun baholash mezonlari va ko’rsatkichlari Guruhlar ro’yxati Guruh faol
mak. 1 b Ma’lumotlar ko’rgazmali taqdim etildi
mak.2 b Javoblar to’liq va aniq berildi
mak.3 b Jami
mak. 5 b 1
Adabiyotlar 1. И.A.Каримов.“Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари” "Ўзбекистoн" 2009 й, 48-бет 2. Л.В.Голиш, Д.М.Файзуллаева. «Педагогик технологияларни лойихалаштириш ва режалаштириш». Т. 2010 й, 149-бет
USULIDAN FOYDALANISH
Baxtiyor Mislidinov,Namangan muhandislik qurilish instituti Fizika o’qitishda ta’lim sifatini oshirish uchun ma’ruza, laboratoriya va amaliy dars jarayonlariga pedagogik texnologiyani qo’llash muhimdir. Pedagogik texnologiyani qo’llash orqali talabalarni fanga bo’lgan qiziqishini yanada oshirish va ularda ijodkorlik qobiliyatlarini shakllantirishdan iborat.Buning uchun o’qituvchi tomonidan har bir darsga kreativ(ijodiy) yondashish talab etiladi. Bunda o’qituvchi talabalarni ijodiy faolligini oshirish uchun dars jarayonlariga mavzuga mos keladigan pedagogik texnologiyalarni qo’llash talab etiladi. Zamonaviy pedagogik texnologiyalarni ta’lim jarayoniga qo’llash bo’yicha respublikamizning ko’zga ko’ringan olimlari tomonidan rivojlangan mamlakatlarda muvaffaqiyat bilan qo’llanib kelinayotgan pedagogik texnologiyalarni ilmiy asosda qiyosiy tahlil qilib, xalqimizning milliy pedagogika an’analaridan hamda ta’lim sohasining shu kundagi holatidan kelib chiqqan holda O’zbekistonning milliy pedagogik texnologiyasini yaratishga harakat qilinmoqda va bu sohada ko’zga ko’rinarli ishlar amalga oshirildi. Ta’lim tizimida faoliyat olib borayotgan professor-o’qituvchilarimizning bugungi kundagi asosiy vazifasi bu texnologiyani chuqur o’rganib, o’zining kundalik pedagogik amaliyotida qo’llashdir. O’quv mashg’ulotlarini pedagogik texnologiya yordamida amalga oshirishda ularda “Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 14
ishtirok etadigan elementlarni o’zaro funksional bog’liqlikda ekanligini ko’rsatuvchi ramziy ko’rinishni ,,dastpanja’’ deb atadik.(1-rasm) Ko’rib turganingizdek, «dastpanja»ning butunlik holati muayyan bir fanning bitta o’quv mashg’uloti, ya’ni bitta darsni, PT tili bilan aytganda, bitta o’rta modulini ifoda etgan. Uning birinchi raqamli elementida, ya’ni «dastpanja»ning kaftida, shu mashg’ulotda beriladigan materiallarni, hajmi va mazmuniga qarab, kichik modullarga ajratib, ularning maqsadlari va ularga ajratilgan vaqt aniqlab olinishi ko’rsatilgan. Ikkinchi raqamli elementi orqali,ya’ni «dastpanja»ning «boshmaldog’i»da, har bir kichik modulda beriladigan bilimlar tizimi ichidan tayanch tushunchalar ajratib olinib, shu tushunchalar asosida nazorat savollari va bu savollar asosida test yoki boshqa nazorat shakllari tuzilishi lozimligi ko’rinib turibdi.
1-rasm. Pedagogik texnologiyaning o‘zbek milliy «Dastpanja» modeli. Uchunchi raqamli elementidan,har bir kichik modulida qo’llaniladigan dars turi va tipining belgilanishi ko’rinib turibdi. To’rtinchi elementi, «dastpanja»ning «o’rta terak» barmog’ida, har bir kichik modulida qo’llaniladigan pedagogik uslublar ko’rsatiladi. Beshinchi raqamli elementi, «kichik terak»da, har bir kichik modulida foydalaniladigan axborot texnologiyalari ifoda etiladi. Oltinchi raqamli elementi, «dastpanja»ning «jimjilog’i»da, har bir kichik modulida foydalaniladigan didaktik materiallarning turi va joylari ko’rsatilishi ifodalangan.«Dastpanja»ning yettinchi raqamli elementi, ya’ni «bilagi»da, pedagogik texnologiyaning boshqa beshta elementida rejalashtirilgan harakatlar «kaft», ya’ni maqsadlar orqali birikib,ularda ko’rsatilgan narsalarni, ya’ni muayyan o’quv mashg’ulotida beriladigan materiallarni, qaysi kichik modullarda, qaysi tayanch tushunchalarni qanday dars turi va tipi yordamida, qanday uslublar qo’llab turib, qaysi axborot texnologiyalar va didaktik materiallardan qanday qilib foydalanish yo’llari yozilgan dars ssenariysi ifodalangan bo’ladi.Bunda,o’quv jarayonida ishtirok etadigan barcha kuch va vositalar o’zaro sintezlashib bir butunlikni, ya’ni dars degan majmuni tashkil qiladi. Fizika o`qitishga ham ushbu usulni qo`llash mumkin.Masalan elektrodinamika asoslari bo’limidan «Elektrolitlarda elektr toki. Elektrolitik dissotsiatsiya Elektroliz» mavzusini oqitishda: 1. DTS, o’quv rejava fan dasturi hamda integralashgan ta’lim texnologiyalari,Integralashgan kursni tashkillashtirish va amalga oshirish yo’llari. Pedagogik texnologiyaning o‘zbek milliy «Dastpanja» modeli usuli. 2. Elektrolitlarda elektr toki, elektrolitik dissotsiatsiya, dissotsiatsiyalanish darajasi, kation va anionlar, elektr tokining zichligi, elektrolitning solishtirma qarshiligi, elektroliz, Faradeyning 1- qonuni, 1-qonunining fizik ma’nosi, Faradeyning 2-qonuni, elektr okimyoviy ekvivalent. 1. Elektrolitlar deb nimaga aytiladi? 2. Elektrolitik dissotsiatsiya deb nimaga aytiladi? 3. Dissotsiatsiyalanish darajasi deb nimaga aytiladi? 4. Kationlar va anionlar nimalar? 5. Elektr tokining
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 15
zichligi nima? 6. Elektrolitning solishtirma qarshiligi temperaturaga bog’liqmi? 7. Elektroliz deb qanday jarayonga aytiladi ? 8. Faradeyning 1-qonuni nima? 9. 1-qonunining fizik ma’nosi. 10. Faradeyning 2-qonuni. 11.Elektrokimyoviy ekvivalent nimani ko’rsatadi? 3.Integrallashgan ta’lim texnologiyalari, modulli ta’lim, qiyosiy tahlil, guruhiy, yakka tartibda, juftlikda 4. Og’zaki bayon qilish, muammo qo’yish, muammoni yechish usullari, suhbat, debat turi, aqliy hujum, BBB, chalkashgan mantiqiy zanjir, Venn diagrammasi, FSMU, keys-stadi, klaster, 5. Mavzuning nomi, maqsad kutilayotgan natijalar e’lon qilinadi, mashg’ulot modulli ta’lim texnologiyasi asosida o’tkazilishini tushuntiriladi. Talabalarning mustaqil faoliyatini kuzatib boriladi. Videoproyektor, kompyuter yoki kodoskop, animatsion materiallar. 6. Mavzuga oid test, masala, nazorat savollari, tarqatma materiallar, muammoli savollar, rolikli savollar. 7. Tahsil oluvchilarga taqdim etiladigan materiallar; tahsil oluvchilarga mustaqil bajarish uchun beriladigan vazifalar; tahsil oluvchilar tomonidan o’zlashtirilgan ma’lumot o’z aksini topadi. Ta’lim mazmuni ilmiylik va amaliy ahamiyat talablarini to’ldirishi, o’quv jarayoniga ajratilgan vaqtga muvofiq tashkil etilishi,ta’lim mazmuni va uning ta’hsil oluvchilar tomonidan qabul qilinish darajasining o’zaro mosligi inobatga olinadi. Ushbu modelni fizika o’qitishda qo’llash davomida darsda barcha talabalar faol qatnashadi,ularda fanga ijodiy yondashish shakllanadi, muammolarni fan nuqtai nazaridan yechish ko’nikmalari va mustaqil fikrini bayon qilish shakllanadi. O’qituvchi dars jarayonlarida nazariy bilimlarni bugungi kun muammolari va ishlab chiqarish jarayoni bilan bog’lash muhimdir. Bunda o’qituvchi dunyoning rivojlangan davlatlar kompaniyalarining ishlab chiqarish korxonalaridagi jarayonlarni qisqa ko’rinishdagi roliklarini talabalarga taqdim etishi kerak. Bu esa talabalarda fizikadan nazariy tushunchalar va amaliy ko’nikmalarni shaklanishiga olib keladi. Foydalanilgan adabiyotlar. 1. M.Tojiyev, B.Ziyamuxamedov, M.O’ralova. Pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat fanining o’quv mashg’ulotlarini loyihalash (o’quv qo’llanma) –T.: «Tafakkur- Bo’stoni», 2012. 2. A.G.G’aniyev, A.K.Avliyoqulov, G.A.Almardonova.Fizika(1-qism)-T.: «O’qituvchi nashriyot - matbaa iojodiy uyi », 2006.
умумлаштириш методидан фойдаланиш
А.К. Кутбеддинов 1 , А.М. Музафаров 2 , М.Т. Турсунов. 1
НДПИ 1 , НДКИ
2
Ядро физика фанини ўқитишда ядро емирилиш конуниятлари радиоактивлик мавзусини тушунишда энг мухим тушунча булиб хисобланади. Чунки табиий емирилиш занжиридаги жараёнлар - элементлар хосил булиши ва радиоактивлик натижасида бир-бирига айланиши ходисасини илмий тушуниш имкониятини яратади. Табиатдаги мавжуд барча табиий радиоактив элементлар оилалари α ва β - емирилиш асосида қўрғошиннинг стабиль изотопларига айланади. Табиий радиоактив элементлар оилаларидан бири хисобланган - уран оиласи уз емирилиши натижасида 15 та радинуклид хосил килиши илмий манбаларда келтирилган. Лекин бу радионуклидлар хосил булиши жараёнида радиоактив мувозанат булиши етарли даражада тадкик килинмаган.(1-2) Радиоактив мувозанатнинг уран радионуклидлари ўртасида бузилиш сабабларини тушуниш ядро-физикаси, радиацион физика, радиоэкология, аналитик кимё ва бир қатор ядро- физик жараёнларнинг илмий моҳиятини очиб беради. Юқорида келтирилган фикрларни долзарблигини ҳисобга олиб уран радионуклидлари ва улар ўртасидаги радиоактив
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 16
мувозанатнинг бузилиш сабабларини тадқиқ қилишни ядро физикаси бўлимини ўқитишда ядро емирилиш қонунларини умумлаштиришни методидан фойдаланишни мақсад қилдик. Юкоридаги мақсадни амалга ошириш учун аналитик формулалар ва экспериментал тажриба асосида олинган натижалар ёрдамида гистограмма ясалди. Бу гистограмма 1-расмда келтирилган.
1-расм.
234 U изопи миқдорининг йил давомида ўзгариши - Ураннинг ер ости сувидан олинган наъмунадаги микдори, -
234 U нинг (доимий) мувозанатлашган миқдори, - 234
U нинг (норматив) талаб қилинадиган миқдори. Шундай қилиб табиий фанларни ўқитишда ядро емирилиш конуниятларини умумийлаштириш асосида бир канча тушунчалар илмий мохияти очилди ва уларни фанлар интерациясидаги урни белгиланди. Ядро емирилиш конуниятлари асосида радиоактив элементлар хосил булиш механизми, уларнинг бир-бирига айланиши, емирилишда тепки энергия олиш, бу энергия натижасида кристалл панжарадаги радинуклидлар химиявий боганишининг узгариши, аллоген ва аутоген жараёнлар илмий жихатдан тушунтирилди. Бу тушунчаларни биз таклиф килган усулда умумлаштирилиб укитилиши эса талабаларга бир канча кулайлик яратади ва уларни инновацион фикларлашга ундайди. Фойдаланилган адабиётлар 1. Бекман И. Радиоактивность, радионуклиды и радиация. – М.: PALMARIUM, 2014. – 498 с. 2. Пивоваров Ю.П., Михалев В.П. Радиационная экология. – М.: Академия, 2004. – 240 с. FIZIKA VA ASTRANOMIYANI O’QITISHDA ZAMONAVIY INNOVATSION TEXNOLOGIYA “PHET SIMULATIONS” DASTURIDAN FOYDALANIB VIRTUAL LABORATORIYALAR YARATISH. assistent S.S.Xalilov 1 , yetakchi o’qituvchi G.R.Xasanova 2 , yetakchi o’qituvchi R.I.Boltaboyeva 3 Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU, O’zbekiston Respublikasi Milliy Gvardiyasiga qarashli Toshkent “Temurbeklar maktabi”. Ma’lumki, fan va texnika ja’dal sur’atlar bilan rivojlanayotgan bugungi kunda ko’plab ilmiy bilimlar, tushuncha va tasavvurlar hajmi keskin ortib bormoqda. Bu, bir tomondan, fan-texnikaning yangi soha va bo’limlarining taraqqiy etishi tufayli uning differentsiallashuvini ta’minlayotgan bo’lsa, ikkinchi tomondan, fanlar orasida integratsiya jarayonini vujudga keltirmoqda. Bunday sharoitda, yuqori malakali pedagoglarga bo’lgan talablar ortib borib, barkamol avlodni asrlar davomida shakllanib kelgan umuminsoniy va milliy qadriyatlar ruhida tarbiyalash layoqatiga ega, fanning fundamental asoslarini, pedagogika va psixologiya metodlarini mukammal egallagan, kasbiy tayyorgarligi yuksak darajada bo’lgan hamda zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalaridan
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 17
doimiy o’quv xonasida qo’lda bajarildigan laboratoriya mashg’ulotini emas, zamonaviy innovatsion virtual labaratoriya mashg’ulotini qo’shimcha qilib (Masalan “PHET simulations” dasturidan) amaliyotda qo’llash talabalar uchun qulay hamda qiziqarli bo’ladi. Davlat ta’lim standartlari doirasida fizika fanini o’qitish jarayonida zamonaviy innovatsion texnologiyalardan foydalanib, darsni kutaringki ruhda va mazmunli o’tishini yanada takomillashtirish hozirda dolzarb hisoblanadi. Fizika fanida axborot-kommunikatsion texnologiyalaridan (elektron darslik,o’quv filmi, virtual laboratoriya ishlari) foydalanish dars samaradorligini oshishiga zamin yaratadi. O’quv filmlari ko’gazmaliligi bilan ajralib turadi. Unda auditoriyada ko’rsatishning iloji bo’lmagan fizik va astranomik hodisa va jarayonlarni fizik va astranomik qonunlar asosida yaratilgan hayolan tasavurimizdagi planitalarni Quyosh atrofida yoki har bir planitani o’z oqi atrofidagi harakatlarini namoyish etish imkoniyatiga ega bo’la oladi. “Fizika va astranomiyani o’qitishda zamonaviy innovatsion texnologiya “Phet simulations” dasturidan foydalanib virtual laboratoriyalar yaratish” mavzusini o’qitishda innovatsion texnologiyalardan foydalanishda astranomiya faning planitalar aro buladigan jarayonlarni tajribada namoyishini ko’rib chiqamiz.
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 18
Demak, innovatsion texnologiyalardan foydalanib fizika va astranomiya fanlarini laboratoriya mashg’ulotlarini olib boorish, virtual laboratoriya eng samarali natijalarni beradi. Talaba ko’rish va tushunish orqali amaliy bilimga ega bo’ladi. Bu albatta o’qituvchi va talabalarni noananaviy o’qitish metodiga juda qo’l keladi.
Foydalngan adabiyotlar: 1. https://phet.simulation/bending-light
2.
https://phet.colorado.edu/en/simulation/bending-light
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 19
ФИЗИКА ТАЪЛИМИ МАЗМУНИНИ НОАНЪАНАВИЙ ТАКОМИЛЛАШТИРИШНИНГ ДИДАКТИК ОМИЛЛАРИ Хушвақтов Бекмурод Нормуродович НавДПИ физика ва астрономия ўқитиш методикаси кафедраси катта ўқитувчиси
Олий таълим тизимида сезиларли ривожланиш, ўзгариш, янгиланишлар кузатилаётган бир вақтда, бу тизимдаги ўқитиш усулларини янгилаш, анъанавий усуллар ўрнига, ноанъанавий таълимни жорий этиш муаммоси долзарб бўлиб тўрибди. Таълим жараёнида ноанъанавий таълимга асосланган ижодий фаолиятни ташкил этиш учун ахборотли маҳсулотларни тайёрлаш ва улардан фойдаланиш муҳим аҳамиятга эга. Мазкур жараёнда моделлаштириш ёки мантиқий физика моделидан унумли фойдаланиш мумкин. Билимларни моделлаштириш турли илмий йўналишлар, турли мақсадларда амалга оширилади. Ўқув муҳитида ўқитувчи ҳам жисмоний, ҳам виртуал эксперт модел сифатида намоён бўлади. Аниқ бир мавзу мазмунини ноанъанавий такомиллаштириш янги билимларни ўзлаштириш муҳим аҳамият касб этади. Бунда: 1) талабаларни аниқ илмий, амалий муаммоларни ечишга жалб этиш, бу жараёнда уларда муайян қизиқишларни ҳосил қилиш; 2) талабаларнинг ижодий, креатив қобилиятларини ривожлантирувчи ностандарт топшириқларни бажариш ва уларнинг ечимларини текшириш имкониятини яратиш; 3) қўлга киритилган натижаларни аксарият ҳолларда баҳолаш мезонларини ифодалаш. Бунинг натижасида талабаларда мавзуга оид мотивация дастлабки кўникмалар таркиб топади. Шунда ҳар бир талабада ўзлари учун зарур бўлган ҳоҳиш, истаклар базасини яратишга бўлган интилиш вужудга келади. Бу жараёнда гуруҳ аъзолари биргаликда ҳаракат қила бошлайдилар. Ҳар бир талаба ўз билим заҳирасини гуруҳдошлари эгаллаган билимлар ёрдамида бойитиш имкониятини қўлга киритади. Бунда уларга янги билимлар билан бойитилган ўқув материаллари яқиндан ёрдам беради. Бунинг учун, ўқитувчи интеллектуал характердаги ўқув топшириқларидан кенгроқ фойдаланган ҳолда ҳамкорликка асосланган ўқув муҳитини вужудга келтиришга муваффақ бўлади. Таълим-тарбия тизимига бундай ёдашувни тадбиқ қилиш натижасида олий таълим тизимида таълим мазмунини ноанъанавий такомиллаштириш ўзида қуйидагиларни мужассамлаштириши керак: 1) физиканинг маълум бир дарс мавзусини ноанъанавий такомиллашган натижани қўлга киритишга асосланган гуруҳ меҳнатини ташкил этиш технологияси; 2) вертуал лабораторияга ва технологияларга асосланган ахборотларга ишлов бериш усулларини; 3)ноанъанавий такомиллашган таълим методикасини. Бундай ёндашув натижасида талабаларда билимлар тўрт кўринишда намоён бўлади: 1) фундаментал билимларнинг вужудга келишига асос бўладиган, умумий қарашлар, илмий дунёқараш асоси, ғоялар, тамойиллар, тимсоллар, тасаввурлар тизимидан иборат мотивацион парадигма; 2) номунтазамлик, очиқлик, ўтиш характеридаги, жараёнларнинг тенгсизлигига асосланган ғоя атрофида бирлашадиган муайян ноанъанавий хусусий қарашлар; 3) ноанъанавий методик тизимларнинг ўз-ўзини ташкил этиш ёки ўтиш жараёнларига оид умумий ёндашувлар; 4) барқарор тафаккурнинг шаклланиши, ўтиш характеридаги далилий шакллар ва образлар, янгича дунёқараш асосини ташкил қилади.
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 20
Бугунги кунда физикани ўқитишни такомиллаштириш билан боғлиқ бўлган масалалар Е.В.Конрад Е.В., И.А.Веселов 1 , Б.Б.Кадомцев, Е.Н.Князева 2 , И.Стенгерс 3
солинмаган муносабатларнинг мавжуд эмаслиги таъкидланади. Муайян ҳолатларда тасодифийлик ҳам яратувчилик характерига эга бўлиши педагогик нуқтаи назардан асосланган. Физиканинг бирор бир мавзу мазмунини ноанъанавий такомиллаштиришнинг назарий ва амалий асосларини ёритишдан олдин «ноанъанавий такомиллаштириш» тушунчасини қискача изохлашни мақсадга мувофиқ деб ҳисоблаймиз. Бизнинг фикримизча ноанъанавий такомиллаштириш- бу ўқув жараёни билан боғлиқ фаолият бўлиб, шахснинг индивидуал-психологик хусусиятлари, мотивациясини, интеллектуал ривожланиш ва қобилиятлари, гуруҳ ва ўқув муассасасидаги педагогик - психологик муҳитни яратиш омилидир. Тадқиқот доирасида ноанъанавий такомиллаштириш методикасини ишлаб чиқишга ҳаракат қилдик: 1. Талабаларнинг индивидуал-психологик хусусиятлари, мотивациясини, интеллектуал ривожланиш ва қобилиятлари, гуруҳ ва ўқув муассасасидаги педагогик - психологик муҳитни атрофлича ўрганиш; 2. Фаннинг наъмунавий фан дастурини чуқур таҳлил этиш ва улардан татбиқий тизим ишлаб чиқиш; 3. Физиканинг оптика
бўлими мавзулари мазмунини ноанъанавий такомиллаштириш мазмуни, шакли, восита ва методларини яратиш; 4. Таълим мазмунини ноанъанавий такомиллаштиришни тадқиқ қилишга йўналтирилган топшириқлар, илмий-методик тавсиялар ишлаб чиқиш, дидактикани бойитувчи материаллар такдим этиш ва улар асосида методик мажмуалар тайёрлаш ҳамда методиканинг самарадорлик даражасини аниқлаш. Тадқиқот мобайнида таълим мазмунини ноанъанавий такомиллаштиришга имкон берувчи асосий омил – бу дидактик омиллар эканлиги аниқланди(1-расм.)
1
Стенгерс И. Мониторинг эффективности инновационной экспериментальной деятельности/ Стенгерс И. // Педдиагностика, 2007. – №2. – С.140-160.
2
Знание, 2007. -124 б.
3 Стенгерс И. Мониторинг эффективности инновационной экспериментальной деятельности/ Стенгерс И. // Педдиагностика, 2007. – №2. – С.140-160.
“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr. 21
1-расм. Таълим мазмунини ноанъанавий такомиллаштиришга таъсир этувчи дидактик омиллар. Тадқиқ қилиш натижалари, назарий қоидалар, хулосалар, умумлашмалар, уларга мос равишда талабаларнинг ўқув ишлари усуллари физика ўқув предметини ўқитишнинг мазмунини ўзида акс эттиради. Талабаларнинг физикавий билимларни эгаллаш жараёни фикрлаш, тасаввур ва бошқа билиш жараёнлари, мотивацион-иродавий ва ҳиссий (эмоционал) фаолият соҳаларининг ривожланганлик даражаси билан боғлиқ ҳолда қаралади. Физика ўқув предметини ўқитишнинг шакл, метод, методик усул ва воситаларини танлаш асосида таълим мазмунини ноанъанавий такомиллаштириш таълим мақсадларидан келиб чиққан ҳолда белгиланади. Демак, физика дарслари мазмунини ноанъанавий такомиллаштириш – физик ҳодиса, қонун ва формулаларнинг ўзаро муносабати ва алоқадорлиги моҳиятини умумлаштириш йўли билан борлиқ жараёнларини талабалар онгида ҳаётий акс эттиришнинг олий шакли сифатида дидактик омиллар орқали билим, малака ва кўникмани ривожлантиришга қаратилган фаолият ҳисобланади.
Yüklə 11,09 Mb. Dostları ilə paylaş:
|