Məmmədov N. R.,Aslanov Z. Y.,Seydəliyev İ. M.,Hacızalov M. N.,Dadaşova K. S



Yüklə 7,93 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə44/46
tarix24.05.2020
ölçüsü7,93 Mb.
#31490
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46
Zabit-Aslanov metrologiya


Sertifikatlaşdırma  sxemi  –  bu,  sertifikatlaşdırmanın 

aparılması  üzrə  hərəkətlərin  məcmuudur  ki,  onların 

nəticələri  məhsulun  (xidmətlərin,  işlərin)  müəyyən  edilmiş 

tələblərə uyğunluğuna sübut qismində baxılır.  

Hazırda  məhsul  üçün  maksimal  qüvvədə  olan 

sertifikatlaşdırma 

sxemlərinin 

toplusu 


Azərbaycan 

Respublikasında məhsulun sertifikatlaşdırılmanın aparılması 

Qaydasında  müəyyən  edilmişdir.  Azərbaycanda  tətbiq 

edilən  və  İSO/BEK  beynəlxalq  təşkilatlarının  tövsiyələri 

nəzərə  alınmaqla  işlənmiş  sertifikatlaşdırma  sxemləri  cəd. 

14. 2-də verilmişdir. 

Konkret 


məhsul 

üçün 


ə

rizəçinin 

seçdiyi 

sertifikatlaşdırma 

sxemi 

eynicins 



məhsulun 

sertifikatlaşdırılmasının 

qaydaları 

və 


ardıcıllığında 

göstərilmişdir. 

Bir 

çox 


məhsul 

növlərinin 

sertifikatlaşdırılmasını  aparmaq  üçün  icra  hakimiyyəti 

orqanlarının 

sənədlərinin 

olması 


vacibdir: 

sanitar-


epidemioloji  nəticə,  veterinar  şəhadətnaməsi;  yanğın 

təhlükəsizliyi sertifikatı və s.  

                                                                   

 


511 

 

                                                                    Cədvəl 14.2 



İ

SO/BEK beynəlxalq təşkilatlarının tövsiyələri nəzərə alınmaqla işlənmiş 

sertifikatlaşdırma sxemləri 

Sxemin 


 

Akkreditə edilmiş sınaq 



laboratoriyalarında sınaqlar 

və uyğunluğun sübutunun 

digər üsulları 

İ

stehsalın (keyfiyyət 



sisteminin) yoxlanması 

Sertifikatlaşdırılmış 

məhsulun (keyfiyyət 

sisteminə, istehsalına) təftiş 

nəzarəti 





Məhsul tipinin sınaqları 

– 

– 



1a 

Məhsul tipinin sınaqları 

Istehsalın vəziyyətinin 

təhlili 


– 

Məhsul tipinin sınaqları 



– 

Satıcıdan götürülmüş 

nümunələrin sınaqları 

2a 


Məhsul tipinin sınaqları 

İ

stehsalın vəziyyətinin 



təhlili 

Satıcıdan götürülmüş 

nümunələrin sınaqları. 

İ

stehsalın vəziyyətinin 



təhlili 

Məhsul tipinin sınaqları 



– 

İ

stehsalçıdan götürülmüş 



nümunələrin sınaqları 

3a 


Məhsul tipinin sınaqları 

İ

stehsalın vəziyyətinin 



təhlili 

Istehsalçıdan götürülmüş 

nümunələrin sınaqları. 

İ

stehsalın vəziyyətinin 



təhlili 

Məhsul tipinin sınaqları 



– 

Satıcıdan götürülmüş 

nümunələrin sınaqları. 

İ

stehsalçıdan götürülmüş 



nümunələrin sınaqları 

4a 


Məhsul tipinin sınaqları 

İ

stehsalın vəziyyətinin 



təhlili 

Satıcı və istehsalçıdan götü-

rülmüş nümunələrin 

sınaqları. İstehsalın 

vəziyyətinin təhlili 

Məhsul tipinin sınaqları 



Istehsalın və ya keyfiy-

yət sisteminin serti-

fikatlaşdırılması 

Keyfiyyət sisteminə 

(istehsala) nəzarət. Satıcı və 

(və ya) istehsalçıdan 

götürülmüş nümunələrin 

sınaqları 

Ə

lavə sənədlərlə ərizə - 



bəyannaməyə baxılması 

Keyfiyyət sisteminin 

sertifikatlaşdırılması 

Sertifikatlaşdırılmış 

keyfiyyət sisteminə nəzarət 

Məhsul dəstəsinin sınaqları 



– 

– 



Hər bir məhsul 

nümunəsinin sınaqları 

              – 

– 



Ə

lavə sənədlərlə ərizə – bə-

yannaməyə baxılması 

                  – 

– 

9a 


Ə

lavə sənədlərlə ərizə – 

bəyannaməyə baxılması 

İ

stehsalın vəziyyətinin 



təhlili 

– 

10 



Ə

lavə sənədlərlə ərizə – bə-

yannaməyə baxılması 

                – 

İ

stehsalçı və ya satıcıdan 



götürülmüş nümunələrin 

sınaqları 



512 

 

                                                Cədvəl 14.2-nin davamı 



 



10a 



Ə

lavə sənədlərlə ərizə – 

bəyannaməyə baxılması 

İ

stehsalın vəziyyətinin 



təhlili 

İ

stehsalçı və ya satıcıdan 



götürülmüş nümunələrin 

sınaqları. İstehsalın 

vəziyyətinin təhlili 

 

Qeydlər:  1.  Məhsulun  tipinin  sınaqları  –  məhsulun 

tipik nümayəndələri qismində götürülmüş bir və ya bir neçə 

məhsul  nümunəsinin  qiymətləndirilməsi  əsasında  aparılan 

sınaqlardır. 

2.  Təftiş  nəzarətini  sertifikat  verildikdən  sonra 

aparırlar. 

3.  5  və  6-cı  sxemlərdə  təftiş  nəzarəti  zamanı 

sınaqların zəruriliyini və həcmini, nümunələrin götürülməsi 

yerini,  məhsulu  sertifikatlaşdırma  orqanı  keyfiyyət 

sisteminin  (istehsalın)  təftiş  nəzarətinin  nəticələri  əsasında 

təyin edir. 

4.  1,  6,  9a,  10  və  10a  sxemləri  seriyalı  buraxılan 

məsulun sertifikatlaşdırılması üçün tətbiq edilir. 

5. 



və 



sxemləri 

məhsul 

partiyasının 



sertifikatlaşdırılması üçün istifadə edilir.  

6.  8  sxemi  hər  bir  məmulatı  sertifikatlaşdırmaq  üçün 

tətbiq edilir. 


513 

 

Zəruri  sənədlərin  siyahısı  “Eynicinsli  məhsulun 



sertifikatlaşdırılmasının 

aparılmasının 

qaydaları 

və 


ardıcıllığında”  müəyyən  edilmişdir.  Sertifikatlaşdırma  üzrə 

orqan  sertifikatlaşdırılmasının  aparılması  sifariş  olunan 

məhsula  aid  zəruri  sənədlərin  barəsində  ərizəçini 

məlumatlandırır.  

Sertifikatlaşdırma  üzrə  orqan,  bir  qayda  olaraq,  3-7 

gün  ərzində  ərizəyə  baxır  və  sertifikatlaşdırmanın 

aparılmasına  (və  ya  ondan  imtinaya)  dair  qərar  qəbul  edir. 

Müsbət  qərar  verildiyi  halda  sertifikatlaşdırma  üzrə  orqan 

sertifikatlaşdırma  sxeminə  uyğun  olaraq,  məhsulun 

nümunələrini  (əyarlarını)  seçir,  onları  akkreditə  olunmuş 

sınaq laboratoriyalarına göndərir. 

Ə

rizəçinin  təklif  etdiyi  sxemlə  razılığa  gəlmədiyi 



halda, 

sertifikatlaşdırma 

orqanı 

bu 


sxemə 

görə 


sertifikatlaşdırmanın  aparılmasının  qeyri-mümkünlüyünü 

arqumentlərlə əsaslandırmağa borcludur.  

Sertifikatlaşdırma  müsbət  nəticələr  verdikdə  ərizəçi 

(istehsalçı,  tədarükçü)  uyğunluq  sertifikatı  əldə  edir,  onun 

ə

sasında  da  məhsulunu  uyğunluq  nişanı  ilə  nişanlamaq 



hüququna  malik  olur.  Əgər  bu,  sertifikatlaşdırma  sxemi  ilə 

nəzərdə  tutulmuşdursa,  onda  sertifikatlaşdırma  üzrə  orqan 



514 

 

sertifikatlaşdırılmış məhsul üzərində təftiş nəzarətini həyata 



keçirir.  

Sertifikatlaşdırmanın 

nəticələri 

mənfi 


olduqda 

ə

rizəçiyə  uyğunluq    sertifikatı  verilməsindən  imtina  edilir. 



Bu  halda  sertifikatlaşdırmadan  keçməyən  məhsul  ölkənin 

bazarında satıla bilməz. 

Məhsul 

istehsalçıları 



(satıcıları) 

məcburi 


sertifikatlaşdırmada  iştirak  zamanı  uyğunluq  haqqında 

bəyannamə 

qəbul 

etdikdə 


aşağıdakıları 

etməyə 

borcludurlar: 

 



sertifikatlaşdırmanın aparılmasına ərizə göndərmək, 

qaydalara  uyğun  olaraq  məhsulun  sertifikatlaşdırılmasının 

aparılması  üçün  zəruri  olan  normativ,  texniki  və  digər 

sənədləri təqdim etmək; 

 

müəyyən  edilmiş  tələblərə  məhsulun  uyğunluğunu 



təsdiqləyən 

sənədlər 

ə

sasında 


uyğunluq 

haqqında 

bəyannamə  qəbul  etmək  və  onu  sertifikatlaşdırma  üzrə 

orqanda qeydə almaq; 

 

normativ 



sənədlərin 

tələblərinə 

uyğunluğu 

sertifikatlaşdırılmış  və  ya  uyğunluğu  haqqında  bəyannamə 

təsdiqlənmiş  satılan  məhsulun  (göstərilən  xidmətin) 

uyğunluğunu təmin etmək; 



515 

 



  uyğunluğu  uyğunluq  haqqında  bəyannamədə 

müəyyən 


edilmiş 

qaydada 


qeydə 

alınmış 


və 

sertifikatlaşdırma  sistemində  müəyyən  edilmiş  qaydada 

uyğunluq  nişanı  ilə  təsdiqlənmiş  sertifikatlaşdırılmış 

məhsulu nişanlamaq; 

 müşayiətedici  texniki  sənədlərdə  sertifikat  və  ya 



uyğunluq  haqqında  bəyannamədə  məlumatları  göstərmək, 

məhsulun  uyğun  olduğu  normativ  sənədlərə  istinad  etmək 

və bu informasiyaların istehlakçılara (alıcılara, sifarişçilərə) 

çatdırılmasını təmin etmək; 

 Azərbaycan 



Respublikasının 

qanunvericilik 

aktlarını  və  sistemin  qaydalarını  rəhbər  tutaraq  sertifikat, 

uyğunluq haqqında bəyannamə və uyğunluq nişanını istifadə 

etmək; 



 məhsulun  sertifikatlaşdırılması  üzrə  orqanların 



vəzifəli  şəxsləri  və  sertifikatlaşdırılmış  məhsul  (xidmət, 

işlər)  və  uyğunluğu  bəyannamə  ilə  təsdiqlənən  məhsul 

üzərində  nəzarəti  həyata    keçirən  vəzifəli  şəxslərin  öz 

səlahiyyətlərini maneəsiz yerinə yetirməsini təmin etmək;  

 əgər  məhsul  uyğunluğu  sertifikatlaşdırılmış  və 



uyğunluğu bəyannamə ilə təsdiqlənmiş normativ sənədlərin 

tələblərinə  cavab  vermirsə,  məcburi  sertifikatlaşdırılmalı 



516 

 

məhsulun  (xidmətin,  işlərin)  satışını  dayandırmaq  və  ya 



qadağan etmək; 

 sertifikatın  və  ya  bəyannamənin  qüvvədə  olması 



vaxtı  və  ya  məhsulun  yararlılıq  müddəti  bitdikdə,  onun 

xidmət  müddəti  qurtardıqda,  həmçinin  sertifikatlaşdırma 

üzrə orqanın qərarı ilə sertifikatın dayandırılması və ya ləğv 

edilməsi  zamanı  məhsulun  satışını  dayandırmaq  və  ya 

qadağan  etmək; 

 əgər  federal  icra  hakimiyyəti  orqanları  tərəfindən 



məhsulun  müəyyən  edilmiş  tələblərə  uyğunsuzluğu  aşkar 

edilmişdirsə,  üç  gün  ərzində  bəyannamənin  qüvvədən 

düşməsi  haqqında  sertifikatlaşdırma  üzrə  orqana  məlumat 

vermək; 


 əgər  dəyişikliklər  sertifikatlaşdırma  zamanı 

yoxlanan  xarakteristikalara  təsir  edirsə,  texniki  sənədlərə, 

sertifikatlaşdırılmış 

məhsulun 

istehsalının 

texnoloji 

proseslərinə 

edilmiş 

dəyişikliklər 

haqqında 

sertifikatlaşdırma orqanını məlumatlandırılmaq.  

Uyğunluq 

haqqında 



bəyannamə 

istehsalçı 

(tədarükçü)  tərəfindən  yalnız  Hökumətin  təsdiq  etdiyi 

siyahıya daxil olan məhsullar üçün qəbul edilir.  Bu siyahıya 

daxil  edilmə  həm  istehsalçının  özünün  uyğunluq  sübutları, 

həm də üçüncü tərəfin iştirakı ilə alınmış sübutlar (akkreditə 



517 

 

olunmuş  sınaq  laboratoriyalarının  sınaq  protokolları, 



keyfiyyət  sisteminə  sertifikatlar  və  s.  )  əsasında  həyata 

keçirilir.  

Uyğunluq 

haqqında 

bəyannamə 

uyğunluq 

sertifikatına  bərabər  hüquqi  qüvvəyə  malikdir  və 

sertifikatlaşdırma  üzrə  orqanlarda  qeydə  alınır,  bu  zaman 

onun  qüvvədə  olma  müddəti  bəyannamə  sahibi  tərəfindən 

müəyyən  edilir.  Uyğunluq  haqqında  bəyannaməni  yalnız 

Azərbaycan  Respublikasında  qeydə  alınmış  hüquqi  şəxs 

qəbul  edə  bilər.  Uyğunluq  haqqında  bəyannamənin  qəbul 

edilməsi  və  qeydə  alınması  qaydası  Hökumət  tərəfindən 

təsdiq olunmuşdur. 

Hazırda  qüvvədə  olan  qanunvericiliyə  uyğun  olaraq 

məcburi  sertifikatlaşdırma  sistemində  işlərin  ödənilməsi 

qaydası  icra  hakimiyyəti  orqanı  tərəfindən  müəyyən  edilir. 

 

AZS 



sertifikatlaşdırma 

sistemində 

məcburi 

sertifikatlaşdırma  üzrə  ümumi  qaydalar  və  ardıcıllıq 

“Sertifikatlaşdırma  qaydaları.  Məhsul  və  xidmətlərin 

sertifikatlaşdırılması  üzrə  işlərin  ödənilməsi”  sənədində 

müəyyən  edilmiş  və  2000-ci  ilin  yanvarında  qüvvəyə 

minmişdir.  

Ə

rizəçinin  məcburi  sertifikatlaşdırma  üzrə  işlərin 



aparılması  ilə  bağlı  əsas  xərcləri  aşağıdakı  elementlərdən 

518 

 

ibarətdir:  məhsulun  sertifikatlaşdırılmasının  ödənilməsi; 



sınaqların 

ödənilməsi; 

keyfiyyət 

sisteminin 

qiymətləndirilməsi, 

istehsalın 

qiymətləndirilməsi 

və 


analizinin ödənilməsi; təftiş nəzarətinin ödənilməsi.  

Məcburi  sertifikatlaşdırma  üzrə  işlərin  ödənişinin 

miqdarı  hesablamalar  əsasında  təyin  olunur  və  seçilmiş 

sertifikatlaşdırma  sxemi,  məhsulun  mürəkkəbliyi  və  tətbiq 

edilən sınaq metodlarından asılıdır.  

 

14.4. Rusiya Federasiyasında sertifikatlaşdırma üzrə 



orqanların və sınaq laboratoriyalarının (mərkəzlərinin) 

akkreditləşdirilməsi 

 

“Texniki  tənzimləmə  haqqında”  Rusiya  Federal 



Qanunu 

akkreditləşdirmənin 

islahatları 

üçün 


qanunvericiliyin  əsasını  qoydu.  Bu  qanunun  3-cü 

maddəsində  Rusiya  Federasiyasında  akkreditləşdirmə  üzrə 

işlərin  vahid  bir  sistemdə  və  vahid  qaydalar  üzrə  təşkilinin 

prinsipləri müəyyən edilmişdir.  

24  dekabr  2004-cü  ildə  RF  Hökumətinin  iclasında 

belə  bir  qərar  qəbul  edildi:  Rusiya  Sənaye  və  Energetika 

Nazirliyinə  tapşırılsın  ki,  maraqlı  federal  icra  hakimiyyəti 

orqanları  ilə  birlikdə  2005-ci  ilin  1-ci  rübündə  RF 



519 

 

Hökumətinə  sertifikatlaşdırma  üzrə  orqanların  və  sınaq 



laboratoriyalarının  akkreditləşdirmə  qaydaları  haqqında 

qərarın  layihəsini,  həmçinin  uyğunluğun  təsdiqi  sahəsində 

və  akkreditləşdirmə  haqqında  federal  qanunun  işlənməsi 

konsepsiyasının  və  texniki  tapşırığının  layihələrini 

hazırlasın və təqdim etsin.  

Rusiya 


Federasiyasında 

milli 


akkreditləşdirmə 

sisteminin  yaradılması  ölkə  iqtisadiyyatının  perspektiv 

tələblərinə və inkişafının məqsədlərinə cavab verir və onun 

dünya  iqtisadi  sisteminə  inteqrasiyasının  ən  vacib 

şə

rtlərindən birdir.  



Bu  sistemin  qüvvəyə  minməsi  hər  şeydən  əvvəl 

sertifikatlaşdırma 

üzrə 

ölkə 


orqanlarının, 

sınaq 


laboratoriyalarının,  uyğunluğun  qiymətləndirilməsi  üzrə 

digər  orqanların  fəaliyyətinin  xaricdə  tanınması  üçün  şərait 

yaradır.  Bütün  bunlar  isə  beynəlxalq  ticarətdə  texniki 

maneələrin aradan qaldırılmasına şərait yaradacaqdır.  

Akkreditləşdirmə  sahəsində  vahid  bir  siyasətin 

aparılması  bazara  məhsul  buraxılışını  həyata  keçirən 

təşkilatların  işində  təkrarçılığı  aradan  qaldırır,  biznes  üçün 

inzibati baryerləri azaldır, ölkə məhsulunun təhlükəsizliyini 

yüksəldir.  Sistemdə  sertifikatlaşdırma  və  sınaqların 

uyğunluğunun 

qiymətləndirmələrini 

həyata 


keçirən 

520 

 

təşkilatların peşəkarlıq və səriştəliliyinin vahid meyarlarının 



müəyyən  edilməsi  onların  fəaliyyətinin  obyektivliyini 

yüksəltməyə  imkan  verir  və  ölkə  məhsulunun  rəqabət 

qabiliyyətinin yüksəlməsinə şərait yaradır.  

Hazırda  (uyğunluğun  qiymətləndirilməsi  sahəsində 

Rusiya Federasiyasında akkreditləşdirmə haqqında yuxarıda 

adı  çəkilən  qayda  və  federal  qanun  qəbul  edilənədək) 

Texniki  tənzimləmə  və  metrologiya  üzrə  Federal  Agentlik 

bu  Federal  icra  orqanının  Əsasnaməsinə  uyğun  olaraq, 

akkreditləşdirmə  üzrə  işləri  RF  Hökumətinin  qərarı 

(06.07.2001,  №514)  əsasında  aparır.  Bu  sənəd  hazırda  bu 

sahədə  akkreditləşdirmənin  aparılmasının  normativ-hüquqi 

ə

sasıdır.  



Akkreditləşdirmənin 

normativ 

bazası 

Rusiya 


Federasiyasının  milli  standartlarıdır.  Onlar  İSO/BEK-in 

beynəlxalq  sənədlərinin  birbaşa  tətbiqi  metodu  ilə  qəbul 

edilmiş  və  məhsulun  sertifikatlaşdırma  orqanlarına, 

keyfiyyət 

sistemlərinə 

və 


sınaq 

və 


kalibrləmə 

laboratoriyalarına  tələbləri  müəyyən  edir.  Bundan  başqa, 

milli standartlar həm də sertifikatlaşdırma üzrə orqanların və 

sınaq  laboratoriyalarının  akkreditləşdirilməsinə  ümumi 

tələbləri müəyyən edir.  

Həmin milli standartlar aşağıdakılardır:  



521 

 



  ГОСТ  Р  İSO/BEK  65-2000  “Məhsulun 

sertifikatlaşdırılması üzrə orqanlara ümumi tələblər”; 

  ГОСТ  Р  İSO/BEK  17025-2000  “Sınaq  və 



kalibrləmə 

laboratoriyalarının 

səriştəliliyinə 

ümumi 


tələblər”; 

  ГОСТ  Р  İSO/BEK  62-2000  “Keyfiyyət 



sistemlərinin  qiymətləndirilməsi  və  sertifikatlaşdırılmasını 

həyata keçirən orqanlara ümumi tələblər”; 

  ГОСТ  Р  51000.6-96  “Məhsul  və  xidmətlərin 



sertifikatlaşdırılması  üzrə  akkreditləşdirməyə  ümumi 

tələblər”. 

Akkreditə 

olunmuş 


sınaq 

laboratoriyalarının 

(mərkəzlərinin)  və  sertifikatlaşdırma  üzrə  orqanların 

fəaliyyətinə  təftiş  nəzarəti  akkreditləşdirmə  üzrə  normativ 

sənədlər 

ə

sasında 



aparılır:Р50.4.003–2000 

“Sertifikatlaşdırma  üzrə  akkreditə  olunmuş  orqanların 

ГОСТ

 Р sertifikatlaşdırma Sistemində fəaliyyətinə təftiş nə-



zarəti”  və  Р50.4.003–2000  “Akkreditə  olunmuş  sınaq 

laboratoriyalarının  ГОСТ  Р  sertifikatlaşdırma  sistemində 

fəaliyyətinə təftiş nəzarəti”. 

2004-cü  ildən  bəri  Rusiya  Texniki  Tənzimləmə 

Agentliyi ГОСТ Р sertifikatlaşdırma sistemi çərçivəsində, o 

cümlədən akkreditləşdirmə, yeni müddətə akkreditləşdirmə, 



522 

 

ə



lavə sahədə akkreditləşdirmə, yeni hüquqi şəxslərə yenidən 

qeydə  alınmaqla  akkreditləşdirmə  üzrə  xeyli  əməli  işlər 

aparmışdır.  

31.12. 2004-cü ilədək Dövlət reyestrində 2446 sınaq 

laboratoriyaları (mərkəzləri) və 1153 sertifikatlaşdırma üzrə 

orqan qeydə alınmışdır.  

 

14.5. Beynəlxalq sertifikatlaşdırma 

 

Ümumi  müddəalar.  Elektrotexnika,  elektronika, 

radiorabitə, 

cihazqayırma 

sahəsində 

beynəlxalq 

standartlaşdırma  ilə  Beynəlxalq  Elektrotexniki  Komissiya 

(BEK) məşğul olur.  

1947-ci  ildə  İSO  yarandıqdan  sonra  BEK  öz 

muxtariyyətini  qoruyub  saxlayaraq  İSO-nun  bir  filialı  kimi 

işləyir. Hazırda BEK üzvləri müxtəlif ölkələrin, o cümlədən 

Rusiyanın  milli  komitələridir,  onlar  sənayenin  bütün 

sahələrinin maraqlarını təmsil edirlər.  

Sistemin  məqsədi  istismarı  elektrotexnika  sahəsində 

mütəxəssislər  deyil,  adi  istehlakçılar  tərəfindən  həyata 

keçirilən  elektrik  avadanlığının  beynəlxalq  ticarətinə 

köməklik göstərməkdir.  


523 

 

BEK-in  fəaliyyət  sferasına  daxil  olan  məhsullara 



ə

sas  tələb  təhlükəsizlikdir.  Buna  baxmayaraq,  BEK-in 

standartları tövsiyə xarakterlidir, ölkələr daxili bazarlarında 

tətbiq  məsələlərində  tam  müstəqilliyə  malikdir  (QATT-a 

daxil  olan  ölkələri  çıxmaqla),  lakin  bu  standartlar  dünya 

bazarına  məhsul  çıxarılması  zamanı  artıq  məcburi  xarakter 

daşıyır.  

Rusiyada  BEK-in  bəzi  texniki  komitələrinin 

katiblikləri fəaliyyət göstərir.  

BEK  çərçivəsində  iki  sertifikatlaşdırma  sistemi 

təşkil edilmişdir.  

Birinci sistem – BEK standartlarına (OS İET BEK) 

uyğunluğa  elektron  texnikası  məmulatlarının:  (rezistorlar, 

kondensatorlar,  tranzistorlar,  elektron-şüa  boruları  və  s.) 

sertifikatlaşdırma  sistemidir  və  1980-ci  ildə  yaradılmışdır. 

Hazırda  sistemdə  onun  qayda  və  prosedurlarını  tanıyan  24 

ölkə  iştirak  edir.  Rusiya  SSRİ-nin  varisi  kimi  bu  sistemdə 

işini davam etdirir.  

İ

kinci sistem – təhlükəsizlik standartlarına (BEKSE) 

uyğunluğa  elektrik  avadanlığının  sınaqları  üzrə  BEK 

sistemidir. Bu sistemdə 1984-cü ildən 14 növ elektrotexniki 

məmulatların  (məişət  elektrik  cihazları,  tibbi,  hesablama, 

informasiya texnikası, kabellər, işıq texnikası, elektrik qurğu 



524 

 

və məmulatları və s.), təhlükəsizlik üzrə BEK standartlarına 



uyğunluğunun sertifikatlaşdırılması həyata keçirilir.  

Bu  sistemin  fəaliyyətinin  məqsədi  –  sistemin 

iştirakçısı  olan  ölkələrdə  aparılmış  sertifikatlaşdırma 

nəticələrinin  qarşılıqlı  tanınması  əsasında  elektrotexnika 

sahəsində  qeyri-peşəkarların  istismar  etdiyi  elektrik 

avadanlığının beynəlxalq ticarətinə şərait yaratmaqdır.  

Hazırda  34  milli  sertifikatlaşdırma  orqanı  sistemin 

iştirakçılarıdır:  onlar  arasında  ABŞ,  Kanada,  İngiltərə, 

Fransa,  Yaponiya  və  digər  aparıcı  dünya  ölkələri,  70  sınaq 

laboratoriyaları  vardır.  Onlar  istənilən  ölkədən  olan 

sifarişçinin  arzusu  ilə  elektrik  avadanlıqlarının  sınaqlarını 

keçirə  və  BEK  standartlarına  məmulatın  uyğunluğunu 

təsdiqləyən sertifikat verə bilər.  

Bu  sertifikat  əlavə  sınaqlar  aparılmadan  milli 

uyğunluq  sertifikatını  almağa  və  BEK  sistemi  iştirakçıları 

olan hər hansı bir ölkədə bəyənilməyə imkan verir.  

Rusiya  bu  sistemdə  tam  hüquqlu  üzv  kimi  1989-cu 

ildən  iştirak  edir.  BEK-in  sertifikatlaşdırma  Sistemi 

çərçivəsində  təhlükəsizlik  standartlarına  uyğunluğa  elektrik 

avadanlığının  sertifikatlaşdırılmasının  Rusiya  milli  sistemi 

(ETMSS) fəaliyyət göstərir.  


525 

 

ETMSS-nin Mərkəzi orqanı Rusiya Standartlaşdırma 



Komitəsinin  informasiya  texnologiyaları,  elektrotexnika  və 

cihazqayırma 

məhsullarının 

standartlaşdırılması 

və 

sertifikatlaşdırılması  üzrə  Baş  idarədir.  BEKSE-də  birinci 



akkreditə olunmuş sertifikatlaşdırma orqanı Rostest-Moskva 

olmuşdur.  

Hazırda  Rusiyanın  müxtəlif  regionlarında  yerləşən 

onlarla  sayda  akkreditə  olunmuş  sınaq  laboratoriyaları 

fəaliyyət  göstərir.  Məcburi  sertifikatlaşdırmaya  cəlb  olunan 

elektrotexnika 

məhsullarının 

siyahısı 

Rusiya 

Standartlaşdırma Komitəsi tərəfindən təsdiq olunmuşdur.  



Bu 

siyahıya 

nəinki 

Rusiya 


müəssisələrinin 

hazırladıqları,  eləcə  də  idxal  edilən,  o  cümlədən  MDB 

ölkələrinin məhsulları daxil edilmişdir. Bütövlükdə siyahıda 

25 kateqoriyadan olan məmulat vardır və onlar təhlükəsizlik 

standartlarına 

sertifikatlaşdırma 

sxemlərinin 

bütün 


kateqoriyalarını əhatə edir.  

Sistemin  normativ  bazasını  əsasən  “üz  qabığı” 

metodu ilə qəbul edilmiş beynəlxalq BEK standartları təşkil 

edir.  Bundan başqa,  elektrik avadanlığının ayrı-ayrı növləri 

üçün  təhlükəsizlik  üzrə  dövlət  standartlarının  yaradılması 

sahəsində böyük iş aparılır, çünki bəzi normativ sənədlərdə 

təhlükəsizlik normaları nəzərdə tutulmamışdır.  


526 

 

ETMSS  beynəlxalq  sertifikatlaşdırma  sistemi  olan 



BEKSE  ilə  harmonikləşdirilmişdir,  bu  sistemin  mərkəzi 

orqanı  isə  BEKSE-nin  sertifikatlaşdırma  orqanlarının 

Komitə üzvü kimi tanınmışdır. 

Rusiya  sisteminin  mərkəzi  orqanının  strukturunun 

ə

sasında  BEKSE  sistemi  rəhbər  orqanlarının  strukturu 



durur:  rəhbər  komitə  (eyni  zamanda  BEKSE-nin  milli 

sertifikatlaşdırma  orqanı);  sınaq  laboratoriyaları  komitəsi; 

sertifikatlaşdırma  orqanları  komitəsi;  standartlaşdırma  üzrə 

koordinasiya 

komitəsi; 

nəzarət 


orqanları 

komitəsi; 

apelyasiya komitəsi və katiblik.  

Katibliyin  funksiyasını  Ümumrusiya  elmi-tədqiqat 

sertifikatlaşdırma  institutu  (ÜRETSİ)  yerinə  yetirir,  bu 

institut  eyni  zamanda  BEKSE-də  sertifikatlaşdırma  üzrə 

Rusiya milli orqanının katibliyini təmsil edir.  


Yüklə 7,93 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   46




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin