O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti tabiiy fanlar fakultet
Protostrongilidlar (Protostrongylida
Yüklə 445,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
27
Protostrongilidlar (Protostrongylidae) oilasiga kiruvchi Protostrongylus, Spiculocaulus, Muellerius, Cystocaulus, Neostrongylus va Varestrongylus avlodlarining vakillari asosan qo’y va echkilarda hamda ularning yovvoyi turlarining yirik va mayda bronxlarida hamda al’vaolalarida parazitlik qiladigan nematodalardir. Protostrongilidlar ingichka va uzun jigar rangli nematodalar bo’lib, erkagining uzunligi 10,3-30,0 mm, urg’ochilariniki esa 28-60 mm atrofida bo’ladi. o’zbekistonda qo’y, echki, arxar, muflon va yovvoyi tog’ echkilarida 15 turga kiruvchi protostrongilidlar parazitlik qiladi. Protostrongilidlarning hamma qo’zg’atuvchilari oraliq xo’jayinlar orqali rivojlanadi. Ularning oraliq xo’jayinlari bo’lib quruqlikda yashovchi 28 turga kiruvchi mollyuskalar xisoblanadi. O’zbekistonda protostrongilidlarning oraliq xo’jayinlari sifatida quruqlikda yashaydigan mollyuskalardan - Xeropicta candaharica, Subzebrinus albiplicatus, Sub.sogdianus va boshqa turlari aniqlangan. Protostrongilidlarning urg’ochisi asosiy xo’jayini bronxlariga tuxum qo’yadi. Bu erda tuxumlardan ko’p o’tmay lichinkalar chiqadi, bu lichinkalar hayvon yo’talganida og’iz bo’shlig’iga keladi. Bunday lichinkalarni hayvon yutib yuboradi. Oshqozonga tushgan lichinkalar axlat orqali tashqariga chiqadi va ular oraliq xo’jayinlari - quruqlikda yashovchi mollyuskalarning oyoqlariga kirib olib rivojlanishini davom ettiradi. Mollyuskalar oyog’ida lichinkalar o’sadi va ikki marta tullab 4-5 xaftadan keyin invazion, ya’ni yuqumli xolatga aylanadi. Asosiy xo’jayinlari, ya’ni qo’y va echkilar yuqumli xoldagi lichinkalarni em-xashak bilan yoki tanasida protostrongilidlarning yuqumli xoldagi lichinkalari bo’lgan mollyuskalarni o’t bilan birga yutib yuborganda protostrongilidlar bilan zararlanadi. U yoki bu yo’l bilan asosiy xo’jayini oshqozoniga tushgan lichinkalar ichak devorlariga o’tib qon orqali o’pkaga boradi va 32-47 kundan keyin jinsiy voyaga etib yana tuxum qo’ya boshlaydi. O’zbekistonda qo’y va echkilar protostrongilidlar bilan asosan tog’ va tog’oldi mintaqalarda ko’proq zararlanadi. Protostrongilidlar o’pkada parazitlik qilib bronxit va o’pka shamollashi kasalliklarini keltirib chiqaradi. o’pkada parazitlar ko’payib ketsa, ba’zan kasallangan qo’y va echkilar o’ladi. Protostrongilidoz bilan kasallangan qo’y va
28
echkilar ditrazin va emetin dorilari bilan davolanadi. Hayvonlarning protostrongilidlar lichinkalari bilan zararlanmasliklari uchun yaylovlarni har 25 kunda almashtirish lozim. Yüklə 445,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|