1.4. Ekoloji xarakterli FH-lər və onların xarakteristikası.
Yerin vəziyyətinin (torpağın yer altının, landşaftın) dəyişiklikləri ilə bağlı FH-r:
- faydalı yeraltı qazıntıların hasilatı və insanların digər fəaliyyəti səbəbindən yer
səthinin çökməsi, sürüşməsi, uçqunları;
- torpaqda (qruntda) yol verilən qatılıq dərəcəsindən yuxarı, agır metalların (o
cümlədən radioaktiv) və digər zərərli maddələrin mövcudluğu;
- torpağın bataqlıqlaşması, şoranlaşması, erroziyası və s.səbəbindən geniş
ərazilərin intensiv deqradasiyaya uğraması (pisləşməsi), səhralaşması;
- təbii qazıntıların (yeraltı mineralların) bərpaolunmaz tükənməsi ilə bağlı krizisli
hallar;
- sənaye və məişət tullantıları anbarlarının (zibilxanalarının) dolub-daşması
səbəbindən,ətraf mühitin оnlarla çirkləndirilməsi ilə nəticələnən kritik hallar.
.Atmosfer tərkibinin və xüsusiyyətlərinin (hava mühitinin) dəyişməsi ilə bağlı FH-
r:
- antropogen fəaliyyəti nəticəsində kəsкin hava və iqlim dəyişkənlikləri;
- atmosferdə zərərli qatışiqların həddinin aşması;
- şəhər üzərində temperatur dəyişkənlikləri;
- şəhərdə oksigen çatışmazlığı;
- şəhər səs-küyünün yol verilən həddinin xeyli aşması;
- geniş zonalarda turşu çöküntülərinin əmələ gəlməsi;
- atmosferin ozon təbəqəsinin parçalanması;
- atmosfer şəffaflığının xeyli dəyişməsi.
Hidrosferаnin (yer üzündəki suların-okean, dəniz, göl-su mühitinin) vəziyyətinin
dəyişməsi ilə bağlı FH-r;
- su mənbələrinin tükənməsi və ya onların çirkləndirilməsi nəticəsində, içməli su
çatışmazlığı;
- təsərrüfat-məişət su təchizatının və texnoloji proseslərin təminatının təşkil
edilməsi üçün lazım olan su ehtiyatlarının tükənməsi;
- daxili dəniz və dünya okeanı zonalarının çirkləndirilməsi nəticəsində təsərrüfat
fəaliyyətinin və ekoloji tarazlığın pozulması.
Biosferin vəziyyətinin dəyişməsi ilə əlaqədar fövqəladə hadisələr:
-yaşayış mühitinin dəyişməsinə həssas olan heyvan və bitki növlərinin yox olması;
-geniş ərazilərdə yerin bitki örtüyünün məhv olması;
-biosferin öz ehtiyyatlarının bərpa etmə qabiliyyətinin kəskin surətdə dəyişməsi;
-heyvanların kütləvi halda məhv olması.
Dostları ilə paylaş: |