müxtəlif tarixi dövrlərdə Azərbaycanda məskunlaşmışlar.
Danaçı (Zaqatala
rayonu), Qarğalıq (Masallı, Şərur, Xaçmaz rayonları), Quşçu (Daşkəsən,
Qazax, Tovuz, Qobustan və Yevlax rayonları), Göyərçinli (Cəbrayıl
rayonu), Qurdlar (Bərdə rayonu), İlanlı (Qobustan rayonu) kənd adları
məhz həmin tayfaların adlarını əks etdirir. Lakin Azərbaycan toponimiyasında
dana, qarğa, quş, göyərçin, qurd, ilan və başqa heyvan adları ilə
bağlı Danaqıran dağı, Qarğalı təpə, Quş təpə, Göyərçin təpəsi, Qurdqobu,
İlandağ oronimləri də vardır. Ona görə də oronimlərdə bəzi tayfa adları ilə
heyvan adlarını ayırd etmək üçün bir qədər diqqətli olmaq lazım gəlir.
Eynilə qədim türk mənşəli Kazan, Kanlı tayfa adları ilə bağlı etnotoponimlərlə
Qazangöz dağı, Qanlıdərə, Kotan örüşü oronimləri zahiri oxşarlığa
malikdir. Heyvan və quş adları müsbət və mənfi relyef formaları coğrafi
obyektlərdə əks olunmaqla zoonimik oronimlər yaranır.
Ev heyvanları ilə bağlı yaranmış oronimlər azlıq təşkil edir. Bunlara
at, dəvə, inək, buğa, keçi, öküz, dana, qatır və s. Bu baxımdan demək olar
ki, oroqrafik obyektlərin bəziləri ev heyvanlarının adlarını əks etdirir: At
ağılı dərəsi (Qubadlı rayonu),
Atuçan qaya (Tovuz rayonu).
Qədim insanlar coğrafi cəhət, səmt və bənzətmə (oxşatma) üsullarından
istifadə etməklə coğrafi terminlər yaratmışlar. Belə coğrafi terminlərə
dağ, yal, şiş yamac, gədik, güney, quzey, qaya, təpə, sırt, taxta, yoxuş, dik,
yasamal, bazı, üst və s. sözləri nümunə göstərmək olar. Bunlardan
bəzilərinin semantik mənaları haqqında qısa məlumat vermək istərdik.
“Azərbaycan paleohidronimlərinin linqvistik təhlili.
Dostları ilə paylaş: