Sosioloji biliklərin səviyyəsi.
Sosioloji biliklər sistemi mürəkkəb struktura malik olub ictimai
gərçəkliyin tədqiqinin müxtəlif tiplərini və səviyyələrini əks etdirir. İctimai
həyatın öyrənilməsinin nəzəri və tətbiqi (praktiki, əməli) aspektləri burada
sıx vəhdətdə çıxış edir. Buna görə də ictimai həyatın müəyyən sahələrinin
tədqiqi ilə məşğul olan ixtisaslaşmış sahələri və müxtəlif sosioloji
nəzəriyyələri qeyd etmək zəruridir. Deməli sosiologiya sosial idrakın
aşağıdakı səviyyələrini özündə birləşdirir: ümumi nəzəriyyə, xüsusi
nəzəriyyələr və konkret (empirik) tədqiqatlar. İkinci və üçüncü səviyyələri
çox vaxt «tətbiqi sosiologiya» anlayışı ilə qeyd edirlər. Bu səviyyələrdən
hər biri ictimai həyatın öyrənilməsində özünəməxsus yanaşma üsuluna və
metodlarına malikdirlər. Ümumi sosioloji nəzəriyyənin əsas vəzifəsi
cəmiyyətin mövcudluğu və inkişafının ümumi qanunlarını tədqiq etməkdən
ibarət olduğu halda, tətbiqi sosiologiyanın vəzifəsi həmin qanunların
cəmiyyət həyatının müxtəlif sahələrində müxtəlif tarixi şəraitdə təzahür
etmə formalarını və fəaliyyət mexanizmini öyrənməkdən ibarətdir. Ümumi
sosioloji nəzəriyyə hər bir sosial hadisəyə bütöv ictimai tamın elementi
kimi baxır. Onun hüdudları daxilində xüsusi sosioloji nəzəriyyələr
səviyyəsində konkretləşən sosial hadisələrin və proseslərin öyrənilməsinin
əsas metodoloji şərtləri formalaşır. O, ayrı-ayrı sosial prosesləri və
hadisələri sosial tamla uyğunlaşdırmağa və bununla da onları elmi şəkildə
izah etməyə, əsil mənşələrini aşkara çıxarmağa, strukturunu və
funksiyalarını müəyyən etməyə imkan verir.
8
Dostları ilə paylaş: |