Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti
Yüklə 443,72 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Varlıq probleminin həyatı kökü və onun fəlsəfi mənası. «Geçəklik», «reallıq», «mövcudluq» anlayışları. Obyektiv və subyektiv reallıq onların tarixi reallığının vəhdəti. Şüur və təbiət aləminin varlıqla xarakterizə olunması. Varlıq probleminin aspektləri: 1) Dünya var olmuş və olacaqdır; 2)Dünyanın varlığı onun vəhdətinin ilkin şərtidir; 3) Dünya varlığın məcmusudur. Varlıq ən ümumi reallıqdır və fəlsəfənin əsas kateqoriyasıdır. Fəlsəfənin inkişafı tarixində varlıq probleminə münasibət. Varlıq haqqında düşüncələrin spesifikliyi. Varlığın «mövcud olma» ilə əlaqəsi. Varlıq və qeyri-varlıq. Varlığın dini izahı. Varlığın əsas formaları və dialektikası. Şeylərin, proseslərin və təbiət hallarının varlığı, insanın varlığı, mənəvi vaprlıq, sosial varlıq. Varlığın ziddiyyətli mahiyyəti, onun dəyişkən və daimi olması ideyası. Kainta haqqında elmi və fəlsəfi təsəvvürlərin təkamülü. Varlıq və materiya anlayışlarının münasibəti. Substansiya anlayışı. Materiya kateqoriyası və onun fəlsəfə üçün fundamental əhəmiyyəti. Materiya haqqında fəlsəfi təsəvvürlərin inkişafı. Ruh və materiya. Şüur və materiya, onların mütləq əksliyi. Matğeriya anlayışının qnoseoloji və substansional tərfələri. Təbiətşünaslıqda inqilab və mexanisizmin iflası. Dünyanın elektromaqnit və Kvant mexanikası mənzərəsinin formalaşması. Materiyanın məhvedilməzliyi və tükənməzliyi. Kainatın istilik ölümü nəzəriyyəsinin əsassızlığı. Müasir elm materiyanın quruluşu və xassələri haqqında. Cansız təbiətin təşkili səviyyələri. Elementlər hissəciklər və onların tərkibi haqqında müasir elmi təsəvvürlər. Fiziki vakkum, atom, plazma, ulduzlar, molekul, planet, qalaktika metaqalaktika anlayışları. Materiyanın kosmik səviyyəsi. Bioloji və ictimai səviyyədə materiyanın quruluşu haqqında baxışları. Hüceyrəyəqədərki səviyyə, tək və çox hüceyrəli orqanizmlər. Orqanizmdən yüksəkdə duran səviyyələr. Biosfer çərçivəsində insan cəmiyyətinin inkişafı. Sosial həyatda materiyanın struktur səviyyələri: fərd, ailə, kollektiv, sosial qrup, millət, dövlət və cəmiyyət. Metasosial səviyyəsinin mümkünlüyü. Müasir elm dünyanın maddi vəhdəti və müxtəlifliyi haqqında. Materiya haqqında elmi təsəvvürlərin (fiziki, bioloji, astronomik və kosmoloji) təkamül gedişində bir sıra yeni struktur səviyyələrin aşkara çıxarılması. Hərəkət anlayışı, materiya və hərəkətin vəhdəti. Hərəkətin tipləri. Sabitlik və dəyişkənlik. Hərəkət, inkişaf anlayışları. Fasiləlilik və fasiləsizlik. Energetizm təliminin əsassızlığı. Hərəkət və sükunətin dialektikası. Materiyanın hərəkətinin əsas formaları. Onların xüsusiyyətləri və qarşılıqlı əlaqəsi. Mexanizmin və reduksionizmin tənqidi. Təbiətşünaslığın nailiyyətləri əsasında hərəkət formaları haqqında baxışların zənginləhməsi və inkişafı. Məkan və zaman anlayışları, onların fəlsəfi mənası.Məkan və zaman haqqında müasir nəzəriyyələr və onların fəlsəfi əhəmiyyəti. Məkan, zaman və hərəkət arasında qarşılıqlı əlaqə. Məkan və zaman ölçülüyü, sonluğu və sonsuzluğu problemi. Məkan və zaman substansional və relyasional konsepsiyaları. Nisbilik nəzəriyyəsi və məkan və zaman haqqında təsəvvürlərin yeniləşməsi. Bioloji məkan
və zaman. Cansız təbiətdə, üzvi aləmdə və sosial proseslərdə məkan və zaman, onların keyfiyyət müxtəlifliyi.
Yüklə 443,72 Kb. Dostları ilə paylaş:
|