T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

4.3.5
 
sollen  
           
Sollen  kiplik fiilinin sözlüksel anlamları aşağıdaki gibidir:           
          “1. yapması istenilmek 2. (angeblich sein) söylenmek, rivayet edilmek” 
                                                                                   (STEUERWALD, 1988: 498) 
           ÖNEN(1993:984), bunlara  “gerekli olmak ” anlamını da ekler.  
           Ayrıca şu örnekler  verilmektedir: 
               
1)   “Er soll gleich kommen!                 Hemen gelsin! 
                2)    Was soll ich jetzt tun? 
 
 Şimdi ne yapayım? 
                3)    Wir hätten etwas warten sollen. 
                       Biraz beklemeliydik. 
                4)    Er soll gestern die Stadt verlassen haben. 
                       O dün şehri terketmiş olmalı.  
                       Onun dün şehri terk ettiği söyleniyor.”(STEUERWALD, 1988: 498) 
                                                                                 
           1)  nolu  cümlede  sollen,    [-sXn]  biçimbirimiyle  ifade  edilmiştir  ve  emir 
(commissive) kiplik anlamını yansıtır.  [Hemen gelmeli! Hemen gelmesi gerek! Hemen 
gelmesi gerekli! Hemen gelmesi lâzım/ lüzumlu!] şeklinde de ifade edilebilir. 
           2) nolu cümle [-ayım] biçimbirimi ile ifade edilmiştir. Bu da [yapmam gerekir]   
anlamını  içerir.  Yukarıdaki  cümle  [Şimdi  ne  yapmalıyım?  Şimdi  ne  yapmam  gerek? 
Ş
imdi ne yapmam gerekli? Şimdi ne yapmam lâzım?] seçenekleriyle de ifade edilebilir.  
           3) nolu cümlede ise  sollen,  gereklilik  kipliği işaretleyicisi [-mElĐ] biçimbirimi  
ile ifade edilmiştir. [Biraz   beklememiz  gerekirdi/  lâzımdı/ gerekliydi ]  ile  de  ifade 
edilebilir.  
           4) nolu cümlede ise, sollen, öznel anlamda [söyleniyor]  ile ya  da [-mĐş  olmalı]  
varsayımsal   kiplik   biçimbirimi  (assumptive:  Vermutung)  ile   ifade  edilmiştir. Bu 
husus, çalışmanın ileriki aşamasında  kiplik fiillerin öznel anlam kategorileri 
bölümünde ele alınacaktır.              

---

 
218