T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

4.3.4.7
 
  Bir Eylemin Sürerliği  
           Bu  anlam  kategorisinde  wollen,  eylemin  veya  asıl    fiilde  söz  konusu  olayın 
kalıcı  olduğunu,  sürerliğini  (Ausbleiben  eines  Vorgangs)  ya  da  beklenen  bir  eylemin 

---

 
215 
gerçekleşmemesini  ifade  eder.  Burada  eylemin  kılınışında  (Aktionsart),  bir  sürerlik 
(Durativität) söz konusudur.    
Die Kriege im Mittelosten wollen nicht mehr aufhören.      
Ortadoğu’daki savaşlar artık bitmek bilmiyor. 
           Bu  anlam  kategorisinin  Türkçe  karşılığı  “bilmek”  fiiliyle    ifade  edilir. 
Yukarıdaki cümlede geçen [bilmiyor]
 
yüklemini biçimbilimsel olarak şu şekilde analiz 
yapabiliriz: 
[bil-mi-yor]: 
[bil-]  : Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
[-mi]  : Olumsuzluk biçimbirimi [-mE] ünlü daralması ile [-mĐ]’ye dönüşür. 
             [-yor] : Şimdiki zaman biçimbirimi, haber kipi,  [Ø] sıfır biçimbirim  
 
           4.3.4.8   Dilek ve Temenni 
           Birisinin bir şey olmasını arzu etmesi wollen ile ifade edilir. Burada söz konusu 
olan istek bir “dilek ve temenni” niteliğindedir. 
             1) Alle Eltern wollen, dass ihre Kinder erfolgreich werden. 
   Bütün anne ve babalar çocuklarının başarılı olmasını ister/diler/temenni  
  eder/arzu eder. 
 
           Bu anlamsal kategoride wollen,   [iste-] sözlüksel bağımlı biçimbirimi ile ifade 
edilir. [-r] geniş zaman biçimbirimidir, haber kipidir. Ayrıca 
[
Ø
]
  sıfır biçimbirimdir.   
             2) Wollen wir einen Kaffee trinken? 
                 Bir kahve içelim mi? 

---

 
216 
          Yukarıdaki  örnekte  ise  bir  dilek  dile  getirilmekte,  aynı  zamanda  bir  davet 
yapılmaktadır. Bunu   ifade  ederken  de  [içelim mi]  biçiminde  istek kipini kullanırız. 
[iç-] : Bağımlı  sözlüksel  biçimbirim,  [-elim]: Đstek  kipi  1.  çoğul  kişi  biçimbirimi 
[mi] : ise  soru ekidir.    
          Wollen,    temel  olarak  mögen  fiilinden  daha  kesin  ve  kararlı,  planlı  istekleri 
anlatır.  Nesnel  anlamda    sekiz  temel  anlamsal  kategorisi  tespit  edilmiştir.  1)  Özgür 
irade  ile  isteme  2)  Planlı  istek,  kesin  niyet  3)  Kararlılıkla  hazır  oluş  4)  Gereklilik  5) 
Çaba gösterme 6) Doğru yaklaşım tarzı  7) Bir eylemin sürerliği  8) Dilek ve temenni   
 
           Özgür  irade  ile  istemeyi,  Türkçede    [ister/  istiyor/  talep  eder]  vb.  ile  anlatırız.  
Planlı istek, kesin niyeti temel olarak [ister] ile ifade ederiz. Aynı zamanda [niyetinde/ 
kesin  kararlı]  sözcüksel  birimleri  de  bu  anlam  kategorisini  ifade  eder.  Kararlılıkla 
hazır  oluşu  [yapmak  istiyor/yapmaya  kararlı/yapmaya  hazır]  vb.    ile  ifade  ederiz. 
Gereklilik  kategorisini    [gerekir/ister/lâzım/  lâzımdır/gerekli/lüzumlu]  sözcüksel 
birimleriyle  ifade  ederiz.  Çaba  göstermeyi  [çaba  gösteriyor/çabalıyor/  gayret 
ediyor/gayret gösteriyor] ile ifade ederiz. Doğru yaklaşım tarzı  kategorisini  Türkçede 
[gerekir/ gereklidir/ lüzumludur/ elzemdir/ icap eder/ lâzımdır] sözcüksel birimleriyle 
ifade  ederiz.  Bir  eylemin  sürerliği,  beklenen  eylemin  gerçekleşmemesini  olumsuz 
anlamda  [(bitmek)  bilmiyor]  sözcüksel  birimleriyle  ifade  ederiz.  Dilek  ve  temenni 
kategorisini  [ister/diler  /temenni  eder/arzu  eder]    ile  ifade  ederiz.  Görüldüğü  gibi 
wollen fiilinin belirli anlamsal kategorilerinin Türkçede ifadesinde  bir çok seçenekler 
bulunmaktadır.    Kiplik  fiil  gramer    ulamı  olmayan  Türkçede  wollen  kiplik  fiilinin  en 
temel karşılıkları olarak istemek, dilemek, arzu etmek fiilleri de vardır.  
 

---

 
217