T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

 
        

---

 
285 
         4.5.5 sollen 
             4.5.5.1  Kuşku, Zan, Tahmin 
            Bu 
ulam, 
“şüphe 
ile 
yöneltilen 
soru 
(zweifelnde 
Frage)” 
(SCHULZ/GRIESBACH,  1982b:  88)  olarak    tanımlanır.  Bu  anlam  ulamı,  şüphe, 
kuşku, zan ve tahmin içerir.  
 
1)
 
Sollte er wirklich sein Auto gekauft haben? 
      O gerçekten arabasını satmış olabilir mi? / satmış mı? satmış olması  
     mümkün mü?/olası mı? muhtemel mi?     
 
Yukarıdaki  soru  cümlesinde  geçen  eyleme  ilişkin  konuşanın  duymuş  olduğu 
haber  konusundaki  kuşkusu,    sollte  ile  ifade  edilmiş,  konuşanın  şüphesi  dile 
getirilmiştir.  Burada  kiplik  fiilin  Türkçe  karşılığı    [-abilir  mi?]  şeklinde  verilmelidir. 
Yeterlik kipi biçimbirimi [-AbĐl], burada  kuşku, zan  anlamını  içerir. 
  
“Soll er wirklich sein Auto kaufen?”  sorusunu yöneltmiş olsaydık, o zaman [O 
gerçekten  arabasını  satar  mı,  satıyor  mu,  satması  gerekir  mi?]  gibi  bir  anlam  ortaya 
çıkar.  Dilek  kipi  (Konjunktiv  II)  mesafeli  ifade  tarzıdır,  söylenilen,  duyulan  bir 
bilginin      mesafeli,  dikkatli  bir  biçimde  aktarılmasında  kullanılır.    Türkçede  mesafeli 
ya da dikkatli ifade tarzı bu cümle bağlamında  gerçekten, acaba gibi bir takım kiplik 
sözcüklerin cümleye dahil edilmesiyle de pekiştirilir.  
  
2)  Der Fahrer soll (angeblich) bei Nebel das Auto zu schnell gefahren sein.  
     Sürücü siste (güya, sözüm ona) arabayı çok hızlı sürmüşmüş.     

---

 
286 
           Yukarıdaki cümlede konuşanın cümlede geçen olayla ilgili kuşkusu,  soll kiplik 
fiiliyle  ifade  edilmiştir.  Bu  kiplik  fiilin  Türkçe  karşılığı    [-mXş]  biçimbiriminin  bir 
versiyonu  olan  [-müş]  biçimbirimi  ile  ifade  edilmelidir.  Türkçede  üst  üste 
[
-mIş
]
 
biçimbiriminin kullanılması inanmamayı, kuşkuyu, bazen de alaysı bir ifadeyi belirtir. 
Bu  cümlede  PALMER’ın(2001:  22)    ifade  ettiği  gibi  “bilgisel  kipliğin  alt  kategorisi 
olan tahmin ve kuşku” kiplik anlamı mevcuttur.