T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

4.5.5.3  Bir Olasılığa Yer Verme  
      
          SCHULZ/GRIESBACH(1982b:88), bu anlamsal kategoriyi “bir olasılığın kabul 
edilmesi, bir olasılığa yer verilmesi (Einräumung einer Möglichkeit)”  olarak tanımlar. 
Burada    bir  olasılık  düzeyinin  ifadesi  değil,  bir  olasılığa  yer  verme,  kabul    etme  söz 
konusudur.   
        
           1) Sollten Sie Rückfragen haben, wenden Sie sich bitte an  Herrn Meier. 
               Yeniden soracak (olası) sorularınız olursa, lütfen bay Meier’e başvurunuz. 
 
           Yukarıdaki  cümlede  sollten    ile    bir  olasılığa  yer  verme    anlatılır.  Bilgisel 
kipliğin alt kategorisi olan varsayımsal (hypothetisch) kiplik ifade eder. Türkçe olarak 
[-sa, olursa, olacak olursa]  ile ifade edilmelidir. 
[ol-u-r-sa]: 
[ol-]  : Bağımlı sözlüksel biçimbirim 
[u-]  : Bağlama ünlüsü 
[-r]  : Geniş zaman biçimbirimi 
[-sa] : Dilek şart kipi  biçimbirimi, koşul belirtir. Burada olasılığa yer  
          vermeyi de ifade eder. 
          Sollen,    öznel  anlamda  kuşku,  zan,  söylenti  ve  olasığa  yer  verme  anlamlarını 
belirtir.  Kuşku  ve  zan  ifade  edilirken,  genel  soru  ile  ve  dilek  kipinde  ifade  edilir. 
Çünkü  dilek  kipi  dikkatli,  mesafeli  ifade  biçimidir.  Türkçe  [Olabilir  mi/  olması 
mümkün  mü/  muhtemel  mi]  gibi  sözcüksel  birimlerle    kodlanır.  Burada  [-AbĐl] 
biçimbiriminin zan ve kuşku, tahmin anlamlarını da içerdiğini görmekteyiz. Kurallı bir 

---

 
288 
cümlede  ise  zan  ve  kuşkuyu    anlatmak  için  [-mXş]  biçimbirimi  kullanılır.  Bu  kuşku  
ile bakışı  [sözüm ona, güya, sanki] gibi kiplik sözcükler pekiştirir.  
 
           Sollen  ile  bir  olasılığa  yer  verme,  kabul  etme  ulamında 
[
olursa,-sE,  olacak 
olursa]  biçimbirim  ve  sözcüksel  birimlerle  bu  anlam  ifade  edilir.  Türkçe,  hemen  her 
anlam  ulamında  birden  çok  anlatım  alternatifi  olan  zengin  bir  sözcük    ve  ifade 
olanağına sahip bir dildir. 
 
            Başkasından  duyumlar,  başkasının  şahitliği,  bir  yerden  okuma,    vb.  bizzat 
müşahede  edilmeyen  rivayet,  söylentilere  dayalı    bilgiler  de  sollen  ile  aktarılır. 
Türkçede  [-mXş]  biçimbirimi  ile  ifade  edilir.  Bununla  birlikte  [söyleniyor/  rivayet 
ediliyor/ bildiriliyor] sözcükleri de bu anlamı karşılamaktadır.