Məzdəkilər hərəkatı

cövhər", Şəhristani "Əl-miləl və əl-nihəl", 

Nizamülmülk

 "

Siyasətnamə

", 

Firdovsi

 "

Şahnamə

"

əsərində Məzdəkilər hərəkatı və onun ictimai xarakteri haqqında ətraflı məlumat vermişlər.

Bundan başqa 

Bizanslı Prokopinin

 əsərində də Məzdək hərəkatı haqqında maraqlı faktlar

vardır. Həmin mənbələrdən istifadə edən 

Çexoslovakiya

 tarixçisi O. Klima və Sovet tarixçisi N.

V. Piqulevskaya Məzdək hərəkatı və onun tarixi, ictimai xarakteri haqqında bir sıra qiymətli

tədqiqat əsərləri nəşr etdirmişlər.

Məzdək

 hərəkatı haqqında 

Nizamülmülk

 deyir: "Əhali gzli və ya aşkar formada Məzdəkin dini

dünyagörüşünü qəbul edirdi." (Nzamülmülk, Siyasətnamə, səh 65) Bu haqqda Firdovsi yazırdı ki,

"...cavan və yaşlı olmasından asılı olmayaraq, bütün yoxsullar onunla birləşmişdilər."

Əyan və ruhanilərin özbaşınalığından və onların mərkəzi hakimiyyətin bütün işlərinə

qarışmalarından cana gələn 

I Qubad

 Məzdəkin tərəfdarları ilə razılaşmağa və saziş

bağlamağa məcbur olmuşdu. Girşmanın yazdığı kimi, "...xalq elliklə Məzdək hərəkatına

qoşulmuşdu." 

[3]

Məzdək hərəkatının iştirakçıları Camaspın hakimiyyəti dövründə üç il təqib edilib

sızışdırılmışdılar. Lakin Camasp hakimiyyətdən düşdükdən sonra Qubadın dövründə 25-26 il

ərzində 

Məzdək

 və onun tərəfdarlarına toxunulmamşdır. Nəəhayət, Qubad əyan və ruhanilərlə

razılığa gəldikdən sonra 

564

-cü il 

25 yanvarda

 Məzdək və onun tərəfdarlarına divan

tulmuşdur.

Nizamülmülk "Siyasətnamə" əsərinin IV-V fəsillərində Məzdək hərəkatı, onun təriqəti, nəhayət

I Xosrov

 tərəfindən hərəkatın yatırılması və Məzdəkin öldürülməsi haqqında I Xosrova

istinadən yazır: "Məzdəki öldürmək asandır, lakin onun tərəfdarlarıolduqca çoxdur. Onu

öldürsəm məzdəkilər qaçıb dağılar, əhalini əldə edib böyük istehkamlar əldə edər, bizim ölkənin

işini bitirərlər. Biz fikirləşməli, onları ellilə qırıb, bir nəfəri belə diri qoymamalıyıq."

Nizamülmülk

ün yazdığına görə, 

I Qubad

 və 

I Xosrov

 

Məzdəki

 aldadaraq ona dedilər ki,

tərəfdarlarını topla, onlara xələt və hədiyyələr vermək lazımdır; onun tərəfdarlarını bu adla 20-

30 nəfərlik dəstələrə bölüb bağa aparıb az-az məhv ediblər.

1. O. Klima, Mazdak, Praqa, 1957 , səh. 130

2. A. Gubaýew, Ý. Orazgylyjow, T. Sahydow. Türkmenistanyň taryhy (iň gadymy döwürden VII

asyra çenli). Ýokary okuw mekdepleriniň taryh hünäriniň talyplary üçin synag okuw kitaby.

Aşgabat, 2010. s.314-315.

3. R. Girşman – İran İslamdan əvvəlki dövrdə, (tərc. M. Müin) Tehran, 1336

İstinadlar

---

 

Sonuncu redaktə 3 ay əvvəl

 

46.32.191.6

 tərəfindən edilib  

Zərdüştilik

Atəşpərəstlik

Maniçilik

Mənbə — "

https://az.wikipedia.org/w/index.php?

title=Məzdəkilər_hərəkatı&oldid=6268334

"

Həmçinin bax

Mənbələr