Yosh davrlar psixologiyasi fanining predmeti va

Geliogen nazariya. Ushbu nazariya 1936 yilda chet el olimlari tomonidan 
yaratilgan bo„lib, uning asosiy mohiyati akseleratsiya xodisasi quYosh nurining 
bevosita bevosita ta‟siri bilan vujudga keladi, degan g„oyadan iboratdir. Bu 
g„oya tarafdorlarining fikricha, bolalar ko„p vaqt oftobda bo„lishi natijasida 
ularning o„sishida tezlashish, ya‟ni akseleratsiya ro„y beradi, chunki quYosh nuri
organizmni zarur elementlar, moddalar, ozuqalar bilan ta‟minlaydi. Ammo 
xozirgi davrda akseleratsiya xodisasi janubiy (quYosh nurlari serob) 
mamlakatlarda ham, shimoliy geografik kenglikka joylashgan mamlakatlarda 
ham bir tekis ro„y bermoqda. Ikkinchi tomondan, shahar muhitidagi qizlar va 

---

o„g„il bolalar qishloq bolalariga qaraganda tezroq voyaga etishi ko„rinmoqda, 
vaholangki, qishloq odamlari quYosh nurida ko„proq toblanadilar. Demak, 
xozirgi davrda geleogen nazariya ziddiyatlarga sabab bo„lmoqda. Umuman 
oftobda toblanishni akseleratsiya jarayonining muhim jihatlaridan biri deyish 
noto„g„ridir. 
Geteroziya nazariyasi. 19 asr oxiri 20 asr boshlardan buyon ijtimoiy 
hayotda, turmushda keskin o„zgarishlar sodir bo„lgani insonlar o„rtasidagi 
ijtimoiy, diniy, milliy, irqiy tafovutlarning keskin kamayishiga olib keldi. Turli 
millat vakillarining aralash nikohga kira boshlagani bunga yorqin misoldir. 
Diniy e‟tiqodlar, irqiy farqlar, etnik va milliy xususiyatlar, xarakter, urf-odatlar 
va xokozolar aralash nikohga hech qanday to„siq bo„lolmadi. Hayot tarzi har xil 
mamlakatlarning xalqlariga xos hususiyatlar ham aralash nikohni to„xtata 
olmadi. Mazkur nazariyaga muvofiq psixik dunyodagi qayta qurishlar nasliy 
belgilar keskin o„zgarishiga sabab bo„ldi, natijada farzandlarning o„sishida 
kuchayish, jadallashish, akseleratsiya xodisasi vujudga keldi. Biroq mazkur 
muammoni ilmiy jihatdan atroflicha asoslab berish uchun yuqorida ta‟kidlangan 
omillar etarli emas.