Mövzu№ Sahibkarlıq fəaliyyətinin mahiyyəti, növləri və innovasiya sahibkarlığı. Plan

 
2.Sahibkarlıq fəaliyyətinin tənzimlənməsinin əsas prinsipləri 
 
İqtisadiyyatda bazar münasibətlərinin formalaşması sosial-iqtisadi proseslərin 
dövlətin tabeliyindən çıxarılmasını nəzərdə tutur. Lakin bu o, demək deyildir ki, 
dövlət mikro və makroiqtisadi səviyyədə bu proseslərin tənzimlənməsindən tamamilə 
kənarlaşdırılmalıdır. Bazar iqtisadiyyatı nəzəriyyəsinin banilərindən olan A.Smit hələ 
vaxtilə qeyd edirdi ki, hökmdarın və ya dövlətin vəzifəsi bütövlükdə cəmiyyət üçün 
son dərəcə faydalı olan, lakin öz vəsaiti ilə bir nəfərin, yaxud da qrupun, xərcini ödəyə 
bilmədiyi ictimai müəssisələri yaratmaq və həyata keçirməkdən ibarətdir. Odur ki, 
onların xüsusi şəxslər və ya az sayda xüsusi şəxslərdən ibarət olan qrup tərəfindən 
yaradılması və saxlanılmasını gözləmək olmaz. 
Buradan aydın olur ki, azad prinsipinə və heç nə ilə məhdudlaşdırılmayan 
rəqabətə əsaslanan bazar, jəmiyyət qarşısında duran bütün problemləri həll etmək 
iqtidarında deyildir və buna görə də dövlətin cəmiyyətdə gedən iqtisadi və sosial 
proseslərə müdaxiləsi zəruridir. 

---

 
Dövlətlə biznesin qarşılıqlı fəaliyyəti baxımından kapitalizm bir-birindən az 
və ya çox dərəcədə fərqlənən iki mərhələdən keçmişdir. Birinci mərhələdə onun 
əsas vəzifəsi özünün mənafeyini reallaşdırmaq üçün feodal dövlətinin istifadə 
etdiyi qeyri-iqtisadi məcburetmə formalarını aradan qaldırmaqdan ibarət olmuşdur. 
Bunlar öz ifadəsini azad rəqabət və sahibkarlıq prinsiplərinə əsaslanan kapitalizm 
mərhələsində tapmışdır. Bu dövr formalaşdığı vaxtdan təqribən X1X əsrin ikinci 
yarısınadək davam etmişdir. 
X1X əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində kapitalist iqtisadiyyatı öz inkişafının 
korporativ mərhələsinə daxil olmuşdur. Bu dövrün fərqləndirici cəhətlərindən biri 
iqtisadi və sosial sahələrdə dövlətin tənzimləyici və nəzarətedici rolunun əhəmiyyətli 
dərəcədə genişlənməsidir. Bu, istehsalın təmərküzləşməsi və mərkəzləşməsinin 
güclənməsi, iqtisadi əlaqələrin mürəkkəbləşməsi və sosial problemlərin kəskinləşməsi 
ilə əlaqədardır.