Giriş. Elektron qurğularının təsnifatı. Elektronika

Bipolyar tranzistorlarin struktur quruluşu 
Tranzistorlar aktiv yarımkeçirici cihaz olub, iki p – n keçidinə, üç sahəyə və üç çıxış ucuna 
malikdir. Tranzistorlar elektron sxemlərində əsas 
aktiv 
elementdir, istənilən formalı siqnalları
gücləndirə bilir, çoxsaylı impuls sxemlərində, 
elektron açarlarında və s. yerlərdə tətbiq edilir. 
Tranzistorların iki qrupu geniş yayilıb: bipolyar və
sahə tranzistorları. 
Bipolyar tranzistorlarda cərəyan hər iki işarəli 
yükdaşıyıcıların (elektronlar və deşiklər) 
hərəkəti nəticəsində yaranır. Bu tranzistorlar Si 
və Ge monokristalı olub, iki yanaşı yerləşən 
keçidi ilə ayrılır. Onlar üç növbələşən sahəyə 
malikdir: iki kənar sahənin keçiriciliyi eyni, orta 
sahənin keçiriciliyi onlara əksdir. Sahələrin 
növbələşməsinə görə bipolyar tranzistorlar iki tipə Şəkil1. p-n-p (a) və n-p-n (b) tipli trran-un
struktur sxemi və şərti işarəsi 
bölünürlər: 
və
Bu tranzistorların hər ikisinin iş prinsipi eynidir. Fərq ondadır ki, 
tipli tranzistorlarda cərəyan 
deşiklər, 
tipli tranzistorlarda elektronlar vasitəsilə yaranır.
Tranzistorların kənar sahələrindən biri (əsasən sol sahə) yüksək aşqar konsentrasiyalı hazırlanır. Bu 
sahəyə emitter deyilir. Emitterin vəzifəsi yükdaşıyıcıları orta sahə vasitəsilə digər kənar sahəyə injeksiya 
 

---

etməkdir. O, biri kənar sahə (sağ sahə) az aşqar konsentrasiyalı hazırlanır və kollektor adlanır. Onun 
vəzifəsi emitterdən orta sahəyə keçən yükdaşıyıcıları yığmaqdır. Orta sahə baza adlanır. Bazada aşqarın 
konsentrasiyası emitterdəkindən 2-3 dəfə aşağı olur. Emitter və baza arasındakı 
keçidi emitter 
keçidi, kollektor və baza arasındakı 
keçidi kollektor keçidi adlanır. Yükdaşıyıcıların bazaya keçmə 
mexanizminə görə bipolyar tranzistorlar iki tipə bölünürlər: dreyfli və dreyfsiz. Maksimum işçi tezliyə 
görə tranzistorlar alçaqtezlikli, yüksəktezlikli və çoxyüksək tezlikli tranzistorlara bölünürlər.Maksimum 
buraxıla bilən gücün qiymətinə görə ranzistorlar kiçik güclü 
orta güçlü; böyük güçlü olurlar.