Microsoft Word usmon mushafi ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
19
Birinchi darajali general-ad’yutant Fon Kaufman. 
Tasdiqladi: general-mayor Gamzin
Bosh kotib: Dyakov 
Shunday qilib, Mushafni olib, butun ehtiyot choralari ko‘rilib, hurmat bilan 
Peterburgga yuborildi va imperator kutubxonasining nodir qo‘lyozmalar bo‘limiga 
qo‘yildi. U bilan birga sharqshunos olim Kun (1840-1888) tomonidan tartibga solingan 
va Mullo Abdujalil, Mullo Muin muftiy va boshqalardan olingan ma’lumotlar, protokol va 
xabarnoma ham bor edi. 
Shundan so‘ng, mashhur rus sharqshunos olimi A.F.Shebunin «Kufiy Qur’on» nomli 
bir maqola yozib, unda sharqshunos Kun to‘plagan, Mushaf tarixiga tegishli 
ma’lumotlarni 1890 yilda e’lon qiladi. Maqolada Shayx Abdujalil va Yahyo Xo‘ja muftiy: 
«Bu Usmon Mushafini Xo‘ja Ubaydulloh Ahror Rum (Turkiya)dan olib kelgan», deb xabar 
beradilar.deyiladi. Shu xabardan ma’lum bo‘lishicha, Mushaf ikki betiga yozilgan 353 
varaqdan iborat bo‘lib, sahifalar soni 706 ta edi. Varaqlar bo‘yi 68 sm, eni 53 sm hajmda 
edilar. Yo‘qolgan va chirib ketgan varaqlarning o‘rnida oddiy qog‘ozdan iborat 69 sahifa 
qo‘shimcha bor edi”. ( “Mir’ot” jurnali, 11-12-1900y.) 
Mana shu ahvolda Mushaf Peterburg kutubxonasida, uni bilgan musulmonlar va 
qadimiy osoriatiqalar bilan qiziquvchilar uchun ziyorat manbai bo‘lib to 1917 yilga qadar 
saqlandi. Uning to‘g‘risida vaqti-vaqti bilan gazeta va jurnallarda maqolalar chiqib turdi. 
“Mir’ot” majallasining yuqorida zikr qilingan sonidagi “Usmon Mushafi va kufiy Qur’on” 
sarlavhali maqolada Shebuninning 1891 yilda Peterburgda chop qilingan tadqiqotlari 
xulosasi keltirilib, shunday deyiladi: “Mazkur Mushafi sharif Peterburg bosmaxonalaridan 
birida arxeologiya instituti tomonidan chop qilinmoqchi va undagi tuzatish ishlari qrimlik 
Ilyos Mirzo Buragoniyga topshirilgan”. 
Qozonda chiqadigan “Din va maishat” majallasining 1327 hijriy sanasining 14-
sonida bir maqola chop etilib, unda Mushafning “Yosin” surasi 1905 yilda Ilyos Mirzo 
tomonidan bosib chiqarilgani va keyinchalik arxeologiya instituti tomonidan olim 
Pisaryov tashabbusi bilan Mushaf butunligicha chop qilingani aytiladi. Pisaryov Mushaf 
nusxalarini asliga monand 53x68 sm hajmda va teri rangiga o‘xshash qog‘ozga bostirdi. 
Olingan nusxalar soni 50 ta edi. Shulardan Eron shohiga, Sulton Abdulhamid, Buxoro, 
Afg‘oniston va Fos amirlariga hamda boshqa ko‘zga ko‘ringan musulmon arboblarga 
nusxalar hadya qilindi. 25 ta nusxa 500 rubl baho bilan sotuvga chiqarildi. Bundan oldin 
1895 yilda «A’rof» surasidan bir sahifa 2000 nusxada bosib chiqarilib, Islom 
mamlakatlarida sotilgan edi. Maqola muallifi professor Abdulla Muoziy: “Mushaf sahifalari 
kutubxonaga olib kelinmasdanoq o‘g‘irlanib, oldi-sotdi buyumiga aylandi, hozir ham 
uning varaqlari ba’zi qishloqlarda bor, deb eshitaman” deya hikoya qiladi.