Ġahin Fazil Fərzəlibəyli

Malcehat. Məhsulun müəyyən bir hissəsi kimi yığılan renta vergi növüdür. 
Bəzən müəyyən bir yerin malcehatı şəxsə məvacib əvəzinə verilirdi, amma bu 
vergi əsasən məhsul ilə ödənirdi (buğda, darı, düyü, pambıq, ipək və s.)
223
Bəzən 
isə müəyyən bir yerin malcehatı xüsusi xidməti olan şəxsə məvacib əvəzinə təyin 
olunurdu. Sübut üçün bu cümlə kifayətdir: «Bu yerin malcehatı məvacib kimi 
İskəndər bəy Əfşara verilmişdi...»
224
Ġxracat. Əyalətlərdəki döyüşçü və dövlət qulluqçularının ehtiyaclarını 
ödəməkdən ötrü əhalidən yığılırdı. Yaqub Ağqoyunlunun dövründə müvəqqəti 
olaraq ləğv edilən bu vergi növü barədə məlumat azdır. Bəzi hökmdarların 
hakimiyyəti dövründə müvəqqəti ləğv edilən ixracat barədə mənbələrdə müəyyən 
məlumat vardır. Məsələn, Yaqub Ağqoyunlu ixracatın bir hissəsini 886 (1481)-ci 
ildə ləğv etmiş, sonradan isə onun hamısı üzərinə qadağa qoymuşdur.
225 
İxracat 
vəzifəli şəxslərin (dövlət məmurlarının) müəyyən dövlət tapşırığı ilə bir yerdən 
başqa yerə gedərkən onlara ödənilən vergi olmuşdur. Yaqubdan sonra Gödək 
Əhməd də həmin verginin ləğvi barədə fərman vermişdi.
226
220
Yenə orada. səh.81-82. 
221
M.Nemətova. Göst. məqalə, səh.68. 
222
İ.P.Petruşevski. XVI-XIX əsrin əvvəllərində..., s.265. 
223
Ş.Fərzəliyev. Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə..., s.85. 
224
Budaq Qəzvini. Cəvairəl-əxbar, vərəq 316 a. 
225
Ş.Fərzəliyev. Azərbaycan XV-XVI əsrlərdə..., səh.85. 
226
Yenə orada. 

---

59 
Ələfə və ülufə. Ələfə istilahı feodal qoşunlarındakı heyvanların 
yemlənməsindən ötrü toplanmışdır. Bu söz altında bəzən hökumətin tələbi ilə 
döyüşçülər üçün rəiyyətdən yığılan ərzaq da başa düşülür. Ülufə isə, vergiyığanlar, 
dövlət məmurları və əsgərlər üçün toplanan vergi növü idi. Onlardan başqa, 
mənbənin göstərdiyinə görə «mütəvəlli, vəqf işçiləri, pişnamaz və azançılara da 
sədrlərin icazəsi ilə ülufə verilirdi.
227