Mavzu: Pedagogik fikr tarixi va maktab amaliyotida o’qituvchi mahorati masalalari. Pedagogik mahoratning asosiy komponentlari
Yüklə 1,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ustoz muallim. O’qituvchining jamiyatidagi o’rni
nihoyatda muhim. Shuning uchun ham o’qituvchi o’z bilimlarini bolalarga o’rgatish uchun tayyorlanishi, o’qimishli kishi bo’lishining o’zigina kifoya qilmaydi. U avvalo DOLZARB MUAMMOLI SAVOL Insoniyat tinimsiz rivojlanib bormoqda. Ana shu rivojlanishga hamohang bo’lish, taraqqiy etgan davlatlardan ortda qolib ketmaslik bugungi kunning dolzarb masalasidir. Yangi texnika va texnologiyalarni kimlar boshqaradi? Ana shu boshqaradiganlarni kimlar tarbiyalaydi. Kim bilim va ko’nikma beradi? KUTILADIGAN JAVOB bolalarni sevishi, o’zini bolalarning otasidek his qilishi hamda ularning tarbiyasi va o’sishga oid bo’lgan narsalarning hammasini o’zining vazifasi deb bilish kerak. Chunki bola o’z tabiati bilan faol kuchga ega. O’quvchilarga bu kuchlarni mashq qildirish uchun zarur bo’lgan materialni berish o’qituvchining vazifasidir. O’qituvchi rahbarlik rolini o’ynagandagina bolalarda tashabbuskorliklarni o’stirishi va ularni bilimlar bilan qurollantirishi mumkin. o’quvchilarni o’qitish jarayonida puxta ishlangan o’quv rejasi va yaxshi darslik ta’lim maxmunini takomillashtirishning asosini tashkil etadi. Darhaqiqat, ta’limning muvaffaqiyatli bo’lishi darslik, o’qitish metodlari o’qituvchiga bog’liq. Yaxshi o’qituvchi o’z fanini mukammal egallab olgan bo’lishi, kasbini va bolalarni sevishi kerak. O’qituvchi tarbiya ishida bolalar murabbiysidir. O’qituvchi ishi boshqa ishlarga qaraganda ko’proq doimo hayratlanish va zavqlanishni talab qiladi. Tashqaridan qaraganda o’qituvchining roli oddiy va sodda, biroq u o’z mehnatining yuksak ijtimoiy ahamiyatini tushunishi lozim. O’qituvchilarga doimo zo’r hurmat va g’amxo’rlik bilan qarashga hamisha e’tibor berish zarur. Chunki o’qituvchi biror fandan dars beribgina qolmay, balki tarbiyachi hamdir. U o’z ksbini sevishi, tarbiya ishiga zo’r ma’suliyat bilan qarashli, ma’lumotli bo’lib pedagogika bilan psixologiyani bilish, pedagogik mahoratga, pedagogik odobiga ega bo’lishi lozim. 1. Yo’naltiruvchi savol: Ta’lim tarbiya beruvchichlarni qanday nom bilan ataymiz Ustoz Pedagog Muallim O’qituvchi Murabbiy Tarbiyachi Domla Otin oyi Pir Ta’lim tarbiya oluvchilarni qanday nom bilan ataymiz Shogird O’quvchi Talaba Tarbiyalanuvchi Saboq oluvchi Tinglovchi Murid Bugungi kunda O’zbekiston taraqqiyotining poydevori bo’lgan barkamol avlodni ma’naviy-axloqiy jihatdan voyaga etkazish davlat siyosatining ustuvor yo’nalishlaridan biri hisoblanadi. Bu ishlarni amalga oshirishda uzluksiz ta’lim turlari, ayniqsa oliy ta’lim o’quv muassasalarining ahamiyati beqiyosdir. Chunki ushbu maskanda ta’lim olayotgan har bir yosh yigit-qiz faqatgina u yoki bu soha mutaxassisligiga ega bo’libgina qolmay, jismoniy va ma’naviy jihatdan kamol topadi, jamiyatimiz hayotida faol ishtiroq etadi. O’zining bilimi, ma’naviyati, madaniyati bilan O’zbekiston taraqqiyotining bosh yo’li bo’lgan ozod va obod Vatan uchun mehnat qiladi. Albatta, bunday ulkan vazifalarni amalga oshirishda oliy ta’lim o’quv yurtlarida o’qitiladigan «Pedagogik mahorat» fanining ahamiyati kattadir. Chunki «Pedagogik mahorat» talaba shaxsini ma’naviy shakllantirishda, milliy istiqlol g’oyasiga sodoqat ruhida tarbiyalashda, ularning madaniyatini rivojlantirishda muhim o’rin tutadi. Yoshlarni o’qitish va tarbiyalash kabi murakkab masalalarni muvaffaqiyatli hal qilish ko’p jihatdan o’qituvchining g’oyaviy e’tiqodi, kasbiy mahorati, bilimdonligi, madaniyatiga bog’liqdir. Zamonaviy pedagog o’quvchiga ta’sir etish, uning istallari, e’tiqodini, qiziqishi va imkoniyatlarini shakllantira bilishi kerak. Zamonaviy maktablarga pedagog-ustalar, yuksak malakali o’qituvchilar va tarbiyachilar kerak. Pedagogik bilim va mahorat ega bo’lgan o’qituvchi avval, pedagogika fanining metodologik asoslarini, shaxs rivojlanishini qonuniyatlarini va omillarini, ta’lim to’g’risidagi qonunning mohiyati, maqsad va vazifalarini bilishi zarur. Pedagogik mahorat – o‘qituvchilarning shaxsiy (bolajonligi, xayrixohligi, insonparvarligi, mehribonligi va h.k.) va kasbiy (bilimdonligi, zukkoligi, fidoyiligi, ijodkorligi, qobiliyati va hokazo.) fazilatlarini belgilovchi xususiyat bo‘lib, o‘qituvchilarning ta’lim-tarbiyaviy faoliyatida yuqori darajaga erishishini, kasbiy mahoratini doimiy takomillashtirib borish imkoniyatini ta’minlovchi faoliyatdir. U o‘z fanini mukammal bilgan, pedagogik-psixologik va metodik tayyorgarlikka ega bo‘lgan, o‘quvchilarni o‘qitish, tarbiyalash va rivojlantirishning optimal yo‘llarini izlab topish uchun, amaliy faoliyat olib boradigan har bir o‘qituvchining kasbiy faoliyatida namoyon bo‘ladi. Mаhоrаt fаоliyatdа nаmоyon bo’lаdi. Pеdаgоgikа fаnidа “pеdаgоgik mаhоrаt” tushunchаsining turli tа’riflаri mаvjud: - pеdаgоgik mаhоrаt pеdаgоgik fаоliyatning yuqоri dаrаjаsi bo’lib, u pеdаgоgning bеlgilаngаn vаqt ichidа оptimаl nаtijаlаrgа erishа оlishidа nаmоyon bo’lаdi. (N.V.Kuzminа., N.V.Kuхаrеv); - “o’qituvchining ilmiy bilimlаri, ko’nikmаlаri, mеtоdik sаn’аti vа shахsiy fаzilаtlаri sintеzi” (А.I.Shеrbаkоv); - “pеdаgоgik fаоliyatni egаllаngаnlikning yuqоri dаrаjаsi, iхtisоslikkа dоir bilim, ko’nikmа vа mаlаkаlаr hаmdа kаsbiy аhаmiyatli sifаtlаr mаjmui” (Pеdаgоgik lug’аt); - “kаsbiy fаоliyatning yuqоri dаrаjаdа tаshkillаnishini tа’minlоvchi shахs хususiyatlаri kоmplеksi (o’qituvchi fаоliyatining gumаnistik yo’nаltirilgаni, kаsbiy bilimlаri, kаsbiy qоbiliyatlаri vа pеdаgоgik tехnikаsi” (I.А.Zyazyun); - “pedagogik mahorat deganda o‘qituvchining pedagogik–psixologik bilimlarni, kasbiy malaka va ko‘nikmalarni mukammal egallashi, o‘z kasbiga qiziqishi, rivojlangan pedagogik fikrlashi va intuitsiyaci, hayotga axloqiy–estetik munosabatda bo‘lishi, o‘z fikr-mulohazasiga ishonchi va qat’iy irodasi tushuniladi” (I.P. Rachenko). - pеdаgоgik mаhоrаt – pеdаgоgik jаrаyonni bilish, uni tаshkil etа оlish, hаrаkаtgа kеltirа оlish, pеdаgоgik jаrаyonning yuqоri sаmаrаdоrligini bеlgilоvchi shахsning ish sifаti vа хususiyatlаri sintеzi (N.N.Аzizхo’jаеvа); - “pedagogik mahorat – o‘qituvchilarning shaxsiy (bolajonligi, xayrixohligi, insonparvarligi, mehribonligi va h.k.) va kasbiy (bilimdonligi, zukkoligi, fidoyiligi, ijodkorligi, qobiliyati va hokazo.) fazilatlarini belgilovchi xususiyat bo‘lib, o‘qituvchilarning ta’lim-tarbiyaviy faoliyatida yuqori darajaga erishishini, kasbiy mahoratini doimiy takomillashtirib borish imkoniyatini ta’minlovchi faoliyatdir” (A.Xoliqov); Yuqоridаgi fikrlаrdаn kеlib chiqqаn hоldа, “pеdаgоgik mаhоrаt” tushunchаsigа quyidаgi tаrzdа umumlаshgаn tа’rifni bеrish mumkin: Yüklə 1,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|