Imlo qoidalari (o‘zbek lotin alifbosi bo‘yicha)

Eslatma: 
1) ko‘chirma gapdan keyin kelgan muallif gapining birinchi so‘zi (agar u atoqli 
ot bo‘lmasa) kichik harf bilan yoziladi: “Bu men”, — qo‘rqibgina javob berdi ko‘laga 
(O.Yoqubov); 

---

2) xatboshiga gapning sanaluvchi qismlari chiqarilganda bunday qismlar oldidan 
chiziq qo‘yiladi va ular kichik harf bilan yoziladi: 
Ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishni ko‘rishga tayyorlash vaqtida tegishli 
organ (mansabdor shaxs) quyidagi masalalarni: 
— mazkur ishni ko‘rib chiqish uning huquq doirasiga kirish-kirmasligini; 
— ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi protokol va ishga oid boshqa 
materiallar to‘g‘ri tuzilgan-tuzilmaganligini... hal qiladi; 
3) gapning qismlari qavsli raqam yoki qavsli harf qo‘yib sanalsa, bunday qismlar 
ham kichik harf bilan yoziladi: 
Hozirgi o‘zbek adabiy tilining lug‘at boyligi asosan besh manba negizida tarkib 
topgan: 1) umumturkiy so‘zlar, 2) o‘zbekcha so‘zlar, 3) tojik tilidan kirgan so‘zlar, 4) 
arab tilidan kirgan so‘zlar, 5) rus tilidan kirgan so‘zlar (“O‘zbek tili” darsligidan). 
74. Tarkibli nomlarning bosh harfidan iborat qisqartmalar, atoqli ot bo‘lmagan 
ba’zi birikmalarning qisqartmalari bosh harf bilan yoziladi: AQSh (Amerika Qo'shma 
Shtatlari), BMT (Birlashgan Millatlar Tashkiloti), AES (atom elektr stansiyasi) kabi. 
Qisqartma tarkibida bo‘g‘inga teng qism bo‘lsa, uning birinchi harfigina bosh harf bilan 
yoziladi: ToshDTU (Toshkent davlat texnika universiteti) kabi. 
KO‘CHIRISH QOIDALARI 
75. Ko‘p bo‘g‘inli so‘zning oldingi satrga sig‘may qolgan qismi keyingi satrga 
bo‘g‘inlab ko‘chiriladi: to‘q-son, si-fatli, sifat-li, pax-takor, paxta-kor kabi. Tutuq 
belgisi oldingi bo‘g‘inda qoldiriladi. va’-da, ma’-rifat, mash’-al, in’-om kabi. 
76. So‘zning bosh yoki oxirgi bo‘g‘ini bir harfdan iborat bo‘lsa, ular quyidagicha 
ko‘chiriladi: 
1) so‘z boshidagi bir harfdan iborat bo‘g‘in yolg‘iz o‘zi oldingi satrda 
qoldirilmaydi: a-badiy emas, aba-diy, e-shikdan emas, eshik-dan kabi; 
2) so‘z oxiridagi bir harfdan iborat bo‘g‘in yolg‘iz o‘zi keyingi satrga 
ko‘chirilmaydi: mudofa-a emas, mudo-faa, matba-a emas, mat-baa kabi. 
77. O‘zlashma so‘zlarning bo‘g‘inlari chegarasida kelgan ikki yoki undan ortiq 
undosh quyidagicha ko‘chiriladi: 
1) ikki undosh kelsa, ular keyingi satrga birgalikda ko‘chiriladi: dia-gramma, 
mono-grafiya kabi; 
2) uch undosh kelsa, birinchi undosh oldingi satrda qoldirilib, qolgan ikki 
undosh keyingi satrga ko‘chiriladi: silin-drik kabi. 
78. Bir tovushni ko‘rsatuvchi harflar birikmasi (sh, ch, ng) birgalikda 
ko‘chiriladi: pe-shayvon, pe-shona, mai-shat, pi-choq, bi-chiq-chi, si-ngil, de-ngiz kabi. 
79. Bosh harflardan yoki bo‘g‘inga teng qism va bosh harfdan iborat 
qisqartmalar, shuningdek, ko‘p xonali raqamlar satrdan satrga bo‘lib ko‘chirilmaydi. 
AQSh, BMT, ToshDU, 16, 245, 1994, XIX kabi. 
80. Harfdan iborat shartli belgi o‘zi tegishli raqamdan ajratib ko‘chirilmaydi:
5-“A” sinfi, V “B” guruhi, 110 gr, 15 ga, 105 m, 25 sm, 90 mm kabi. 
81. Atoqli ot tarkibiga kiradigan raqam nomdan ajratilgan holda keyingi satrga 
ko‘chirilmaydi: “Navro‘z — 92”(festival), “O‘qituvchi — 91”(ko‘rik tanlov),
“Andijon — 9”, “Termiz — 16” (g‘o‘za navlari), “Boing — 767” (samolyot),
“Foton — 774” (televizor) kabi. 
82. A.J. Jabborov, A.D. Abdullayev kabilarda ismning va ota ismining birinchi 
harfiga teng qisqartmalar familiyadan ajratib ko‘chirilmaydi. Shuningdek, v.b. (va 

---

boshqalar), sh.k. (shu kabilar) singari harfiy qisqartmalar oldingi so‘zdan ajratib 
ko‘chirilmaydi.