K t kilat çil rin f aliyy tl ri üçün Büro (actrav)

tbuat n rolu
Avropada etnik, m
ni v  diniz azl qlar v  miqrantlar bar
 x
rl r etnik v
immiqrant cinay tin art q formada vur ulanmas na yön lir. ...Miqrantlar  v  ya
etnik azl qlar  yanl  t qdim ed n m nfi fikir söyl nil n zaman o, üstünlük t kil
etm
 yön lir.
 b rab rlik. Qlobal Hesabat. Beyn lxalq 
k Konfrans , 2003.

19
  Cinsi ayr  seçkilik
Miqrasiya nümun
rind
miyy tli d yi iklik qad n miqrantlar n artan faizind  özünü
biruz  verir. Erk n ya larda qad nlar “ail  birlikl ri”  sas nda miqrasiya edirl r (b
n
aqlar  il ). Onlar evdar qad nlar olublar.
Get ged  qad nlar i  üçün özl ri miqrasiya edirl r. Onlar tez-tez ev i
ri, t mizlik i
ri,
qonaqp rv rlik, bax
, tibbi xidm t v  x st xana xidm tind  a
 maa
, “reproduktiv
rd ” çal
rlar. Bel  i
r laz
nca qiym tl ndirilmir.
Bu artan “miqrasiyan n qad nla mas nda” ail
r parçalan rlar (ail  birliyin  yol
verilm diyi hallarda) v  bundan  n çox u aqlar  ziyy t ç kir. Bunlar miqrasiyan n
nf tl rinin ölçülm sind  n
 al nmayan yüks k sosial d
rdir.
mkarlar ittifaq
n f aliyy ti bütün s viyy
rd  cinsi ayr  seçkilikl  mübariz ni  hat
edir v  buraya qad n miqrant i çil rin  ziyy t ç kdiyi ikili ayr  seçkilik d  daxil
edilm lidir.
tic
 üçün miqrasiya v  ya 
k miqrasiyas  h mkarlar ittifaq na aid olan m
dir, çünki
bu i  dünyas
n bir hiss sidir. 
k miqrasiyas na hüquqlar, b rab rlik, b rab r
formada r ftar v  b rab r imkanlar aiddir; o, i
 t hlük sizlik v  sa laml
, sosial
hlük sizliyi v  ittifaq n t kili m
sini  hat  edir. O, insan alveri, u aq 
yind n
istifad  v  istismar il
laq
ndirilir. 
k miqrasiyas na ayr -seçkilik v  pe  t limi d
daxildir.
Qeyd olunanlar n ham
 h mkarlar ittifaq na aid olan m
rdir. 
k miqrasiyas  i
dünyas
n bir hiss sidir, bu, inkar edil  bilm
n “çör k v  ya ” m
sidir. Dövl tl r
art q miqrant i çil
 dair siyas tl ri ir li sürür v  qanunvericiliyi t qdim edir. 
r biz
fikrimizi bildirm k ist yiriks , indi s simizi qald rmal
q.

20
mkarlar ittifaqlar  üçün tap
qlar
mkarlar ittifaqlar
n i
 bil
kl ri dörd sah  vard r:
1. H mkarlar ittifaqlar  i çil r üçün m nf tl rin maksimumla
lmas  v  x rcl rin
minimuma endirilm si üçün miqrasiyan n idar  olunmas  bar
 siyas tin müzakir
olunmas nda c lb olunmal
rlar. H mkarlar ittifaqlar
n v ziyy ti miqrasiya v
miqrant i çil rin m
ul olunmal  olmayan bir problem olmas ndan ibar tdir. Miqrant
çil r öz h yatlar
 yax la
rma a çal an v  buna müvafiq olaraq r ftar olunmal
olan insanlard r
2. Ölk  s viyy sind  i çil r v  ictimaiyy t üçün m lumat v  x
rdarl
n artmas  üzr
kampaniyalar.  çil ri ay rmaq üçün irqçilik v  etniklikd n istifad  olunur.  ttifaqlar
üzvl r v  i çil ri tapmal  v  faktlar bar
 m lumatland rmal  v  irqçi t kilatlar
find n yay lm
fsan
 v  yalanlara qar  mübariz  aparmal
r.
3. Dig r ölk
rd  h mkarlar ittifaqlar  il
kda
q – bu miqrant i çil rin h m do ma
ölk sind , h m d  t yinat ölk sind  ittifaqlar  c lb etm lidir. Beyn lxalq h mr ylik n
seçim n  d  h tta h mkarlar ittifaqlar  üçün öhd lik deyil. Qloballa
 dünyada bu bir
ehtiyyacd r.
4. Miqrant i çil ri toplamaq. H mkarlar ittifaqlar  bilirl r ki, i çil rin qorunmas
n  n
yax  yolu onlar n toplanmas
r. Toplanma inki af n  sas
r. Biz sonra baxaca
z v
mkarlar ittifaqlar
n miqrant i çil rin d st kl
 v  toplanmas na dair bir çox
nümun
r vard r.
Bu dörd sah  v  tap
qlar növb ti Bölm
 ayd n  kild  müzakir  edil
kdir.
Bölm  1 üçün müzakir  nöqt
ri
•
Miqrasiyaya sizin ölk
 qanuni v  ya qayda qanuna aid olan m
 v  ya 
k bazar na
aid olan bir m
 kimi bax rm ?
•
Üçt
fli olan v  ya olmayan, miqrasiya il  m
ul olan h r hans  milli orqan
mövcuddurmu?
•
Ektremist qruplar miqrasiyadan d st k yaratmaq üçün istifad  edibl rmi v  ya i çil r
aras nda onlardan t kil olunmada istifad  olunmaya c hd olunubmu? H mkarlar
ittifaqlar
n f aliyy tl ri h r hans  bel  c hdl
 cavab vermi
rmi?

21
Bölm  1 üçün tap
qlar n öyr nilm si
Tap
qlar n öyr nilm si:    nsanlar n  üçün köçürl r?
f:
Bu tap
q siz  insanlar n n  üçün köçm
ri bar
 fikirl
yard m ed
kdir.
Tap
q:      1.
Bir vaxtlar onlar n do uldu u v  böyüdüyü ölk
rd n köç n (v  ya bel
insanlar  tan yan) v  sizing  laq niz oldu u (dost, ail , h mkar, qon u) iki v
ya üç n
rl  söhb t edin.
2.
dak  c dv li doldurun v  qrupun dig r üzvl ri il
ld  etdiyiniz
lumatlar bar
 müzakir
r aparma a haz rla n.
Kim (m
n, sizin
mkar
z v  s.
Onlar   vvl harada
ya ay rd lar v  indi
harada ya ay rlar?
Onlar n  üçün
köçmü
r?
Köçm  hans
probleml ri h ll
etdi?
Köçm  hans
probleml ri
yaratd ?

22
Tap
qlar n öyr nilm si:  H mkarlar ittifaqlar  v  miqrant i çil r
f:
mkarlar ittifaq
n siyas ti bar
 fikirl
k.
Tap
q: 1
k miqrasiyas
 h mkarlar ittifaq na aid olan m
 kimi n
alan t limat kitabças
n bu bölm sind  qeyd olunana s
bl rini
rd n keçirin.
2
Sizin m zmununuzda hans lar n daha vacib oldu unu fikirl irsiniz?
3
Dig r s
bl ri ir li sür  bil rsiniz?
aliyy t:
Miqrant i çil r bar
 fikirl
k.
f:
Miqrant i çil r bar
 b zi arqumentl ri n
rd n keçirm k.
Tap
q: 1.
dak  fikirl ri  n
rd n keçirm k v  raz la b raz la mama
z
bar
 q rar verm k. Qrupun ad ndan geri hesabat verm k üçün bir
r seçilm lidir. Cavablar
z üçün s
b g tirm
 haz r olun.
2.
"Miqrant i çil r haradasa yaln z q sa müdd t üçün i
yirl r. Onlar  bir
yer  y ma a d ym z."
3.
"Miqrant i çil r h r hans  m vacib müqabilind  i lm
 dair o q
r
ümidsiz olacaqlar ki, onlar i  yerini itirdikl ri v  y polis t
find n
saxlan lan v  departasiya olunan zaman bir yer  y
lmaqdan çox
qorxacaqlar."
4.
"Pis v ziyy
 dü n v  insan alverin  m ruz qalan miqrant i çil r öz
db xlikl rin  gör  yaln z özl rini günahland rmal
r. Onlar laz mi
formada haz rlanm  s
dl r il  xaric  getm li idil r.
5
"Bizim üzvl rimizin çoxusu aktual olaraq i  yerl rini xarici i çil
buraxmaqdan qorxurlar. Miqrant i çil
 qar  çoxlu hissl r vard r. Biz
bu m
 bar
 güclü mövqe tuta bilm rik, çünki bu bizim
üzvl rimizin çoxusunu t ng  g tir
kdir.
6
"Bizim ölk
n xaric  ged n i çil r öz qay lar na qalma
bacarmal
rlar. Biz onlar üçün heç n  ed  bilm rik. "

23
Tap
n öyr nilm si: Miqrant 
k – Kim m nf
t götürür?
f:
Müxt lif s
bl rd n i  üçün miqrasiya etm nin üstün v
lveri siz
tl ri bar
 fikirl in.
Tap
q:    1
Qrup  klind  bu c dv li doldurun.
dak  s
bl rd n
Üstünlük
lveri siz c
t
T lim keçm
Ixtisasla
 miqrant i çil r
T yinat ölk
rind ki i çil r
 götür nl r
M n  ölk
rin idar çiliyi
T yinat ölk
rin idar çiliyi
M n
ölk
rd  h mkarlar ittifaqlar
T yinat ölk
rd  h mkarlar
ittifaqlar
götürm  agentlikl ri

24
B ö l m     2
Miqrant i çil rin i
 h yat  raiti
Bölm  2-  bax
Bu f sil miqrant i çil rin i  v  h yat  raitini t svir edir: onlar n
miqrasiya üzr  s yah tl ri, icra etdikl ri i
rin növü, bir çox
miqrant i çil r üçün pis t crüb
lav  edilmi  üzl dikl ri ayr
seçkilik bar
 burada b hs edilir.

25
Böyük miqrant i çi 
yi olmadan bir çox s nay
dirilmi  iqtisadiyyata h miyy tli
 t sir etm k olar. Lakin miqrant i çil r v  onlar n ail
ri bunun müqabilind
düzgün n tic
ld  edirl rmi?
Üç D
Miqrant i çil r tez-tez 3D i ini icra edirl r, y ni (difficult, dangerous and degradin):
tin, t hlük li v  alçald
. Miqrant 
kd n uzun müdd tdir ki inki af etmi  v  z if
inki af etmi  ölk
rd  iqtisadi mü ssis
ri v  b
n d  bütöv sektoru saxlamaq üçün
ucuz vasit  kimi istifad  etmi
r.
 sa laml q v  t hlük sizlik
 il
laq dar  olan sa laml q v  t hlük sizlik m
ri bir çox s
bl
 gör  miqrant
çil r üçün vacib m
dir:
•
Miqrant i çil r i  zaman  t hlük li b db xta hadis
ri v  z
rl rin yüks k s viyy si
il  m
ur olan k nd t
rrüfat , tikinti, da  m
n i
ri,  t emal  kimi sektorlarda
çal ma a can at rlar.
•
Dil v  m
niyy t il
laq dar olan mane
r i çil rin s ciyy vi i  il
laq dar olan
sa laml q v  t hlük sizliy  dair fikirl ri, göst ri
ri v  t limatland
 yana malar
asanl qla ba a dü
yin  d lal t edir.
•
Bir çox miqrant i çil r i  il
laq dar z
nm
r v  x st likl
 s
b ola bil n
dd n art q saatlarda i
yirl r.  lav  olaraq, bir çox miqrant i çil r müv qq ti
ya ay  yerl rind , kort bbi olaraq sal nm  q
rd  v  qeyri-satndart ya ay
yerl rind  ya ama a m cburdurlar. Bu, miqrant i çil ri i  il
laq dar x st likl
ssas olma a s
b olan ümumi z if s hh
 g tirib ç xara bil r.
•
Miqrant i çil rin müv qq ti oldu undan i  götür nl r onlar n t lim keçm sin
investisiya qoya bilm z.

26
Avropada i  il
laq dar olan b db xta hadis
rin normas  immiqrant olmayan i çil r
kimi miqrantlar üçün d  iki d
 çoxdur.
10
Qeyri-r smi iqtisadiyyatda i
n zaman batanlar
2004-cü ilin fevral ay nda 23 i çil r t hlük li qabaqrma-ç kilm  olan suda
molyusk axtaran zaman  imal Q rbi  ngilt
 Morkamb körf zind
bo ulmu dur. Onlar n ham
 m
 Çind n olmu dur v  heç bir qanuni
qeydiyyat  v  müdafi si olmadan i
yirl rmi . 
k üzr  podratç
(Birl mi  Krall qda “gangmaster” (müv qq ti i çi briqadas
n ba
s) kimi
tan nm ) dövri olaraq g
n qabarma-ç kilm
n yay nmaq üçün heç bir
sl
t verm mi dir.
BK- n höküm ti h mkarlar ittifaqlar
n t zyiql ri v  ölüm hallar  üzr
ictami qanun pozuntular ndan sonra n hay t ki, müv qq ti i çi briqadas
n
zar t ed n ba
 bar
 qanun q bul etmi dir.
Müv qq ti i çi briqadas
n ba
 bar
 Akt (lisenziya verm ) 2004 iki
yeni criminal qanun pozuntusuna yol vermi dir: lisenziyas z 
k v
lisenziya verilm mi
k t chizatç lar n istifad sini t min etm lidir.
Qanun pozuntusuna yol ver nl r on illik h bs  m ruz qala bil rl r.
Assosiasiya azadl
Bir çox miqrant i çil rin h mkarlar ittifaq  yaratmaq v  qo ulmaq hüququ r dd edilir v
zi hallarda bu m hdudiyy t r smi olaraq qanunvericilikd  saxlan r. Küveytd  i çi
qüvv sinin 80 faizini t kil ed n xarici i çil r ölk
n az  be  il qalm  olmal  v
mkarlar ittifaqlar na s sverm
n üzvl r kimi daxil olma a icaz  verilm
ri üçün
vi ad v  yax  r ftara dair  had tnam
ld  etm lidirl r. Onlara h mkarlar
ittifaq nda h r hans  v zif
 namiz dlik ir li sürm  hüququ verilmir. H mkarlar
ittifaqlarlar nda xarici i çil rin rolu üz rind  m hdudiyy tl r yeni 
k qanununda
götürülmü dür. Q
standa miqrant i çil r qeyri-ayd n formada 
k üzr  qanundan
xard lm lar. Bir çox ölk
rd , m
n Mavritaniya, Nikaraqua, Ruanda v  Venesuela
bolivariya Respublikas nda ittifaqlarda v zif  tutan miqrant i çil
 dair m hdudiyy tl r
vard r. Baxmayaraq ki, B T konvensiyas  bel  m hdudiyy tl ri qald rmal
r, h mkarlar
ittifaqlar
n kiçik hiss sind  miqrant i çil r üçün giri  h
 d  m hdudiyy t qoyulur.
Qanunvericilik t kilatlara  n az  q bul ed n ölk
 müvafiq ya ama
müdd tind n sonra öz liderl rini azad formada v  mane siz olaraq seçm
rin
icaz  verm k üçün  lveri li olan formada olmal
r.
Birlik azadl
na dair B T-kommit si, 290-c  m ruz , i  No. 1612.
Bu h tta s
dsiz miqrant i çil rin bel  problemidir. 2001-ci ild  qüvv
 minmi
span
qanunu h mkarlar ittifaqlar
n s
dsiz miqrant i çil
 dair hüquqlar
 r dd etmi dir.
T-in Birlik azadl
na dair Komit si bunun B T-in 87 sayl  konveniyas
n (Birlik
azadl
 v  t çkil olunma hüququnun qorunmas , 1948) pozulmas na aparm
r.
10
 t hlük : T hlük siz v  sa lam i  yeri üçün t kil oluna, TUC, 2005. ISBN: 978 1 85006 806 8

27
T- Kommit sinin Birlik Azadl
na dair idar etm sin  riay t ed
k  spaniyan n
Konstitusiya M hk
si bütün miqrant i çil r üçün birlik azadl
 hüququnu
yenid n t sdiq ed
k bel  müdd alar  konstitusiyaya zidd elan etmi dir. Bu i  sonra
bu t limat kitabças
n 5-ci bölm sind  müzakir  olunur.
Lakin bu sad
 qanuna aid olan m
 deyil. Miarant i çil ri d qiq formada i
min etm k üçün bir s ra heç n
miyy t verm
n i  götüt
nl r c lb
olunmu dur, çüni onlar bu i çil ri istismar ed  bil rl r. 
r i çil r bir yer
topla
larsa, onlar  istismar etm k ç tindir. Bir çox hallarda i
 götür nl r c ld
miqrant i çil
 qar  h
t ed  bil rl r. 
r onlar qanunsuz miqrant i çil rdirs ,
onda i  götür nl r onlar bar
 s lahiyy tli orqanlara m lumat verm kl  v  onlar n
departasiya olunmas  il  onlar  h
 bil rl r. bir çox ölk
rd  giri  üzr  viza v
ya i
 icaz si ad  qeyd olunmu  i  götür
 malik olmalar
 t
b ed  bil r.
çil ri ist ismar etm kl  i  götür nl r hüquqlar n l
vinin qalmas na s
b ola
bil rl r.
 üzr  icaz
r v  i
k üçün giri  vizas
n ad  qeyd olunmu  i  götür n il
laq
ndirilm si istismar üçün imtiyaz verir. Miarqnt i çil
ks t siri olmadan i
götür nl rini d yi
k hüququ verilm lidir. 143 sayl  B T Konvensiyas  (Miqrant i çil r
lav  müdd alar) 1975) iki ili ötm
n müvafiq müdd td n sonra bu hüququ t min edir.
vacib
Miqrantlar n ham
n m vacibi miqrant aras nda qabiliyy tl rin müxt lif s viyy
ri il
qism n izah oluna bil n yerli i çil rin mvacibind n a
r, lakin burada ayr -seçkilik üzr
crüb
r d  rol oynay r. Miqrant qruplan aras nda da b rab rsizlil r mövcuddur v  bu da
xüsusi il  d  qad n miqrantlar aras nda daha pisdir.
Ayr  seçkilik
ulluq üzr  ayr -seçkilik bir çox ölk
rd  geni  yay lm
r. Bunun bir çox formas
vard r. Miqrant i çil
 qar  ayr  seçkilik daha tez-tez cins, irq, etnik m
, dil,
milliyy t, din v  miqrasiya statusu z minind  ba  verir.
1999-cu ild  B t-in Konvensiyalar v  Tövsiyy
rin t tbiqi üzr  müst qil Ekspert
Kommit si (KTTEK) qeyd etmi dir:
 ... qad n miqrant i çil r m
ulluq sah sind  ikili ayr -seçkilikd n  ziyy  ç kirl r:
birincisi çünki onlar  cn bidirl r v  buradan da ki i miqrant i çil rin m ruz qald
eyni ayr -seçkiliy  m ruz qal rlar, v  ikincisi is  onlar qad nd rlar v  bel likl  d
onlar do ma ölk
rind  v  ya i
dikl ri ölk
 qad
n c miyy td  yeri il
laq dar olaraq kök salm
vi münasib tl rin qurban na çevrilirl r. Missal
üçün, bel  social münasib t bu qad nlar n öz  rl rind n icaz  almadan do ma
nl rini t rk etm , bir çox mü yy n i
rd  çal ma, eyni d
rd  olan i  üçün
eyni miqdarda m vacib alma, t hsil v  t lim proqramlar na giri in  ld  olunmas
üzr  haqqlar na t sir ed  bil r. Qad n miqrant i çil rin yaln z yaln z ki il rin icra
etdiyi i
 nisb
n az m vazib öd nilm sin  deyil, h mçinin 
k qanunvericiliy
find n  n az qorunan  i
 yön ldilmi  “qad nlar üçün tipik olan” i
rd  v  ya
sektorlarda çal malar  bar
 fakt 
irdilm mi dir..
11
11
 Konvensiyalar v  Tövsiyy
rin t tbiqi üzr  Ekspertl r konvensiyas , Miqrant i çil
 ümumi
zar t, 1999,
http://www.ilo.org/ilolex/english/ceacrrepsq.htm

28
T-in Ayr  seçkiliy  (M
ulluq v  i ) dair Konvensiyas , 1958 (
 111)
T-in 111 sayl  konvensiyas  m
ulluq v  i
 ayr -seçkilik il  m
ul olur.
Konvensiya insane hüquqlar  üzr
sas s kkiz konvensiyadan biridir v  i
 qyr -
seçkilik m
ri üzr
sas m tndir.
Konvensiya ayr  seçkiliyi da a
dak  izahat  verir:
 b rab r imkanlar  v  ya r ftar  l v etm  v  ya z
 t siri ver n irq, r ng,
cins,  din,  siyasi  fakir  v   social  m
  üzr   edilmi   h r  hans   ayr -seçkilik  v   ya
üstünlük.
Qeyd etm k laz md r ki, bu siyah ya milliyy t daxil edilm mi dir. Dövl tl r
milliyy tin  gör  i çil rin 
k bazar na daxil olmalar
 r dd ed  bil rl r. Lakin,
k bazar nda olduqdan sonra 
r i çil
 Konvensiyada qeyd olunmu  s
bl rd n
ayr -seçkilik qoyulursa, onda onlar n ham  milli olub olmamalar ndan as  olmayaraq
111 sayl  Konvensiya il  müdafi  olunurlar.
Konvensiyan n m qs dl rin  gör  m
ullq v  i  üzr
rtl
 pe  t liml ri,
ullu a v  xüsusi i  yerl rin  giri  v  m
ullu un  rtl ri daxil edilir.
Konvensiyan  t sdiq ed n üzv dövl tl r a
dak lar bar
 öhd lik götürürl r:
... Milli  rtl
 v  t crüb
 müvafiq olan üsullarla bununla  laq dar olan
ayr -seçkiliyi aradan qald rmaqla imkanlar n b rab rliyi v  m
uliyy t v
pe  il
laq dar olaraq r ftar n d st kl nm si üzr  milli siyas ti elan etm k
 riay t etm k.
sizlik
Miqrant i çil r üçün i sizlik d
si milli i çil
 nisb
n yüks kdir. Z ngin
nayel dirilmi  ölk
rin qrupu olan  qtisadi 
kda
q v
nki af t kilat na (
T)
12
sas n i siz olan miqrant qad n v  ki il rin say  miqrant olmayanlara nisbt n iki d
art qd r.
Baxmayaraq ki, b zil ri miqrantlar n social t hlük sizlikd n as  olmas na dair iddian
st kl
k üçün bu faktdan istifad  ed  bil rl r, onlar n i sizliyinin s
binin ayr -
seçkilik olmas  aç q ayd nd r. B T t
find n apar lm  t dqiqatlar göst rir ki, mmilli
çil r il  eyni t liml
 v  eyni t crüb
 malik olan miqrant i çil r müsahib  bel
verm
kl r, çünki onlar n adlar  day ad s sl nir.
Sosial t hlük sizlik
Miqrant i çil r üçün social t hlük sizliyin  ld  olunmas  v
hat  olunmada da tez tez
rab rsizlikl r olur. Bu müv qq ti olaraq miqrant olanlar, f sil il
laq dar olaraq çal an
çil r, submüqavil
sas nda çal an i çil r v  s
dsiz miqrantlar üçün xüsusi il  düzgün olan
bir fikirdir. Müv qq ti 
k müqavil
ri tez-tez social t hlük sizlik üzr  öhd likl rd n
qaçmaq üçün heç n
 m
l qoymayan i  götür nl r t
find n istifad  olunur. Bir çox
miqrant i çil r actual olaraq social t hlük sizlik üzr  rüsumu öd yirl r, lakin onlar heç vaxt
bundan faydalana bilm
kl r.
12
 http://
www.oecd.org

29
rqçilik v
cn bil
 nifr t
Miqrant i çil r irqçil r t
find n fiziki hücum v  ya  ifahi t hqirl r il
laq dar olan
probleml rl  üzl
 bil rl r. A
dak  misallar bir neç  d
 art
la bil r:
•
2000-ci ilin oktyab ay nda Azad H mkarlar ittifaqlar
n Beyn lxalq Konfederasiyas
(AH BK)Libiyada miqrant i çil
 qar  hücumlar  ittiham etmi
r.  n az  500
Nigeriyal  öldürülm  v  daha çoxu z
nmi dir. Dövl t  cn bi i
 dair s rt
qanunlar n t tbiq olunmas na dair q rar q bul etdikd n sonra h min qurbanlara z nci
miqrantlar  h
 alan g nc Liviyal lar t
find n hücum edilmi dir. Hücumlar Afrikal
miqrantlar  narkotik satan v  ya spirtli içkil r il  m
ul olan insanlar kimi nümayi
etdir n x
rl r t
find n provokasiya edilmi dir.
13
•
2007-ci ilin  yun ay nda Tacikistanda t qrib n yar m million Tajikl rin i  axtarmaq
üçün xaric  getm
ri v  bir çoxlar
n b db xt hadis
r, irqçilir n hücumlar  v  dig r
cinay t hadis
rin  m ruz qald qlar  Rusiyada s
dsiz miqrantlar kimi çal
qlar
bar
 m lumat verilmi dir. Agentlik m lumat vermi ir ki, 2007-ci ilin ilk alt  ay nda
qrib n 100 miqrant n c
di Rusiya Federasiyas ndan Tacikistana g tirilmi dir.
14
•
2007-ci ilin Oktyabr ay nda C nibu Asiyan n fermerl rini da yan avtobus Kanada,
Britaniya Kolumbiyas
yal tind  a  d rili insanlar t
find n da lanm
r. Bir neç  il
rzind  eyni  razid  bir neç  hücumlar olmu dur.
15
V/Q ÇS,reproduktiv v  anal
n qorunmas
Miqrasiya  V\Q ÇS-  yoluxma riskini v  h ssasl
 art
r. Misal olaraq C nubi
Afrikada da -m
n  irk tl ri t
find n t min olunmu  pis h yat v  i
raiti
tic sind  yaranm  yüks k s viyy li infeksiyas  olan da -m
n sah sind  çal an
çil ri göst rm k olar.
Ümumilikd  insanlar kas bl qda, social olaraq k narla
rma, yaln zl q v  anonimlik
raitind  ya ayan zaman  V virusina qar  h ssasl q art r. 
k miqrasiyas  v
V
virusuna qar  h ssasl q aras nda  laq ni ara
rmaqla B T s
di a
dak  m
diqq t verir:
Yeni icmaya köç n miqrantlar üçün social v  cinsi normalar öz do ma icmalar nda
mövcud olan normalardan f rqli ola bil r. Ya ad qlar  yerd  insanlar çox ola bil r –
hdudla
lm  bo  vaxt imkanlar  onlar  spirtli i kil rin v  narkotik madd
rin
istifad sin , kommersial v  t sadüfi cinsi  laq
övq ed  bil r. Bel  hal xüsusi il
partnyoru v  ya ail si il  miqrasiya etm
 icaz si olmayan i çil
 aid edilir. Kot
Divuarda i
n v  Mali v  Nigeriyadan g lmi  f sil il
laq dar çal an i çil rin 90
faizi evlidir lakin onlar n 10 faizi h yat yolda  il  g lib. Ail  v  ya icma t
find
sas d st k sisteml ri olmadan artm  risk alma hallar  buna b nz rdir v  bu riskl r
sonra ail
 v  do ma icmalara keç  bil r.
16
13
AH BK OnLine No. 207/2000.
http://www.AH BK.org/displaydocument.asp?Index=991211501&Language=EN
14
 News Briefing Central Asia, 27 June 2007.
http://www.iwpr.net/?p=btj&s=b&o=336645&apc_state=henh
15
http://www.justicia4migrantworkers.org/index.htmhttp://www.justicia4migrantworkers.org/bc/index.htm
.
16
Population mobility, migration and HIV/AIDS: Issues and challenges for the ILO.
http://www.ilo.org/public/english/protection/trav/aids/publ/migrantsandaids.pdfwww.ilo.org/public/english/protectio
n/trav/aids/activities/migration/htm
.

30
Miqrant i çil r üçün müalic  v  profilaktika t dbirl ri h
 d  t min olunmam
r.  lav
olaraq b zi ölk
rd  giri  vizas  v  ya vizan n müdd tinin uzad lmas  üçün  V-  qar
nfi göst ricil ri olan analiz t
b ed  bil r. Bu, B T-in  V\Q ÇS v
 dünyas na dair
Prosesual M
ll sind  qeyd olunan  insan hüquqlar na v  yax  t crüb
 ziddir v
st liyin yay lmas
n qar
n al nmas na köm k etmir.
V virusuna yoluxmada cinsiyy t xüsusi rol oynay r v  qad n i çil r  n çox cinsi t hqir  v
cburi cinsi  laq
 m ruz qalm lar aras ndad r. Xüsusi il  h ssas olan qrup ev i
ri il
ul olan miqrant i çil rdir, m
n,  ri Lankadan olan miqrant i çil rin 60 faizini
qad nlar t kil edir v  onlar birba a ev i
rind  çal rlar. Çox tez-tez hallarda onlar
dsizdirl r v  ya s
dl ri i  götür nl r v  ya agentl r t
find n al
r; onlar n çox az
hüquqlar  vard r v  ad
n yerli qanunlar t
find n müdafi  olmurlar. Onlar n h mçinin öz
 götür nl ri il  cinsi  laq
 girm
 etiraz etm
 kifay t q
r gücl ri yoxdur.