K t kilat çil rin f aliyy tl ri üçün Büro (actrav)

nb : Dünya Bank
34
34
 "Migration and Remittances Factbook, World Bank
http://go.worldbank.org/QGUCPJTOR0

62
Morokko 2007-ci ild  miqrant i çil r t
find n evl rin  gönd ril n pullar
hesab na 5.7 milyard AB  $ v sait – Ümum daxili m hsulun 10 faizi h cmind
sait  ld  etmi dir.
2007-ci ild Filippin  pul köçürm
ri ÜDM-in 13 faizi h cmind  olmu dur.
2007-ci ild Banqlade  6.4 milyard AB  dollar  h cmind  miqrant i çil r hesab na
pul köçürm
ri q bul etmi dir v  bu m bl
 onun ÜDM h cminin 9 faizini t kil
edir.
Nepalda 2007-ci ild  pul köçürm
ri turizm, xarici yard m, s naye m hsullar
n
ixrac , v  dig r bütün m nb
rd n daha çox ölk nin xarici valyuta birjas na
yat
lm
r v  bu m bl
 Nepal n ÜDM-in 18 faizini t kil edir.
2007-ci ild Tacikistandan, xüsus n d  Rusiya Federasiyas nda çal an  miqrant
çil rin gönd rdiyi pul köçürm
rinin  h cmi ölk nin ÜDM-in 36 faizini t kil
edir.
Bir çox hökum t v  inki af t kilatlar  aras nda  lav  maliyy  inki af  formas  kimi
pul gönd rm
ri nec  istifad  edilm lidir mövzusunda müzakir
r apar lm
r.
Bu v saitl r  lb tt  ki, miqrant i çil rin  xsi v  z hm tl  qazan lm  pullar
r v
onlar özl ri bu pullar n nec  istifad  edilm li oldu una q rar ver  bil rl r.
çil rd n öz ölk
rin  pul gönd rm
ri üçün  al nan haqq çox yüks k ola bil r, xüsus n
 az m bl
r üçün al nan haqq daha yüks k olur. Hökum tl r  çil rin xaricd  ya ayan
ail
ri v  dostlar  üçün pul gönd rm
ri üçün  rtl ri asanla
rmal  v  al nana haqq
azaltmal
r.
Qlobal Birlik Federasiyalar ndan biri poçt vasit sil  ticar t birlikl ri il  ba
 m
qald rm
r, bel  ki, poçt idar
ri miqrant i çil rin pul köçürm
rini  ucuz v  asan yolla
icra etm lidir.
rmay  v  bacar qlar n köçürülm si
Miqrant i çil r öz ölk
rin  qay td qlar  zaman onlar toplad qlar  pulu faydal  xidm tl
 ya biznes  yat ra bil rl r. Onlar öyr ndikl ri bacar q v  bilikl ri t tbiq ed  bil rl r.
ml rl  ba
 statistikan n a karlanmas  ç tindir, lakin bir s ra ölk
rd , Çin, Koreya
Respublikas  v  Tayvanda (Çin) inki af ed n iqtisadiyyat v  azad prinsipl r “beyin itkisini
beyin ax
 il
zl mi dir”.
35
ngin ölk
rin iqtisadiyyatlar
n çiç kl nm si
Miqrant i çil r ölk
rin iqtisadiyyat
n yard m edir?  Miqrantlar n, qanunsuz miqrantlar
daxil olmaqla ev sahibi olan ölk nin iqtisadiyyat na yard
 ad
n inkar edilir.
35
 David Zweig, "Competing for talent: China's strategy is to reverse the drain brain", International Labour
Review, Vol. 145 (2006)
No. 1-2.
http://www.ilo.org/intranet/english/support/publ/revue/articles/2006-l-2/download/s4zweig.pdf

63
Bununla bel , m lumdur ki, miqrasiya ed n i çil r öz g lirinin orta hesabla 13 faizi do ma
ölk sin  geri öd yirl r v  bel likl  onlar 87 faizi q bul ed n ölk
 x rcl nirl r.
Köç nl rin ümumi m bl
in
sas n bütün dünya üzr  q bul ed n ölk
rd  miqrasiya
ed n i çil rin ç kil n x rcl ri  1,6 trilyon AB  dollar ndan (1.600 milyard AB
dollar ndan) art q m bl
 t kil edir. Avropa T hlük sizlik v
kda
q T kilat
(AT T), Beyn lxalq Miqrasiya T kilat  (BMT)  v  B T  n ax nc  n rd  yazm
r :
“Bir neç  t dqiqat göst rmi dir ki, köç nl r yerli  hali t
find n laz
 i
rin
ist
yini  hiss edirl r v  onlar n orada olmas , f aliyy ti v  t
bbüsl ri  lav  i
yerl rinin yarad lmas na s
b olur”.
36
“Aliml rin ölk ni t rk etm si”
Halbuki q bul ed n ölk
r köç n i çil rind n faydan  al r, eyni zamanda onlar n olmamas
öz do ma ölk
rin  pis ed  bil r. Miqrasiya alt t
 malikdir ki, o, ölk
rd  ixtisasl
çil rin azalmas na s
b ola bil r. Do ma ölk
r itkil
 m ruz qalan zaman köç n
çil r daha yax  öd
 v  i
raitl rind n fayda qazanacaqlar.
1970-ci v  1980-ci ill r  rzind  h r il t xmin n 100.000 i çil r Pakistan  t rk etmi ;
onlardan 45 faizi ixtisasl  i çil r idi v  bununla  laq dar olaraq ixtisasl  i çil rin say
n
ciddi azalmas na s
b olmu dur.
Pol an n Avropa  ttifaq  il  birl
si (2004-cü il) vaxt ndan 800.000 i çil r dig r Dövl t
Üzvl rind  i
k m qs dil  öz ölk sini t rk etmi dir. Bununla  laq dar olaraq Pol ada
ixtisasl  i çil rin azalmas  ba  vermi  v  bel likl  ola bilsin ki, öz infrastrukturas
n
müasirl dirilm si üçün  Avropa  ttifaq
n v saitl rind n istifad  etm k mümkün
olmayacaqd r. Pol a öz növb sind  bo luqlar  doldurmaq m qs dil  indi Belarus v
Ukrayna ölk
rind n miqrasiya ed nl ri q bul ed  bil r.
37
“Tibbi karusel”
ngilis dili ölk
rind n (ad
n, keçmi  koloniyalar) köç n yüks k ixtisasl  tibb bac lar  v
kiml r Birl mi
tatlar v  Birl mi  Krall qda i  q bul olunur. Daha yax  öd nil n
zif
 keçmi  h kiml rin 
z etm k üçün bir ölk
n  dig r ölk
 köç n
kiml rd n ibar t “tibbi karusel” mövcuddur. M
n, Qanada oxumu  h kiml rin 60
faizi h min ölk ni t rk etmi dir. H r köç n,  s hiyy  sah sind  pe kar i çi 184.000 AB
dollar  m bl
ind  itki t kil edir. Qana tez-tez t rcüm çid  ehtiyac  olan Kuba
kiml rind n istifad  etm k m cburdur. 47 Saxara ölk
rind n 38-i 10.000 n
r üçün 20
kimin olmas  ÜST minimal standart na cavab vermir.
Ölk
rin  ks riyy tind  Dünya Bank  v  Beyn lxalq Pul Fondunun mü yy n etdiyi
struktur t nziml
 proqramlar  s hiyy  xidm tl ri öd ni
sas nda göst rilir. Bel likl ,
bel  ölk
rd  ixtisasl  s hiyy   i çil ri t k daha yax  maliyy  faydas
 almaq yox
mçinin yax  avadanl qla t chiz olunmu  x st xanalarda öz bilikl rind n t tbiq etm k v
kmill dirm k m qs dil  xarici ölk
 getm k niyy tind  olur.
36
 "Handbook on establishing effective labour migration policies in countries of origin and destination,
OSCE, IOM and ILO, Geneva, 2006.
http://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/2006/106B09_499_engl.pdf
37
 International Herald Tribune, 18 Nov. 2006.
http://www.iht.com/

64
Beyn lxalq  ctimai xidm tl
 müvafiq olaraq,Qlobal Birlik Federasiyas ,
xtisasl  s hiyy  i çil rinin çatmamas  qlobal  halinin (Byuken v  s.) s hiyy si v
sa laml
 il  ba
 Minillik  nki af M qs dl rinin (M M) h yata keçirilm si üçün  n
böyük mane
rd n birini qeyd edir. Afrikadan s hiyy  i çil rinin miqrasiyas  region
razisind  malyariya, v
m v
V/Q ÇS proqramlar
n h yata keçirilm sinin ciddi
 risk  m ruz qoyur. Tibb bac lar
n t xmin n 620.000 –d n çox Saxaradak
Afrika ölk sind
V/Q ÇS epidemiyalar  il  mübariz  aparmal
r. Lakin, eyni
zamanda t xmin n 23000 Afrika s hiyy  müt
ssisl ri h r il inki  etmi  ölk
köçür.
Bundan ba qa, ixtisasl  s hiyy  kadrlar
n az t minatl  mill tl rd n daha yax  t minatl
mill tl
 köçm si “ ks-inki af paradoksu”  yarad r. C nubi Afrikan n miqrasiya
statistikas na  sas n, tibb bac lar  v  h kiml rin ölk
 miqrasiyas  il  ba
 x rcl r
xmin n 1 milyard AB  dollar  m bl
ind  itirilmi  investisiyalara b rab rdir, bu da
2000-ci ilind  ölk nin ictimai s hiyy  x rcl rinin 17 faizi t kil edir.
38
 S hiyy  i çil ri
ölk
rin Saxaradak   Afrika ölk sind  yay lm  Q ÇS böhran na cavab verm k
qabiliyy tin  ciddi  kild  mane olur.
“Miqrasiya inki af ed n çoxlu ölk
rd  s hiyy  sisteml rinin sabitliyin  ciddi
 t sir göst rir.”
BK-n n “Lanset” tibbi jurnal na  sas n, inki af ed n ölk
rd ki s hiyy  sisteml ri öz
kiml ri v  tibb bac lar
n inki af etmi  ölk
 emiqrasiyas  z
r ç kmi dir. BK
ondan k narda oxumu  t crüb li h kiml ri vasit sil  prosesd  apar
 rol oynam
r.
BK-n n xaricd n h kiml ri, tibb bac lar
 v  dig r s hiyy  müt
ssisl rinin i
götürülm sind  ehtiyac  daha kiçik Avropa ölk
ri il  müqayis  il
laq dar meydana
r. Fransa v  Almaniya ölk
rind  xaricd  oxumu  t crüb li h kiml r yaln z 5 faizi
kil etmi dir.
“Lanset” jurnal nda qeyd olunur : “H r z ngin ölk  öz ehtiyaclar na müvafiq sayda
hiyy  sah sind  ixtisasl  i çil ri oxutdura bil r v  oxutdurmal
r.  ctimai sektorda
kas b ölk
rind n yüks k ixtisasl  xarici i çil ri  ld  etm k v  onlara arxay n olmaq
urluq cinay tin  ox ay r”.
38
 Public Services International, Policy Statement on International Migration with Particular Reference to
Health Services, www world-psi.org-
psi.org/Content/ContentGroups/English7/Equality_and_Rights/Equality_equity_diversityI/Migrant_
workers/PSI_Migration_Policy.doc.

65
Balans
kl  ba
 miqrasiya balans  t yinat v  ya  q bul ed n ölk
r üçün xüsusil  çox
pozitivdir. H qiq
n, miqrasiya müzakir si  çox vaxt  biznes v  milli iqtisadiyyat üçün
yaln z fayda göst ricil ri il  göst rilir. Lakin, h mkarlar ittifaq  miqrasiya ed n 
yi
chizat v  t
b dinamikas
n mövcud olmas
rti il  kapital, mal v  xidm tl r kimi
market qismind  görmür. 
k miqrasiyas  h m miqrasiya ed n h m d  milli i çil rin
faydas  m qs dil  t nziml nilm lidir v  mümkün olan beynin köçü kimi fenomen  diqq t
yetirilm lidir.
Bölm  4 üçün Müzakir  m
ri
Sizin ölk nizd  hans  iqtisadiyyat sektorlar  miqrasiya ed n i çil rd n as
r?
Sizin ölk nizd  miqrasiya ed n i çil rd n n  q
r pul köçürülm
ri
gönd rilmi / al nm
r?
Hökum t miqrasiya ed n i çil r üçün pul köçürülm
ri daha ucuz  v  asan
etmi dirmi?

66
Bölm  4 üçün tap
qlar n öyr nilm si
Tap
qlar n öyr nilm si:  K
öç n i çi qüvv si – Kim m nf
t qazan r?
qs d
 ba
 miqrasiyan n üstünlükl ri v  qeyri-üstünlükl rinin  h r
nöqteyi-n
rd n  bax lmas
r.
Tap
q:      1.
Öz qrupunuzda a
dak  c dv li doldurun.
da qeyd olanlar n
nöqteyi-n
rd n
 ba
 miqrasiya hans
üstünlükl
 malikdir?
 ba
 miqrasiya hans
qeyri-üstünlükl
malikdir?
Miqrasiya ed n qeyri-
ixtisasl  i çi
Miqrasiya ed n
ixtisasl   i çi
yinat ölk
rind ki
çil r
çil r
Do ma ölk
r
yinat ölk
ri
Do ma ölk
rd ki
mkarlar ittifaqlar
yinat ölk
rind ki
mkarlar ittifaqlar
düz ltm  agentlikl ri

67
B ö l m     5
Miqrant i çil rin hüquqlar
YADDA !
T Konvensiyan n ratifikasiya ed n ölk
r bununla Milli
qanunvericilikd  v  praktikada Konvensiyan  t tbiq etm yi v  bu
tbiq bar
 münt
m intervallarla  m ruz  etm yi üz rin  götürür.
Buna gör  d  H mkarlar ittifaqlar  üçün B T Konvensiyas
n
ratifikasiyas  üçün  ç
 etm lidir.  Ba qa cür n
rd  tutulmad
qdird , bütün beyn lxalq 
k standartlar  statuslar ndan as
olmayaraq miqrant i çil r daxil olmaqlar bütün i çil
 t tbiq
edilm lidir.
Bölm  5  lk bax dan
Bu hiss
k miqrasiyas  üzr  milli qanunvericilik v  praktika üçün
sas ç rçiv  t min etm k üçün  iki 
k miqrasiyas  bar
 spesifik
T Konvensiyalar   t svir olunur. Burada h mçinin B T n zar t
sistemi v  h mkarlar ittifaqlar
n bu sistemd n nec  istifad  etm k
yollar  izah edilir.
Bu hiss
 el
 d  Bütün Mirqrant  çl rin Ail  Üzvl rinin
Hüquqlar
n Qorunmas  üzr  Birl mi  Mill tl r T kilat
n
Beyn lxalq Konvensiyas (1990) t qdim edilir. Bu, iki B T
Konvensiyas ndan olan konsepsiya v  dil
saslan r.
Yuxar da ad  ç kil n h r üç Konvensiya miqrant i çil r v  onlar n ail
üzvl rin  dair milli siyas t v  praktika üçün  trafl  “qiym t  sasl ” izahat
verir.
Bu hiss
 h mçinin a
dak lardan b hs olunur:
•
Miqrant i çil r üçün hüquq  sasl  ç rçiv  hans
r? Miqrant
çil r üçün beyn lxalq 
k standartlar .
•
T -nun  sas beyn lxalq 
k standartlar  v  dig r beyn lxalq
k standartlar .
•
Miqrant  çil rin v  Onlar n Ail  üzvl rinin Hüquqlar
n
Qorunmas  üzr  Birl mi  Mill tl r T kilat
n Beyn lxalq
Konvensiyas .
•
k qanunvericiliyi.
•
T Standartlar
 t tbiq etm k: :h mkarlar ittifaqlar
n rolu.
•
T standartlar
sas nda Miqrant  çil rin Hüquqlar
n Siyah .

68
Miqrant i çil r üçün hüquqi ç rçiv
r hans lard r?
Miqrant i çil rin hüquqlar .
nsan hüquqlar  üçün  sas anlay  ondan ibar tdir ki, mü yy n prinsipl r bütün
miyy tl rd , iqtisadi, siyasi, etnik v  m
ni h yat n bütün  rtl rin  uy un olaraq
bütün insanlar üçün do ru v  etibarl
r.  nsan hüquqlar  universald r; irqind n,
ngind n, dinind n, cinsind n, ya ndan, sinfind n, dilind n, milli m nsubiyy tind n,
siyasi bax lar ndan as  olmayaraq bütün insanlar n h min hüquqlara haqlar  çat r. Bütün
insanlar bütün insan hüquqlar ndan istifad  etm lidirl r.
Bel likl , miqrant i çil rin insan hüquqlar  var!
mkarlar ittifaqlar  v  miqrant i çil r üçün  sas suallar: “Qanunlar mili i çil ri
qorudu u halda miqrant i çil rin hüquqlar
, nec , qoruyur ?”.  slind  milli i çil ri
qorumaq üçün  n yax  yol i  götür nl
 bir-birin  r qab t aparma a m cbur
etm
rin  icaz  verm
k üçün el
 d  miqrant i çil rin mühafiz sini t min etm kdir.
Miqrant i çil ri mühafiz  etm k üçün beyn lxalq hüquqlardan istifad  etm k.
Beyn lxalq hüquq uzaq v  i
laq si olmayan kimi görün  bil r.  slind  bu, miqrant
çil r daxil olmaqla bütün i çil rin hüquqlar
 qorumaq üçün güclü vasit dir. Dövl t
beyn lxalq sazi  v  ya Konvensiyalarla öhd çilik götürm
 raz la arsa, bu zaman o,
beyn lxalq n zar
 m ruz qala bil r v  t zyiql r bu sazi in daha yax  olmas na m cbur
ed  bil r.
Ratifikasiya edilmi  sazi
r hüquqi statusa malikdir v  h mçinin milli s viyy
 t zyiq v
zar t obyektin  çevrilirl r. H tta ratifikasiya edilm mi  s
dl r bel  milli yurisdiksiyada
tbiq edil  bil r.
T Konvensiyalar  beyn lxalq sazi
rdir. Onlar üçt
fli prosesl r vasit sil  q bul olunur
 buraya hökum t, i  götür n v  182 B T üzv dövl tl rd n olan i çil ri c lb olunur.
Ratifikasiya olunanda, B T Konvensiyas  aid oldu u ölk
 hüquqi qüvv
 malik olur.
Beyn lxalq 
k standartlar n istifad si miqrant i çil r daxil olmaqla i çil r üçün bir çox
rql r yarad r.
Daxili yurisdiksiya nec  beyn lxalq hüququn universal m nb yind n istifad  edir.
Do rudan da, günd n-gün , fakt n b
n qaranl q qalmas na v  beyn lxalq 
k
standartlar
n t tbiq edilm sin  baxmayaraq, hüquq ünaslar, 
k inspektorlar  v
mkarlar ittifaqlar  i çil rin hüquqlar na riay t edilm sini t min etm lidirl r. M hk
rind , m hk
r ratifikasiya edilmi  Konvensiyan n müdd alar
 mübahis
rin
llind  tez-tez birba a t tbiq etmirl r v  ya  onlar daxili qanunvericiliyi t tbiq ed rk n
interpretasiya v  t sir m nb yi kimi B T standartlar ndan istifad  edirl r.
39
39
 Labour Education 2006/2-3 No.143-144 — Labour law: its role, trends and potential "How domestic
jurisdictions use universal sources of international law" by Xavier Beaudonnet
http://www.ilo.org/public/english/dialogue/actrav/publ/143144/143144e.pdf

69
nsan hüquqlar  haradan do ur?
Bu istiqam td  olan  n vacib add m 10 dekabr 1948-ci ild  BMT-in Ba  Assambleyas
find n q bul edilmi
nsan Hüquqlar na dair Ümumdünya B yannam si oldu. Bu
d h
 d  ruhland
 s
ddir v  i çil rin hüquqlar
 b yan edir.
nsan Hüquqlar na dair Ümumdünya B yannam sind n:
Madd  13
1. H r bir insan, h r bir dövl tin hüdudlar  daxilind  s rb st h
t etm k v  özün
ya ay  yeri seçm k hüququna malikdir.
2.  H r  bir  insan,  öz  ölk si  d   daxil  olmaqla  ist nil n  ölk ni  t rk  etm k  v   öz  ölk sin
qay tmaq hüququna malikdir.
 Madd  14
r bir insan t qibl rd n qurtulmaq ucun dig r ölk
rd  s
nacaq axtarmaq v  bu
nacaqdan istifad  etm k hüququna malikdir.
 Madd  23
1. H r bir insan i
k, ist diyi i i s rb st seçm k,  dal tli v
lveri li i
raitin  malik
olmaq v  i sizlikd n müdafi  olunmaq hüququna
malikdir.
2. H r bir insan, heç bir ayr -seçkiliy  m ruz qalmadan, b rab r 
 gör  b rab r haqq
almaq hüququna malikdir.
3. 
n h r bir insan, onun özünün v  ail sinin layiqli dolan
 t min ed n,  dal tli
 q na tb
 h cmd  z ruri hallarda is  dig r sosial
minat v saitl ri ona  lav  edilm kl  haqq almaq hüququna malikdir.
4. H r bir insan, öz m nafel rini müdafi  etm k ucun h mkarlar ittifaqlar  yaratmaq v
mkarlar ittifaqlar na daxil olmaq hüququna malikdir.
nsan hüquqlar na dair hans
sas sazi
r var?
BMT-in  nsan Hüquqlar na dair B yannam sin
lav  olaraq bazan , ümumdünya insan
hüquqlar
 t yin ed n v  onlar n ayd n m nas
 bütün dünya üzr  z if qrupa da yan insan
hüquqlar na dair doqquz fundamental sazi  mövcuddur. Onlar:
1. Mülki v  Siyasi Hüquqlar üzr  16 dekabr 1966-c  il tarixli Beyn lxalq Raz la ma
2.
qtisadi, Sosial v  M
ni Hüquqlar üzr  16 dekabr 1966-c  il tarixli Beyn lxalq
Raz la ma.
3.
rqi ayr -seçkiliyin bütün növl rinin aradan qald
lmas  üzr  21 dekabr 1965-ci il
tarixli Beyn lxalq Konvensiya.
4.
nc  v  Dig r Q ddarl q, Qeyri-insani v  ya T hqiredici R ftar v  ya C zaland rmaya
dair 10 dekabr 1984-cü il tarixli Konvensiya.
5. Qad nlara qar  h r cür ayr -seçkiliyin aradan qald lmas  üzr  18 dekabr 1979-cu il
tarixli Konvensiya.
6.
aq Hüquqlar na dair 20 noyabr 1989-cu il tarixli Konvensiya
7. Bütün Miqrant i çil rin, onlar n ail  üzvl rinin hüquqlar
n müdafi si üzr  18 dekabr
1990-c  il tarixli Beyn lxalq Konvensiya
8.
k qabiliyy tini itirmi
xsl rin hüquqlar na dair 13 dekabr 2006-c  il tarixli
Konvensiya.
9. Bütün insanlar  m cburi qaç
lmalar ndan qorunmas  üçün 20 dekabr 2006-c  il
tarixli Beyn lxalq Konvensiya.

70
Miqrant i çil r üçün Beyn lxalq 
k Standartlar
Spesifik olaraq Miqrant  çil rl  ba
 iki B T Konvensiyas  v
laq li Tövsiy
r
mövcuddur.
•
götürm  Konvensiyas  üçün Miqrasiya (düz li
r edilmi ), 1949 (No. 97)
•
götürm  Tövsiy
ri üçün Miqrasiya  (düz li
r edilmi ), 1949 (No. 86)
•
Miqrant  çil rl  ba
 Konvensiya ( lav  Müdd alar), 1975 (No. 143)
•
Miqrant i çil rl  ba
 Tövsiy , 1975 (No. 151)
zah edilmi  Beyn lxalq Konvensiyalar v  Beyn lxalq 
k Standartlar .
Bu v saitd  bir çox beyn lxalq konvensiyalar istinad edirik. B s bu öz m nb yini
haradan götürür?
Beyn lxalq 
k Standartlar  B T üzvl ri (hökum tl r, i götür nl r v  i çil r)
find n haz rlanm  bir hüquqi s
ddir v  i  zaman  t
b olunan  sas prinsip v
hüquqlar  özünd
ks etdirir. Onlar ya üzv Dövl tl r t
find n ratifikasiya oluna
bil n öhd çilik ir li sür n beyn lxalq sazi  olan Konvensiya ya da öhd çilik ir li
sürm
n Tövsiy dirl r.  Bir çox hallarda Konvensiya ratifikasiya ed n ölk
r
find n implementasiya edilm li  sas prinsipl ri t yin edir, Tövsiy
r is  onun
nec  t tbiq edil  bil
yi bar
 daha  trafl  göst ri
r verm kl  Konvensiyaya
lav  funksiyas  da
r. Tövsiy
r h mçinin heç bir Konvensiyaya qo ulmadan
müst qil ola bil r.
Konvensiya v  Tövsiy
r hökum t nümay nd
ri, i götür nl r v  i çil r
find n haz rlan r v  B T-in illik Beyn lxalq 
k Konfrans nda q bul
olunur. Standart q bul olunanda, üzv Dövl tl rd n B T Nizamnam sin  uy un
olaraq onlar  müzakir
 ç xarmaq üçün onlar n s lahiyy tli  xsl rin  (normal
halda Parlament ) t qdim etm k t
b olunur. Konvensiya olduqda, ratifikasiya
üçün konvensiya n
rd  tutulur. 
r o ratifikasiya olunarsa, Konvensiya
ratifikasiya tarixind n bir il sonra h min ölk
 qüvv
 minir. Ratifikasiya ed n
ölk
r h min Konvensiyan  milli qanunvericilikl rind  t tbiq etm yi v
crüb
n keçirm yi v  münt
m intervallarla t tbiq edilm
ri bar
 hesabat
verm yi üz rin  götürürl r. 
r laz m olarsa, B T texniki d st yini göst
bil r. Bundan savay , h mkarlar ittifaqlar  t
find n ratifikasiya etmi  olduqlar
Konvensiyan  pozduqlar na gör  h min ölk
 qar  t msilçilik v
ikay t
etm k proseduralar  haz rlana bil r.

71
götürm  Konvensiyas  üçün Miqrasiya (düz li
r edilmi ) (No. 97)
22 sentyabr 2008-ci il tarixind  47 üzv dövl t t
find n q bul olunmu  97 sayl
Konvensiya a
dak  dörd sah
 qanunlar v  ya inzibati orqanlar n t crüb
rind n
ir li g
n münt
m olaraq q bul edilmi  miqrant i çil r v  ya mill tl r aras nda
milliyy t, irq, din v  ya cinsi il  ba
 b rab r r ftar  v  qeyri-diskriminasiyan  t min
edir: ya ay  v  i
raiti, sosial t hlük sizlik, i götür nl rin üz rin  dü n vergi v
dal t imkan . Müdd alara dig rl ri aras nda b rab r 
khaqq , h mkarlar ittifaqlar na
üzvlük v  kollektiv sövd
n ir li g
n g lirl rd n faydalanma daxildir.
Konvensiya v  onu mü ayi t ed n Tövsiy
 (No: 86) h mçinin müqavil
rtl ri,
miqrantlar n i  il  ba
 t liml rd  i tirak  v  ya onlar n v zif
 ir li ç kilm
ri il  ba
detallar göst rilir v  ail
ri il  yenid n birl
 v  onlarla 
k müqavil
rin
dal tsiz
son qoyma v  ya i
n k narla
rmalar  hallar na qar  apelyasiya v  bütün miqrasiya
prosesini nizamlamaq üçün dig r t dbirl r  ksini tap r.
Madd  11, Paraqraf 1-d  Konvensiya miqrant i çil rin t rifini verir:
 Bu konvensiyan n m qs dl rini h yata keçirm k üçün, müdd tli miqrantlar o
xsl rdir ki, onlar öz hesab na olmayaraq i  götürm k üçün bir ölk
n dig r
ölk
 gedirl r v  buraya münt
m olaraq i  miqrant  q bul edilmi
xsl r
daxildir..
97 sayl  Konvensiyada is  “(a) s rh d boyu i
n i çil r”; (b) artistl r v  q sa müdd tli
saslarla ölk
 daxil olan azad pe  sahibl ri; (c) d nizçil r istisna edilirl r.
Yuxar da qeyd edil n istisna hallar ndan savay  b rab r r ftar prinsipl ri h min
Konvensiyan  ratifikasiya etmi  dövl td  münt
m olaraq q bul edilmi  bütün
miqrantlarla  amil olunur..