O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Yuqorida keltirilgan tamoyillardan kelib chiqib, zamonaviy jahon
amaliyotida quyidagilar ishlab chiqilgan: • Aholini ijtimoiy himoya qilish tizimini rivojlantirishning asosiy yo‗nalishlari: • Bir-birini o‗rnini bosuvchi yuqori darajada manzilli yo‗naltirilgan yagona naqaqalarni kiritish • Aholining muhtoj qatlamlariga katta bo‗lmagan miqdordagi nafaqalar; • Ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi qatlamlarini belgilash talablarini kuchaytirish, ularning muhtojlik darajasini tekshirish; • Ijtimoiy soha (sog‗liqni saqlash, ta'lim, uy-joy kommunal xo‗jaligi) yetakchi tarmoqlarida umumiy sektorni rivojlantirish, bu sohani moliyalashtirishda qatnashish mehanizmini kengaytirish; • Markaziy va mahalliy byudjetlar o‗rtasida ijtimoiy himoya qilish tizimi tarkibi bo‗yicha moliyaviy vazifalarni qayta taqsimlash ; • Ijtimoiy soha tarmoqlarida xususiy shakldagi xo‗jalik va notijorat tashkilotlarni rivojlantirish; • Ijtimoiy sohani dasturiy moliyalashtirishga o‗tish, moliyaviy mablag‗larni sarflashda ijtimoiy me'arlar va jamoat nazoratidan foydalanish; • Ijtimoiy buyurtmalarni shakllantirish va uni bajarishga xo‗jalik yurituvchi sub'ektlarni jalb qilish. 64 4. O‗zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlarning eng boshida qo‗yilgan strategik maqsad- aholining asosiy hayotiy ehtiyojlarini qondirishni ta'minlaydigan jamiyatda qulay ijtimoiy muhit va sharoitni yaratishdir. Hukumat tomonidan amalga oshirilayotgan choralarning barcha mantig‗i va bosqichlari aynan shu maqsadga erishishga yo‗naltirilgan. Iqtisodiy islohotlarning birinchi bosqichi 1994-yilgacha bo‗lib, iqtisodiy pasayish sharoitida davlat ijtimoiy siyosati aholining hayot darajasi va daromadlarini tushib ketishiga yo‗l qo‗ymaslikdan iborat bo‗ldi. Ikkinchi bosqich (1995-1997 yy.), mamlakatning iqtisodiy barqarorlikka erishishi va iqtisodiy pasayishdan chiqish davri bo‗lib, bunda davlat ijtimoiy siyosatining maqsadi daromadlarni barqarorlashtirish, yangi ish o‗rinlarini yaratish, aholini manzilli ijtimoiy himoya qilishni oshirish bo‗ldi. Bu bosqichda aholining hayot darajasini oshirishning muhim iqtisodiy mexanizmlari va asoslari ishlab chiqildi. Barqaror iqtisodiy o‗sishga erishilgan bugungi bosqichda ijtimoiy siyosatning maqsadi daromadlarni uzluksiz oshirish, aholi bandligini oshirish va ijtimoiy himoyaning samaradorligini yuksaltirish asosida hayot darajasi va farovonligini o‗stirish uchun sharoit yaratishdir. Aholini ijtimoiy qo‗llab-quvvatlash tizimi o‗zida aholining ijtimoiy kam ta'minlangan qatlamini hayot darajasini oshirishga yo‗naltirilgan, shuningdek davlat hokimiyati, boshqaruv organlari, jamoat tashkilotlari, ixtisoslashtirilgan muassasalar, ish beruvchilar va jismoniy shaxslarning alohida e'tiborini talab qiluvchi aholi toifalariga yo‗naltirilgan tadbirlar majmuasini o‗z ichiga oladi. Bu tadbirlar ijtimoiy va tibbiy-ijtimoiy yordam, ijtimoiy xizmat ko‗rsatish, mehnat, kasbiy sog‗lomlashtirish, aholining alohida toifalariga imtiyozlar taqdim etish va boshqalardan iborat. O‗zbekiston Respublikasida aholini ijtimoiy-qo‗llab-quvvatlash tizimi birinchi navbatda ijtimoiy himoyaga muhtoj aholi qatlamlarining farovonlik darajasini oshirishga yo‗naltirilgan, ularga quyidagilar kiradi : 65 • Nogironlik sababidan qat'iy nazar qonunchilikka muvofiq nogironlik guruhi belgilangan shaxslar, shuningdek 18 yoshga to‗lmagan nogiron bolalar; • Texnogen va tabiiy ofatlar, tartibsizliklar, shuningdek harbiy va millatlararo nizolar natijasida shikastlangan shaxslar; • Yolg‗iz keksalar 65 yoshga to‗lgan (erkaklar) va 60 yoshga to‗lgan (ayollar), yoshga doir pensiya tayinlash uchun zarur bo‗lgan ish stajiga ega bo‗lmagan va boshqa shaxslar tomonidan moddiy ko‗makka ega bo‗lmagan shaxslar, shuningdek doimiy parvarishga muhtoj yolg‗iz keksalar ; • Fuqarolarning o‗zini-o‗zi boshqarish organlari tomonidan belgilangan darajadan kam daromadga ega kam ta'minlangan oilalar va alohida shaxslar; • Kam ta'minlangan ko‗p bolali oilalar; • yetim va ota-ona g‗amxo‗rligisiz qolgan bolalar; • Ijtimoiy ahamiyatli kasallikka chalingan shaxslar • Ikki yoshgacha bo‗lgan bolalarni tarbiyalashda mashg‗ul bo‗lgan kam ta'minlangan oilalardagi onalar yoki u yo‗q bo‗lganda o‗rnini bosuvchi shaxslar; • Boquvchisini yo‗qotgan oilalar, voyaga yetmagan bolalarni tarbiyalovchi bevalar; • Ishsiz sifatida rasmiy ro‗yxatdan o‗tgan shaxslar. Aholining ko‗rsatib o‗tilgan toifalaridan tashqari ijtimoiy yordam davlat va jamiyat tomonidan yuqori e'tiborni talab qiluvchi alohida shaxslarga, shu jumladan bolalar, yosh oilalar, urush faxriylari va fuqarolarning bir qator boshqa toifalariga ko‗rsatiladi. Yüklə 1,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|