Pedaqogika elmi haqqinda ümumi anlayiş Əhatə olunan məsələlər

İslah-əmək  pedaqogikası  (və  ya  “Pentensiar  pedaqogika”)  islah  əmək 

kolonoyalarında  həbs  olunmuş  şəxslərin  yenidən  tərbiyə  olunması  üçün  pedaqoji 

yanaşmaların  nəzəri  və  praktik  əsaslarını  öyrənir,  burada  onların  təhsilinin  və 

tərbiyəsinin  təşkili  məslələrini  araşdırır.İslah-əmək  pedaqogikası  hüquq  elmləri  ilə 

daha sıx bağlıdır.  

Pedaqoji ədəbiyyatda daha fərqli pedaqogika sahələrinə də rast gəlmək olur.  

Humanistlik  pedaqogikası  1950-ci  illərin  sonu  1960-cı  illərin  əvvəllərində 

ABŞ-da  yaranmışdır.  Humanistlik  pedaqogikası  əvvəlcə  humanistlik  ideyalarının 

ifadəsi kimi meydana gəlmiş və müasir tərbiyə metodlarının nəzəri və praktik istiqa-

mətlərini  özündə  əks  etdirmişdir.  Qərbdə  onun  ən  fəal  nümayəndələri  kimi 

K.Rodjere,  R.Bart,  Ç.Ratboun  və  başqalarını  göstərmək  olar.  Humanistlik  pe-

daqogikasının əsas qayəsi təhsilə, şəxsiyyətə qayğılı münasibət, təhsildə və təlimdə 

avtoritarizmi  dəf  etmək,  şagirdlərin  bilikləri,  bacarıq  və  vərdişləri  mənimsəmə 

prosesinə  emosional  rəng  qatmaqdır.  Humanistlik  pedaqogikasında  təmənnasız 

yardım  etmə,  pay  vermə,  bağışlama,  həvəsləndirmə  və  rəğbətləndirmə  kimi 

formalara üstünlük verilir. Humanistlik pedaqogikası qabiliyyətli, istedadlı, talantlı 

uşaqların üzə çıxarılması, inkişaf etdirilməsi, formalaşdırılması ilə məşğul olmaqla 

yanaşı, sahibsiz, kimsəsiz və şikəst uşaqlara da yardım edilməsini həyata keçirdiyi 

işlərin  ən  mühüm  tərkib  hissələrindən  biri  hesab  edir.  Antropedaqogika  insanın 

---

bütün  həyatı  boyu  təhsil,  tərbiyə  və  inkişafı  prosesi  ilə  bağlı  yaranmışdır.İnsanın 

fasiləsiz tənsil alması problemlərini öyrənir. Bərpa pedaqogikası uşaqların intellek-

tual  fəaliyyətinə  mane  olan  amillərin  aradan  qaldırılmasını  öyrənir.  Elmi-texniki 

tərəqqi  dövründə  informasiya  axınının  idarə  olunması  və  yetişən  nəslin  nüma-

yəndələrinin informasiya aləminə daxil edilməsi məqsədilə yaradılan pedaqogikaya 

informatika-kibernetika  pedaqogikası  deyilir.  Qızların  mənəvi-əxlaqi  normalarının 

saflaşdırılmasına  xidmət  edən  pedaqogika  feminist  pedaqogika,  oğlanların  əxlaqi-

mənəvi  normalarının  saflaşdırılmasına  yönələn  pedaqogika  centlmen  pedaqogikası 

adlanır.  

Pedaqogikanın  göstərilən  sahələri  də  öz  növbəsində  inkişaf  edərək  şaxələnir, 

inkişaf edir və daha yeni pedaqogikalar meydana gəlir.