PRİmer baş AĞrilari doç. Dr. Sabahattin Saip
Profilaktik (Önleyici) Tedavi
Yüklə 177,62 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Verapamil ve flunarizin
- (SSRI)
- (Tablo 6). Tablo 6. Küme baş ağrısı tanı kriterleri - IHS 2004
- Tablo 6 KBAda Tetikleyici-Kolaylaştırıcı Faktörler
|
Profilaktik (Önleyici) Tedavi:Sık tekrarlayan atakları,uzun süren şiddetli veya tedaviye dirençli atakları olanlarda koruyucu tedavi planlanmalıdır.Migrenli olguların %10'dan biraz fazlasının ortalama ayda 4 veya daha sık atağı olur. Profilaktik tedavi hasta özelinde karar verilmesi gereken, her hastaya aynı şablonun uygulanamayacağı bir tedavi şekli olmakla birlikte, genel bir yaklaşım olarak ayda 2 veya daha seyrek migren atağı çekenlere yalnızca atak tedavisi önerilmektedir. Ayda 2-4 arası sıklıkta migren atakları olan hastalara, atak uzunluğu, tedaviye yanıtsızlık gibi diğer faktörler göz önünde tutularak profilaktik tedavi önerilir veya önerilmez. Ayda ortalama 4'den daha sık atak sayısı olan olgular ise genellikle profilaktik tedavi adayıdır. Profilaktik tedavide amaç, 6-8 hafta sonrasında sıklık ve/veya şiddet üzerinde %50 veya üzerinde bir yarar sağlamaktır. Eğer bu amaca ulaşılmışsa, ilaç kontrollü olarak kesilebilir. Doz azaltımına gidildiğinde ağrı ataklarının tekrar sıklaşma eğilimi göstermesi durumunda etkin dozda tedaviyi bir süre daha sürdürmek gerekir. Eğer yeterli yarar sağlanmadıysa doz yükseltme veya ek ya da başka ilaç seçimi düşünülmelidir.
Profilaktik tedavide kullanılan ilaçların pek azı migren için spesifiktir. Antihipertansif ilaç grubu olan beta bloker ilaçlar içinde migren profilaksisinde en etkili olduğu bilineni propranolol olup 40 mg/gün veya üzeri dozlar etkilidir. Metoprolol ise migren profilaksisinde propranolole yakın etkinlikte olup daha selektif ve ülkemizde uzun etkili preparatı da bulunan bir ilaçtır. 50-100 mg/gün, günde tek doz uygulaması etkilidir. Bronkiyal astma her ikisi için de kontraendikasyonu oluşturur. Bu grup ilaçlar depresyona neden olabileceği için depresif semptomlara sahip olgularda antidepresan tedaviyle birlikte verilmeli veya başka bir profilaktik ilaç seçilmelidir. Ülkemizde bulunan trisiklik antidepresanlar içinde antimigren etkinliği en yüksek olanı amitriptilin olup, antimigren etkinliği antidepresan etkinlik için genellikle gereken 2- 3 haftadan çok daha erken (ilk haftada) ortaya çıkar. İlacın kana geçişinde bireysel farklılıkların çok fazla oluşu, aynı dozların toleransının hastadan hastaya çok değişken oluşu sonucunu doğurur. Sedasyon yapıcı etkileri, günlük kullanımını en çok kısıtlayan yan etkileridir. Antimigren kullanımda antidepresan dozların daha düşük dozları çoğu kez yeterli olabilir (25 mg/gün gibi). Yeterli yanıt alınamadığında ise 100 mg/gün dozlara dek çıkılmalıdır. Yaşlı hastalarda 10 mg/gün dozlarla başlanması, gerektiğinde doz arttırımı önerilir. Özellikle migren yanısıra (komorbit) depresyon durumunda amitriptilin, seçenek olarak öne çıkar. Valproik asit veya sodyum valproat, uzun etkili preparat olarak migren pro- filaksisinde günde tek doz 500-1000 mg/gün dozlarda yine çok etkin bir profilaktik ilaç seçeneğidir. Antikonvülzan bir ilaç olup, iştah artışı ve saç dökülmesi, kullanımını kısıtlayabileceğinden hasta bu yönde bilgilendirilmelidir.Yine antiepileptik olan topiramat migren profilaksisinde yeni bir seçenek olarak ortaya çıkmıştır.100- 200mg/gün dozlarda etkili olmaktadır.Mental durgunluk,konsantrasyon güçlüğü gibi ciddi sayılacak istenmeyen etkileri yanısıra,bulantı ve değişik parestetik yan etkileri kullanımını sınırlamakla birlikte,günümüz migren profilaksisinde ilk sıralara tırmanmaktadır. Verapamil ve flunarizin kalsiyum kanal blokeri ilaçlar olup verapamil anti- hipertansif amaçla kullanılmaktadır. Hipertansif olan ve astma ya da periferik damar hastalığı nedeniyle beta bloker kullanamayan migren hastalarında iyi bir antimigren seçenektir. Flunarizin, ana endikasyonu migren olan bir ilaç olup verapamil benzeri etkinliğe sahiptir, iştah açıcı özelliği ve bazen ekstrapiramidal semptomlar ortaya çıkarma potansiyeli ciddi dezavantajıdır. Selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI)(sertralin,parokseti,sitalopram...) ve selektif norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI) (venlafaksin) amitriptilinden daha zayıf antimigren özellikte ilaçlardır. Bununla birlikte, daha fazla tolere edilebilir yan etkileri nedeniyle amiptriptilin kullanımına seçenek olabilirler. Antimigren kullanımda bu gruptan ilaç seçimi, yan etkilerinin hastanın özellikleri ve beklentileriyle uyuşmasına göre yapılabilir. Pizotifen, ana kullanım alanı antimigren tedavi olan bir profilaktik ilaç olup 1.5 mg/gün kullanımı migren profilaksisinde etkilidir. Etkinlik olarak çok potent bir ilaç değildir. İştah artışı önemli yan etkisidir.
Primer baş ağrıları içinde en sık görülen baş ağrısı tipidir.Görülme sıklığı değişik toplumlarda değişmekle birlikte ,%30-40 civarındadır.Epizodik ve süregen olmak üzere iki ana gruba ayrılır. IHS 2004 sınıflamasında bu iki ana gruba sık tekraralamayan epizodik gerilim baş ağrısı ve olası epizodik yada kronik gerilim baş ağrısı formları da eklenmiştir. Ancak pratik olarak baştaki iki ana klinik form ve bunlara,baş ve boyun kaslarında hassasiyet veya kasılmanın eşlik edip, etmemesine göre alt gruplara ayrılır.En sık görülen formu epizodik olanıdır. Diğer primer baş ağrılarında olduğu gibi ortaya çıkma yaşı 20 yaş civarıdır.Yinede her yaşta görülebileceğini unutmamak gerekir.Migrende olduğu gibi çok belirgin olmamakla birlikte, kadınlarda daha sık görülmektedir.
Epizodik Gerilim tipi Baş Ağrısı tanı kriterleri: (IHS 2004) A. B ve D şıklarındaki özellikleri tamamlayan en az 10 ağrı atağının olması ve ağrılı günlerinin toplamının bir ayda 1 yada daha fazla, fakat 15 günden az olması veya bir ylda15 yada fazla fakat 180 günden az olması. B. Baş ağrısı ataklarının yarım saat ile 7 gün arasında sürmesi C. Aşağıdaki ağrı özelliklerinden en az ikisinin varlığı; 1. Bilateral lokalizasyonlu ı 2. Basınç-sıkışma-ağırlık tarzında künt(zonklayıcı değil) karakterde 3. Hafif veya orta şiddette 4. Yürüme gibi günlük aktivitelerle artmayan ağrı. D. Aşağıdakilerden ikisinin varlığı 1. Ağrıya bulantı ve kusmanın eşlik etmemesi(anoreksi olabilir) 2.Fotofobi veya fonofobiden birden fazlasının olmaması E. Altta yatan sistemik veya nörolojik bir bozukluğun olmaması. Tablo 5.
Yukarıdaki kriterlere uyan bir ayda15, bir yılda 180 günden fazla ağrılı gün olması ve bu durumun 6 aydır devam ediyor olması halinde süregen gerilim tipi baş ağrısı söz konusudur. Söz konusu kriterlerdeki özellikler her hastada birebir olmayabilir. Zira hastaların yaklaşık %17-20’sinde ağrı zonklayıcı özellikte, %25’inde egzersizle ağrıda şiddetlenme olabilir yine yaklaşık %10 olguda ağrı hemikraniyal olabilir.Bu özellikler aurasız migren ağrısıyla karışabilecek özellikler olduğundan, bazen tanı sorunu yaşanabilir. Yine baze migren baş ağrısında gerilim tipi baş ağrısı özellikleri ön planda olabilir. Bu veriler migrenin ve gerilim tipi baş ağrısının aynı yelpazenin farklı fakat bazen içiçe geçebilen elemanları olduğu yaklaşımını desteklemektedirler. Gerilim baş ağrılarında tetikleyici faktörler içinde sıklıkla fiziksel ve psikososyal stres, menstürasyon,postür ve pozisyon bozuklukları,anksiyete,depresyon ve somatoform bozukluklar yer almaktadır.Yine tetikleyiciler arasında oromandibular disfonksiyonu unutmamak ve hastaları bu yönde değerlendirmek gerekir.
olarak ele alınmaktadır. Periferik mekanizmalar içinde kötü çalışma ve oturma pozisyonu, aşırı yorgunluk ve fiziksel efor sonucu zorlanan baş ve boyun kaslarından kaynaklanan ağrılı uyarıların kortikal ve subkortikal yapıları etkilemesi sonucu retikülospinal yol üzerinden aynı grup kaslarda ortaya çıkan kas tonusu artışının ağrıya neden olabileceği varsayılmaktadır. Merkezi mekanizmalar içinde ise özellikle psikososyal stres faktörü başta olmak üzere çeşitli uyarıların etkisiyle beyin sapındaki ağrı algılanmasını sağlayan nöronlarda fasilitasyon, ağrının algılanmasını kontrol eden antinosiseptif sistemlerin fonksiyonunda azalma sözkonusudur. Farklı hastalarda farklı mekanizmalar ön plana çıkmaktadır.Ancak genel kabul gören görüş epizodik gerilim baş ağrısında periferik, kronik gerilim baş ağrısında da merkezi mekanizmaların öncelikli olarak rol oynadığıdır. Tedavi:Diğer primer baş ağrılarında olduğu gibi, gerilim baş ağrısında da tedavi yaklaşımı iki yönlüdür. Bir yandan akut, ağrıya yönelik tedavi, diğer yandan ise profilaktik yaklaşım söz konusudur.Epizodik gerilim tipi baş ağrısı söz konusu ise ve ağrılar seyrek ve hafif ise sadece ağrıya yönelik tedavi düzenlenmelidir.Eğer kronik gerilim tipi baş ağrısı söz konusu ise yada sık ağrılı gün sayısı sık ise o zaman ağrıya yönelik tedavinin yanı sıra koruyucu tedavi de başlanmalıdır. Ağrıya yönelik tedavide genellikle basit anlajezikler (asetil salisilik asit 500- 1000mg, parasetamol 500-1000mg, metamizol 500-1000mg) yada nonsteroid antieflamatuarlar (naproksen sodyum,diklofenak potasyum,ibuprofen,flurbiprofen) yeterli olmaktadır. NSAİ’ların gastrointestinal yan etkilerini unutmamak gerekir.Yine uzun süre sık kullanımda ilaç kötü kullanım ve buna bağlı baş ağrısını göz önünde bulundurmak,hastaları uyarmak gereklidir. Gerilim baş ağrısıyla birlikte kişide depresyon belirtileri de genellikle yaygın olduğundan profilakside ilk tercih edilecek ilaçlar antidepresanlar olacaktır. Bu amaçla öncelikle trisiklik antidepresanlar(amitriptilin 50-75mg/gün)kullanılabilir.Daha önce sözünü ettiğimiz yan etkilerini unutmamak kaydıyla,hele de kişide uykuya dalma sorunu var ise gece yatmadan önce rahatlıkla kullanılabilir.Diğer antidepresanlardan
hastalarda başarıyla kullanılabilirler. Migren profilaksisinde olduğu gibi, gerilim tipi baş ağrısı profilaksisindede sodyum
Anksiyetenin ve kas gerginliğinin önplanda olduğu hastalarda anksiyolitik ve kas gevşeticiler kullanılabilirler. Her ne kadar NSAİ’lar da profilakside öneriliyorlarsa da ,ciddi gastrointestinal yan etkileri ve ilaç kötü kullanım alışkanlığına neden olmamak için biz önermemekteyiz. Gerilim baş ağrısı profilaksisinde değişik nonfarmakolojik yöntemlerde söz konusudur. Özellikle kas geriliminin ön planda olduğu ogularda gevşeme teknikleri,egzersizler,masaj yararlı olabileceği gibi transkütan elektriksel sinir uyarılması da yaralı olabilir.Psikiyatrik sorunların önplanda olduğu durumlarda uygun merkezlerde değişik psikoterapötik yaklaşımlara başvurulabilir.
3- KÜME BAŞ AĞRISI ve DİĞER OTONOMİK SEFALJİLER A- KÜME BAŞ AĞRISI Küme baş ağrısı (KBA) gerilim ve migren baş ağrısından sonra en sık görülen primer baş ağrılarındandır. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği'nin (IHS) 2004 sınıflamasında diğer benzer baş ağrılarıyla birlikte 3. sırada yer almaktadır (Tablo 1). Yine diğer primer baş ağrıları gibi epizodik ve kronik diye iki alt başlık altında sınıflamada yer almıştır. Ancak bizim de pratiğimizde gördüğümüz gibi, KBA yaygın ve alışılmış biçimi ile epizodik bir baş ağrısıdır. Olguların %80-90'ı epizodik tiptedir. İlk tanımlandığından bu yana yazarlarca baş ağrısının değişik özellikleri ön plana çıkartılarak isimlendirilmiştir. Literatürde: Kırmızı migren, Eritroprosopalji, Sfenopalatin ganglion nevraljisi, Siliar nevralji, Eritromelalji, Horton Baş ağrısı, Histaminik sefalji adları altında tanımlanmıştır. Nihayet 1952'de Kunkle ve ark. tarafından Küme (Cluster) baş ağrısı ismi önerilmiş ve yaygın olarak kabul görmüştür. Bu isimlendirme, sendromun en önemli özelliği olan ağrılı periyotları, ağrısız remisyon dönemlerinin izlemesini vurguladığından tartışmasız kabul edilmiş ve herkesçe kullanılmaktadır. Ağrılı dönem hastadan hastaya hatta aynı hastada farklılıklar gösterebilir. Sıklıkla 2-3 ay sürer. Ancak 7 gün ile 1 yıl arasında sürebileceği bildirilmektedir. Tamamen ağrısız olan remisyon dönemi süresi de değişiklik göstermektedir. Sıklıkla 6 ay ile 1 yıl arasında sürer. Ancak yıllarca sessiz, ağrısız dönem sürebilir. Ağrılı dönemde neredeyse hergün, bazen birkaç kez tekrarlayan (1 ile 8) ağrı atakları görülür. Her bir ağrı atağı 15-180 dakika sürer. Arada ağrısız günler de olabilir. Seyrek olmakla birlikte bazı olgularda başlangıçta tipik ağrılı dönem hiç remisyon olmadan süreğen hal gösterir (Kronik KBA). Bazen de başlangıçta yukarıda anlatıldığı gibi ağrılı ve ağrısız periotlardan sonra tamamen ağrılı dönemin süreğenleşmesi olabilir. Ağrılı dönemin bir yılı geçmesi veya aradaki ağrısız dönemin 14 günden kısa sürmesi kronik KBA'sı için kuraldır.
olarak 20 ile 40 yaş arası ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda ve yaşlılarda çok seyrektir. KBA'nın diğer primer baş ağrılarından farkı erkeklerde daha sık görülmesidir. Erkek kadın oranı 9/1'dir. Diğer bir deyişle KBA'lı olguların %80-90'ı erkektir. Olguların sadece %3-4'ünde ailesel özellik saptanmıştır. Bu düşük bir orandır. KBA'nın genel popülasyonda görülme sıklığı %0.1-0.4'tür. İstisnalar olmakla birlikte ağrının tek taraflı, çok şiddetli, orbital yerleşimli ve kısa süreli olması çok tipik ve tanı koydurucudur. Küme döneminde tipik olan ağrı atakları gün içinde genellikle aynı saatte tekrarlama özelliğindedir. Sık olarak uyuduktan 3-5 saat sonra REM ve non-REM periyotlarda kişiyi uykudan uyandırır. Yine sabah uyandıktan sonra, öğleden önce hemen her gün aynı saatte çalar saattle ayarlanmışçasına başlar. Tek taraflı olan ağrı, başladıktan sonra kısa bir sürede en şiddetli halini alır. Kişi huzursuz bir şekilde dolaşır. Ağrı orbital, retro-orbital ve temporal bölgeye yayılım gösterir. Ağrıya değişik otonom bulgular eşlik eder. Tanı için önemli olan bu otonom bulgular ağrıyla aynı taraftadır. Konjunktival kanlanma, kızarma, göz yaşarması, burun tıkanıklığı, burun akması, alında ve yüzde terleme, miyozis, ptozis, (parsiyel Horner sendromu) ve göz kapağı ödemi gibi otonom bulgular eşlik edebilir . Hem kronik, hem de epizodik formunda %98 gibi yüksek bir oranda ağrıya söz konusu otonom bulgulardan biri veya birkaçı eşlik eder. Bunlardan en sık görüleni %82 gibi bir oranda göz yaşarmasıdır. Sırasıyla konjonktival kızarıklık-kanlanma %58- 84,parsiyel Horner sendromu %57-69, burun akması ise %68-76 gibi sıklıkta görülmektedirler. Alın ve yüzde terleme ile göz kapağında ödem seyrek rastlanan otonom bulgulardandır. Yine az sayıda olguda ağrı sırasında kalp hızı değişiklikleri ve ritm değişiklikleri gibi kardiyak bulgular tanımlandığı gibi, bulantı (%40), kusma (seyrek), diare gibi gastrointestinal otonomik bozukluklar da bildirilmiştir. Ağrı başladığı gibi yine hızla geçer ve kişi rahatlar. Ağrının başlaması ve sonlanması 15-180 dakika arasında değişen sürelerde olmaktadır. Bu ağrı atakları 'Küme' dönemlerinde daha öncede belirtildiği gibi gün aşırı birden, aynı gün içinde 1 ile 8 kez tekrarlama özelliğindedir. Ancak yaygın olarak günde bir atak görülmektedir. Bizimde patiğimizde bu böyledir. Ağrının özelliklerinden biraz daha bahsedecek olur isek, ağrı çok şiddetli dayanılmaz nitelikte ve genellikle sıkıcı, oyucu, sıkıştırıcı, basınç hissi tarzındadır. Ağrı o kadar şiddetlidir ki, çekenler intiharı bile düşündüklerini ifade etmektedirler. Daha seyrek olarak (3'te 1) ağrı migrendeki gibi zonklayıcı, nabız atar gibi tanımlanmaktadır. Bir diğer özellik de ağrı bölgesinin dokunmaya çok duyarlı olmasıdır. Bu özellikleriyle her ne kadar KBA'sını tanımak kolay gibi görünse de Uluslararası Baş Ağrısı Derneği (IHS) 2004'te tanının standardizasyonu ve olası yanlış tanılardan kaçınmak için kriterler oluşturmuştur (Tablo 6).
A. B ve D'dekilere tam olarak uyan en az 5 atak B. Tedavisiz olarak 15-180 dakika süren şddetli veya çok şiddetli tek taraflı orbital, supraorbital ve/veya temporal ağrı C. Baş ağrısına, aşağıdakilerden en azından biri eşlik etmelidir: 1.İpsilateral konjunktival kızarıklık ,kanlanma ve/veya göz yaşarması. 2.İpsilateral burun tıkanıklığı ve/veya akıntısı 3.İpsilateral gözde ödem 4.İpsilateral alın ve yüzde terleme 5.İpsilateral miyozis ve/veya ptozis 6.Huzursuzluk ve ajitasyon hali D. Atakların sıklığı gün aşırı 1'den, bir günde 8'e değişebilir. E. Bu bulguların başka sistemik veya nörolojik bir hastalığa bağlı olmamalı.
tetikleyici faktörler çok net değildir. Alkol, histamin, nitrit-nitrat gibi vazodilatatör ajanlar sorumlu tutulmuşsa da bu kanıtlanamamıştır. Özellikle alkol ve sigaranın üzerinde durulmuş ve bu kişilerin normal kontrollere göre daha çok sigara ve alkol kullandıkları saptanmış.Bizim olgularımızda da alkol tetikleyici öge olarak görülmekle birlikte bu kesinlik kazanmamıştır. Yine bizim olgularımızda mevsim dönümleri, özellikle ilk ve son bahar başlangıcı küme dönemlerini başlatıcı faktör gibi görülmektedir. KBA'sının erkeklerde daha fazla görülmesinden yola çıkarak bu kişilerin kişilik özellikleri incelenmiş, KBA'sı için yatkın kişilik özellikleri bildirilmiştir, ilk kez Graham KBA'lı erkeklerin aslan yüzü görünümünde olduklarını ve bunların genellikle çok güvensiz, eşlerinin kararlarına bağımlı olarak hareket eden ve histerik eğilimler gösteren kişiler olduğu bildirmiştir. Buna karşın başka yazarlar da KBA'lı kişilerin çok hırslı, çalışkan, A tipi kişiliğe sahip olduklarını belirtmişlerdir. Ancak tüm bu iddialar yapılmış olan kontrollü çalışmalarda ispatlanamamıştır. Nitekim KBA'lı olgularda psikolojik durum ve kişilik özellikleri, psikometrik testlerin de kullanıldığı araştırmalarda migren ve diğer baş ağrılı kişilerden farklılık göstermemiştir. Fizyopatoloji:KBA'nın fizyopatolojisi halen tam anlaşılmış değildir. Ağrının şekli, sirkadiyen özelliği, yerleşimi ve eşlik eden semptomlardan yola çıkarak değişik fiz- yopatolojik yaklaşımlar sözkonusudur. Teknolojik gelişmeler ve bunların kullanımı yeni veriler katmışsa da KBA'nın tüm özelliklerini açıklıyacak model tam olarak oluşturulamamıştır. KBA'da ağrının kökeni, vazodilatasyonun nedeni,otonomik değişikliklerin kaynağı,periyodisitenin nedeni gibi sorular halan aydınlatılmayı bekleyen temel sorulardır. Ağrının şiddetli olması vasküler kökenli bir ağrıya işaret etmektedir. Ağrının ortaya çıkış yeri ve yayılımı kavernös sinüs içi bir olayı düşündürtmektedir. Buradan yola çıkarak kavernös sinüse yönelik yapılan değişik çalışmalarda gerçekten de internal karotid arterin kavernöz parçasının proksimalinde vazokonstriksiyon, kavernöz parçasında ise vazodilatasyon saptanmıştır. Vazodilatasyon ağrıyla aynı tarafta oftalmik, anterior serebral ve orta serebral arterde de görülmüştür. Söz konusu bu vazodilatasyon olayın başlangıcından ziyade bir sonuçtur ve ağrı başladıktan sonra ortaya çıkmaktadır. Öyleyse başka bir olay süreci başlatmaktadır. Gerçekten de yapılan değişik çalışmalarda kavernös sinüs ve ilişikte olduğu venlerde nörojenik inflamasyon gösterilmiştir. Ağrının birincil nedeni de budur. Bu inflamasyonun sebebi de büyük olasılıkla trigemino-vasküler sistemin aktivasyonudur. KBA atağı sırasında ipsilateral eksternal juguler vende CGRP (calsitonin gene related polipeptid) ve VIP'in (vazoaktif intestinal peptid) artmış olarak bulunması, buna karşın substans P ve nöropeptid Y'nin normal düzeyde saptanması buna kanıt veriler olarak kabul edilmiştir. Yine bir substans P inhibitörü olan somatastinin ve perivasküler nörojenik inflamasyonu bloke eden sumatriptan ve dihidroergotaminin söz konusu ağrıyı geçirmeleri sorumlu nörojenik inflamasyonu gösteren dolaylı ancak güçlü kanıtlardır. Oluşan nörojenik inflamasyon ağrıya ve vazodilatasyona neden olur. Sırasıyla gelişen venöz staz, venöz konjesyon ve damarlarda şişme sempatik ağın kompresyonuna neden olur. Bu bası sonucunda da sözkonusu otonomik bulgular ortaya çıkar. Buraya kadar anlatılanlar değişik çalışmalarla ortaya konmuştur. Halen net olmayan ilk tetiği çeken olayın ne olduğu ve de periyodisitedir. Değişik spekülasyonlar söz konusudur. En kabul göreni, suprakiazmatik nukleuslarda lokalize olduğu düşünülen 'biyolojik saat', 'circadian pacemaker'da bir bozukluk olabileceğidir. Beyin sapı serotonerjik merkezlerle ve trigeminal nukleuslarla bağlantıları olan bu merkezdeki bozukluk, aksama söz konusu beyin sapı yapıları, özellikle de trigemino-vasküler sistem üzerinde tetikleyici rol oynamaktadır. Bu sistem tetiklendikten sonrada yukarıda anlatılan ağrı ve eşlik eden bulgulara neden olan fizyopatolojik süreçler başlar ve sonlanır. TEDAVİ Küme baş ağrısında gerilim ve migren’de olduğu gibi ağrıya yönelik atak tedavisi vede ağrıların gelmesini, sıklığını önleyici, profilaktik tedavi yaklaşımı sözkonusudur. Profilaktik yaklaşımda epizodik yada kronik olmasına göre yönlenmek gerekmektedir. Atak Tedavisi:Ağrı genellikle çok hızlı bir şekilde şiddetlendiğinden, maksimum 2- 3 saat sürdüğünden vede genellikle kişiyi uykudan uyandırdığından, aynı şekilde kolay uygulanabilen ve hızlı etki gösteren ajanlara ihtiyacımız vardır. Bundan anlaşılacağı gibi nonspesifik basit analjeziklerin vede nonsteroid antieflamatuarların pek yerleri yoktur. Saf oksijen solutulmasının yanı sıra ergotamin ve triptan grubu ilaçlar ağrının giderilmesinde kullanlılabilir. Yüklə 177,62 Kb. Dostları ilə paylaş:
|