Adəm
və
Həvva
barədə
Bilqamus dastanında (3) oxuyuruq: Törədi bəşəriyyət Adəm ilə Həvvadan, Yayıldı yer üzünə,
doğub törədi insan. Müqayisə üçün qeyd edək ki, iki yüzə yaxın rus atalar sözlərinin tədqiqi
zamanı ən çox nominativ zəncir təşkil edən İvan adına (İvan - Vanya - Vanka - İvaşka - İvan
İvanoviç, İvanoviç) - altmış, Foma adına - on beş, Yeremey adına - on üç, Makar adına - doqquz
dəfə rast gəldik. Azərbaycan dilində qadınlardan Fatı adına üç, Leyli, Gümüş, Balaxanım,
Gülyetər, Xədicə,Mədinə, Məsmə, Nurcahan, Sənəm adlarına bir dəfə rast gəlindiyi halda,
ruslarda ən çox Varvara adına rast gəldik - on iki, Mariya adına - yeddi, Malanya adına - altı,
Marina və Katerina adlarına isə dörd Adın qoydun dəyirmançı, çağır gəlsin dən Koroğlu;
Fərsiz oğul atasının gözünü çıxartdı ki, adına Koroğlu desinlər, amma kor kişinin oğlu
dedilər;
Hər at oğurlayan keçəl Həmzə, hər at minən Koroğlu olmaz;
Hər atasının gözünü çıxardana Koroğlu deməzlər;
Hər daşın dibində bir Koroğlu var;
Hər qoluna bəlgə dolayan Koroğlu olmaz;
Koroğlu deyib: Qırx il oğurluq etdim, bir dənə haram tikə yemədim;
Ölər Koroğlu, getməz bu yurddan;
Tərəkəmə özünü Koroğlu bilər, eşşəyini Qırat;
Koroğlu Koroğludu, onu da Giziroğlu suya basdı.
Əli adı ilə bağlı doqquz atalar sözü:
Deyəsən, Əli bəy üzəngisindədi;
Əl tutmaq Əlidən qalıb;
Əli papağını/börkünü Vəlinin başına qoyur, Vəli papağını/börkünü Əlinin başına;
Əlidən də olduq, Vəlidən də//Əli aşından da olduq/olar, Vəli aşından da;
Əlisi dəli, Vəlisi dəli, qırılmışın hamısı dəli;
Fəridə Seyidova
106
Əliyə Adam gərək Ömərə də ağlasın, Əliyə də;
Nə Əlidəndi, nəVəlidəndi;
Onun tamahı Həzrət Əlinin qılıncınnan itidir;
Var əli – Kərəm Əli, yox əli vərəm Əli.
Dostları ilə paylaş: |