Q abdullayeva, S. Rahmonbekova

3. 
M a’lum bir mavzuda berilgan savollarga javob
qaytarish va uni yozish. 
Ijodiy diktantning bu turini 
o'tkazish uchun o'tilgan mavzuga mos bo'lgan bir necha 
savol doskaga yoziladi. Savollarga o'quvchilar avval og'zaki 
javob qaytaradilar, keyin har bir savolga berilgan javobni 
daftarlariga yozadilar. 
M asalan, 
2-sinfda kishilarning 
ismi, familiyasining, shahar, qishloq, ko'cha, daryo nom- 
larining bosh harflar bilan yozilisiii mavzulari o'tilgach, 
mavzuni m ustahk am lash maqsadida quyidagi savollardan 
foydalanib, ijodiy diktant o'tkazish m um kin:
1. Sening isming nima?
2. Familiyang-chi?
3. Qaysi shah ard a (yoki qishloqda) yashaysan?
4. Qaysi ko'chada (yoki jam o a xo'jaligida) turasan?
5. N echanchi sinfda o'qiysan?
6. Qaysi fanlarga qiziqasan?
O'quvchilar savollarga og'zaki javob berganlarida, bosh 
h a r f bilan yoziladigan otlarni aniqlaydilar, n im a uchun 
bosh h a rf bilan yozilishini aytadilar.
16

---

O'q uvchilar ijodiy diktantni, tax m in a n , quyidagi maz- 
m u n d a yozadilar:
Mening ismim Abdulla. Familiyam Rashidov. Men Tash­
kent shahrida yashaym un. Tinchlik k o ‘chasida turaman. Men
uchinchi sinfda o'qiyman.
Mening ismim Hakimjon. Familiyam Qodirov. 
Men
Navro'z jam oa xojaligida turaman. Ikkinchi sinfda o'qiy­
man. Tasviriy san 'at va m ehnat ta ’limi darslariga juda
qiziqaman.
Ijodiy diktan tni har bir m avzudan so'ng o'tkazish 
maqsadga muvofiq. Ijodiy diktant o'tkazilganda gap yoki 
m atn tuzish uchun zaru r bo'lgan so'zlar, so'z birikmalari 
yoki gaplar doskaga yozilib, o'quvchilar diktant yozayotgan 
vaqtda doska vaqtincha parda bilan berkitib qo'yiladi. So'ng 
doskadagi yozuv bilan solishtirib, xatolarini tuzatadilar.
D iktantning bu turin i tez-tez o'tkazish o'quvchilarda 
izlanish, 
ijod 
qilish, 
mantiqiy 
fikrlash 
kabi 
aqliy 
faoliyatlarning rivojlanishiga yordam beradi.
E R K I N D IK T A N T
Erkin diktant t a ’limiy d ik ta n tnin g bir turi bo'lib, o'quv­
chilar nutqini o'stirishga, fikrlash qobiliyatlarini rivojlan- 
tirishga xizmat qiladi.
Erkin diktant uchun hikoya tarzidagi uncha katta 
bo'lm agan m atn tanlanadi. M atnda o'quvchilar yozishda 
qiynaladigan yoki imlosi o'rganilm agan so'zlar ishtirok 
etgan bo'lsa, m atn m azm uniga p u tu r yetkazmagan holda, 
uni bosliqa so'zlar bilan almashtirish yoki tushirib qoldirish 
m um kin.
D iktan tn ing bu turida o'quvchilarga o'qilgan b o'lim ning 
m az m u n in i buzm agan holda, gaplarning shaklini o'zgartirib 
yozish 
erkinligi 
beriladi. 
M asalan, 
«Quyosh 
chiqdi,
hamma yoqqa nurini sochdi»
gapining shaklini o'zgartirib, 
o'quvchilar 
«Quyosh o'z nurini sochdi», «Quyosh nurini
hamma yoqqa sochdi», «Quyosh chiqib, nurini sochdi
» kabi 
shakllarda yozishlari ham m um kin. Yoki 
«Nosir erta bilan