QəRİb məMMƏdov, mahmud xəLİlov

urbanizasiya landşaftı da adlandırılır.  

Abadlaşdırılmış şəhərlərdə daş, beton, asfalt üstünlük təşkil edir və daima təbii elementlərin nisbi azalması 

müşahidə olunur, bunun nəticəsində hava hövzəsinin vəziyyəti pisləşir.  

Şəhərlərdə aşağıdakı fəaliyyət göstərən zonalar ayrılır: yaşayış, sənaye, kommunal-anbar, xarici nəqliyyat, 

şəhərətrafı ərazi.  

Yaşayış zonası və ya seliteb zona – yaşayış rayonları, ictimai mərkəzlər (inzibati, elmi, tədris, tibbi, idman 

və s.) və ümumi istifadəli yaşıllıqlar üçün ayrılır. 

Yaşayış zonası küləkdöyən tərəfdən (üstünlük təşkil edən küləklər), həmçinin zərərli maddələrin mənbəyi 

olan sənaye və kənd təsərrüfatı sahələrindən çay axarı boyu (yuxarı) salınır.  

Şəhərlərin canlı zona ərazisinin  əsas struktur elementi mikrorayonlar sayılır. Mikrorayonların daxilində 

yaşayış binalarından başqa ilkin xidməti idarələr və müəssisələr də yerləşdirilir. Mikrorayonların ərazisi  magi-

stral yollar və yaşayış binaları ilə kəsişir.  

Böyük və çox böyük şəhərlərdə  əhalinin cəmləşməsi son illər çoxmərtəbəli evlərin tikilməsi və  əhalinin 

sıxlığının daha da artması ilə müşayiət olunur. Tikililərin sayının çoxalması xidməti müəssisələrin (o cümlədən 

məktəb və uşaq müəssisələrinin) ərazisinin, həmçinin yaşıl ağaclıqların sahəsinin azalmasına səbəb olur, yaşayış 

ərazilərinin düzgün fəaliyyətini pozur, bunun nəticəsində binaların yanında, yaşayış evlərində, mikrorayonların və 

kvartalların daxilində səs-küyün səviyyəsi yüksəlir.  

16 və daha yüksək mərtəbəli evlərdə yaşamaq xüsusilə böyük narahatlıq yaradır. Hazırda belə binalara Bakı 

---

 

134

şəhərinin bütün rayonlarında tez-tez rast gəlinir və onların sayı artmaqda davam edir.  

Yüksək binalar şəhərin nəqliyyat problemini daha da kəskinləşdirir. Belə ki, şəhərin mərkəzi hissəsində in-

zibati binaların sayı da artır, iş yerindən uzaqda yaşayan işçilərin iş yerinə gəlməsi də problem yaradır.  

Gigiyena mütəxəssisləri, inşaatçılar, iqtisadçılar, sosiologiya və estetika sahəsinin mütəxəssislərinin birgə 

səyi ilə  gələcəkdə hazırladığı layihələr  şəhərimizdə  həyat tərzinin pisləşməsinə deyil, yaxşılaşmasına zəmin 

yaratmalıdır.  

Sənaye zonası. Bu zonanın  ərazisində müxtəlif sahələrin sənaye obyektləri (metallurgiya, kimya, 

maşınqayırma, elektron və s.) və onlarla əlaqəli digər obyektlər yerləşir. Bu əraziətraf mühiti çirkləndirən əsas 

mənbə sayılır.