Qosimjon sodiqov turkiy til tarixi

a
harfi yozuvda har qachon ham ifoda 
etilmaydi, lekin o‘rniga [a], [ä] va [e] unlilarini qo‘shib 
o‘qilaveradi. Ushbu hujjatda esa 
a
harfi so‘z boshi va so‘z 
o‘rtasida izchil yozib borilgan. Chamasi, ushbu hujjat uyg‘ur 
va ko‘kturk yozuvlarini aralash qo‘llaydigan turk-moniy 

---

272
jamoasi ichida bitilgan chiqar. Uning bituvchisi uyg‘ur yozuvi 
prinsiplaridan kelib chiqib, ko‘k turk yozuvida ham unlilarni 
to‘liq berib ketgan.
Matnning o‘qilishi shunday:
(1) Yemä bišinč ay säkiz yig- 
(2) irmikä Bilig Köŋül
(3) saŋun bašlap kelti. Yabaš
(4) tutuq, Bozač tutuq, Ör- 
(5) ä Bört tutuq, Altun T- 
(6) ay saŋun yartïmlïq erür. Atï
(7) Öz Apa tutuq. Ulatï qam- 
(8) ağ atlïğ yüzlüg otuz er
(9) keltimiz. Bir kön, bir qoñ, 
(10) iki küp begni. Bitgäči 
(11) esiz yabïz qul bitidim. 
(12) Atïm Bağatur Čigši. 
Shu o‘rinda matnning o‘qiluvi va mazmuni bilan bog‘liq 
ayrim izohlarni keltirib o‘tamiz. Sakkizinchi qatordagi 
GwlzwjxiL
c
a
harf birikmasi 
atlïğ yüzlüg
deb o‘qiladi, u juft 
so‘z bo‘lib, “atoqli-obro‘li” degan ma’noni anglatadi; 
to‘qqizinchi qatordagi 
nwK
harf birikmasini N. O‘rqun 
kün
deb o‘qigan. Vaholanki, bu yerda so‘z kun to‘g‘risida 
borayotgani yo‘q. Shuning uchun uni 
kön
deb o‘qiganimiz 
ma’qul. Chog‘ishtiring, MK da: 
tewä köni
– tuya terisi; hozirgi 
o‘zbek tilida: 
kön
– “otning shilib olingan terisi”, yoki 
könči
– 
“teriga ishlov beruvchi usta”; o‘ninchi qatordagi 
icaGtib
harf 
birikmasi 
bitgäči
o‘qiladi, u “bituvchi, qayd etuvchi, idora 
xodimi” ma’nosida; o‘n birinchi qatordagi