Qurilish ekologiyasi ” fanidan

8.2. Qurilish ekologiyasining asosiy yo‘nalishlari. 
Ekologiya yaqin vaqtgacha tirik organizmlarning va organizmlarning atrof-muhit 
o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqligini va ularning yashashi kabilarni o‘rgatuvchi biologiya fanining
asosiy qismi sifatida ko‘rib chiqilayotgan edi. Hozirgi vaqtda ekologiya tabiiy atrof-muhitni va 
inson faoliyati bilan uning o‘zaro bog‘liqligini o‘rgatuvchi bo‘lgan ilmiy fanlar kompleksini
aniqlashtiradi. 


Qurilish ekologiyasining asosiy yo‘nalishlari

Qurilish ob’ektining hayotiy davri 

Qurilish texnogenezi 
Biosferaga qurilishning salbiy ta’siri 

Qu
rilis

h
ek

o
lo
g

iy
asi

Salbiy ta’sirlardan muxandislik ekologik himoya

Shahar qurilishi ekologiyasi asoslari 

Shahar qurilishi maqsadi uchun muxandislik ekologik izlanishlar 

Turar joy va jamoat binolarining ekologik xavfsizligi 

Qurilish materiallari va buyumlarining ekologik xavfsizligi 

Qurilishda energiya va resurs tejamkorlik 

---

55

Poydevor qurilishi va ekologiya

Qurilishda ekologik xuquq 

Qurilish sohasida iqtisodiyot ekologiyasi

Qurilishda ekologik monitoring 

Ekologik xavfsiz qurilish – barqaror rivojlanish omilidir 

Hozirgi zamonaviy davrda tabiiy-ilmiy bilimlarning rivojlanishi barcha fanlarning 

ekologikligi bilan tavsiflanadi. Ekologik bilimlar alohida ahamiyatli bo‘lgan biologik fanga
to‘xtalib qolmasligi bilan ilm-fanda insonning tabiiy atrof-muhit ta’siriga hamda ushbu 
antropogen jarayonni yumshatish usullariga o‘zgartiradi. Geologiya, kimyo, tibbiyot, fizika,
qurilish fanlari va b.q. bilan ekologiyaning to‘qnashuvida yangi turdagi bilimlarni, ya’ni 
geoekologiya, urboekologiya, muxandislik ekologiyasi, qishloq xo‘jaligi ekologiyasi va sh.k.
yaratadi. 
Shuning uchun amaliy ekologiyaning tutgan o‘rnida muxandislik ekologiyasi, 

geoekologiya, shaharsozlik ekologiyasi va b.q. fanlar mavjudligiga haqlidir.

Hozirgi vaqtda ekologiyaning qurilish bilimlari bilan to‘qnashuvida yana bir yangi ilmiy 

yo‘nalish – qurilish ekologiyasi paydo bo‘lishiga asos bo‘ldi.

Qurilish ekologiyasining asosiy yo‘nalishlariga qurilish ob’ektining hayotiy davri, 

biosferaga qurilishning salbiy ta’siri, salbiy ta’sirlardan muxandislik ekologik himoya, turar joy

va jamoat binolarining ekologik xavfsizligi, qurilishda energiya va resurs tejamkorlik, 
poydevor qurilishi va ekologiya, ekologik monitoring va b.q. kiradi (2-rasmga qarang).