”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Oddiy sifatli uglerodli po‘latlarning mexanik xossalari 
A guruhdagi 
po‘lat markalari
CHo‘zilishda
gi mustahkamlik
MPa
chegarasi,
Oquvchan 
lik chegarasi,
MPa
Nisbi y 
uzayishi,
%
ST 1
ST 2
ST 3
ST 4
ST 5
ST 6
320-420
340-440
380-490
420-540 460-
600 kamida 
600
-
200-230
210-250
240-270
260-290
300-320
31-34
29-32
23-26
21-24
17-20
12-15
Legirlangan po‘latlar.
Kam legirlangan po‘latlar qurilish tizimida 
ko‘proq ishlatiladi. Bu po‘latlar tarkibida uglerod miqdori 0,2% oshmasligi 

---

shart, aks holda po‘latning plastikligi va korroziyaga chidamliligi pasayadi 
hamda payvandlanishi qiyinlashadi. Yuqori sifatli po‘latlar kafolatlangan 
xossalariga ko‘ra 15 kategoriyaga bo‘linadi. Legirlovchi qo‘shimchalar po‘lat 
xossasiga quyidagi tarzda ta’sir etadi: marganets po‘latning mustahkamligini, 
qattiqligini va edirilishga bardoshligini oshiradi; kremniy va xrom 
mustahkamligi va olovbardoshligini; mis po‘latning korroziyaga chidamligini 
oshiradi; nikel esa po‘latning zarbiy mustahkamligini, qovushoqligini oshiradi. 
Nikel, xrom va mis bilan legirlangan po‘latlar plastikligi Yuqori, yaxshi 
payvandlanadigan bo‘ladi. Ular asosida sanoat va fuqaro qurilishi 
konstruksiyalari, ko‘priklar proletli qurilmalari va boshqalar tayyorlanadi.
Metall konstruksiyalar tayyorlashda kam uglerodli, kam legirlangan 
VSt3sp5, 10XSND, 15XSND, 09G2S, 10G2SD va boshqa markadagi po‘latlar 
ishlatiladi.
O‘rtacha va ko‘p legirlangan po‘latlar tarkibiga xrom-nikel, xrom-
nikelmarganets legirlovchi qo‘shimchalar kiritiladi. Bu po‘latlar korroziya 
muhitiga chidamli bo‘ladi.