Asbotsement xom ashyo materiallari Portlandsement. Asbotsement buyumlar ishlab chiqarishda M400 va
M500 markali portlandsement, bezak materiallar olishda oq va rangli
sementlar, buyumlar avtoklavda ishlov berilganda portlandsement va kvars
kukuni aralashmasi ishlatiladi. Buyum tayyorlashda alitli sementlarni ishlatish
maqsadga muvofiqdir. Sement tarkibida uch kalsiyli silikat 52% kam
bo‘lmasligi uch kalsiyli alyuminat 8% ko‘p bo‘lmasligi kerak. Sementning
maydalik darajasi 2900-3200 sm
2
disperslikda bo‘lishi zarur. Qum kukunli
portlandsement, portlandsement klinkeri, kvars qumi (45% gacha) va gips
aralashmasini kukun holatigacha maydalab tayyorlanadi.
Qum kukunli portlandsement bog‘lovchisining maydalik darajasi
32003600 sm
2k
g bo‘lishi kerak. Sement tarkibida tez eriydigan ishqorlar
miqdori 0,3% oshmasligi shart.
Asbest. Asbest tabiiy tolasimon material bo‘lib, suvli va suvsiz magniy
silikati, ba’zi turlarida kalsiy silikati va natriy silikatidan iborat bo‘ladi.
Asbotsement
materiallar
ishlab
chiqarishda
xrizotil-asbest
(3
MgO
.
2SiO
2
x2H
2
O) ishlatiladi. Asbestning bu turi umumiy asbest ishlab
chiqarishning 95% tashkil qiladi. Asbest tolasining diametri 1 mkm, lekin
asbest toshi gidromexanik usulda ezg‘ilanganda o‘rtacha 0,02 mm tolalari hosil
bo‘ladi. Asbest tolalari 600-800 MPa mustahkamlikka, egiluvchanlik
xususiyatlariga ega. Sement toshi tarkibiga 10-20% asbest tolalari kiritilsa,
uning egilishidagi cho‘zilish mustahkamligi 3-5 marta Yuqori bo‘ladi va
zarbiy mustahkamligi oshadi.
Asbest 8 navda (0 dan 7 gacha) va 42 markada tovar holida ishlab
chiqariladi. Yuqori navli asbestlarning tolasi uzun bo‘ladi. Asbotsement
buyumlar ishlab chiqarishda qisqa tolali asbest-3,4,5 va 6 navli, tola uzunligi
0,3-10mm bo‘lgan turlari ishlatiladi.
Asbotsement buyumlar olishda asbest (10-15%), qisman bazalt shisha
yoki shlak mineral paxtasi bilan almashtiriladi. Xususiy hollarda nebelenli
sellyuloza, ikkilamchi kraft-sellyuloza, qog‘oz makulaturasi, yog‘och tolasi va
boshqa sintetik tolalar ishlatilishi mumkin.
Suv. Asbotsement ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan suv tarkibida organiq
moddalar, loysimon aralashmalar, tuz eritmalari bo‘lmasligi kerak.
Sizot, botqoq, dengiz suvlarini ishlatish mumkin emas.