R b a y c a n X z r d n z g m

“DƏNİZ”

Xəzərdə gəmiçiliyin tariXindən

---

A Z

R B A Y C A N

X Z R D N Z G M

L Y

И

ИЧИ И И

29 fevral 2016-cы il   № 9-12 (9015)

6

Nobu Su, zamanında yük 

qiymətləndirmə bazarlarının 

zirək oyunçusu kimi ad-san 

və kifayət qədər var-dövlət 

qazanmışdı.

tayvanlı sahibkar səbəbini 

rBs-də gördüyü geriləmənin 

arxada qalmasını  gözləməyə qə-

rar verib 

david osler

GÜNDƏM  yaratmağa  meylli 

olan  tayvanlı  gəmi  sahibi  Nobu  Su 

son  iki  tankeri  ilə  qalsa  da,  hal-ha-

zırda yükdaşımalardakı geriləmənin 

bitməsini və əvəzində dəniz daşıma 

yönümlü texnologiya sahibkarı kimi 

özünü yenidən təsdiq etməyi gözlə-

yir.

Lloyd’s List-ə verdiyi eksklüziv 

müsahibədə  sabiq milyarder  2008-

ci ildə başlayan və bir zamanlar 60 

gəmidən  ibarət  olan,  əlavə  90  gə-

minin  sifariş  edildiyi  donanmaya 

nəzarəti  itirməsi  ilə  nəticələnmiş  

qlobal maliyyə böhranına broker və 

bankirlərin  cinayət  xarakterli  ma-

nipulyasiyalarının  səbəb  olduğuna 

dair  əvvəlki  ittihamlarını  bir  daha 

dilə gətirmişdir.

Nobu Su tərəqqi illərində  yük 

qiymətləndirmə  bazarlarının  zirək 

oyunçusu  kimi  ad-san  və  xeyli  

var-dövlət qazanmışdı. Bir zaman-

lar onun ticarəti bütün FFA ticarət 

əməliyyatlarının  15  faizini  təşkil 

edirdi.  

Lakin  hətta  o  vaxtlar    belə,  ək-

sər insanlar onun hərəkətlərinin nə-

ticələrə  ciddi  təsir  etdiyi  məsələlər 

üzrə  sövdələşmələr  aparmaq  üçün 

əlverişli mövqedə olduğunu müşahi-

də etmişdilər.

Amma  daşımalarda böhran baş-

layanda,  onun  əsas  daşıma  vasitə-

si  olan    “Today  Makes  Tomorrow” 

donanması artan problemlərlə üzləş-

di  və  dünyanın  müxtəlif  yerlərində 

gəmiləri  üzərində  həbs  qoyulması 

əksər  heyət  üzvlərini çıxılmaz və-

ziyyətə saldı.

TMT  2013-cü  ilin  iyun  ayında 

ABŞ  qanunvericiliyinə    əsasən    şi-

kayət  etdi.    Sunun  dediyinə  görə,  

hal-hazırda  malik  olduğu    “Iron 

Monger  3”  və  “F  Whale”  adlı  iki 

gəmi xam neft tankerləridir.

2012-ci  ildə  BK-da  məhkəməyə 

gəlməməyə  görə,    icrası  daha  yük-

sək  məhkəmə  instansiyaları  üçün  

icbari  olmayan  18  aylıq  həbs  qəra-

rı  veriləndən  sonra,  o,  Britaniyada 

bizneslə məşğul olmaq hüququndan 

faktiki  məhrum olmuşdur.  

Özünü  bəzi  aşkar  ədalətsiz  qə-

rarların  qurbanı  hesab  edən    Nobu 

Su  məruz  qaldığını  düşündüyü  bu 

cür qeyri-düzgün yanaşmalara qarşı 

indi  mübarizəyə  başlayacağını  vəd 

etmişdir. 

Bu  mübarizənin  bir  forması  da 

maliyyə  sektorunda  “Lehman  Bro-

thers”in  süqut  etməsinə  yol  açmış 

bəzi  fəaliyyətlərin  gizli  tərəflərini 

ifşa  etmək  məqsədi  daşıyan  kitabın 

nəşr etdirilməsi  olacaq. 

  Həmçinin  Sinqapurda  Britani-

ya RBS-in üç sabiq işçisinə qarşı da 

hüquqi  tədbirin    görülməsi  nəzərdə 

tutulur.    Onların  arasında    2008-ci 

ildə    özünün    bilavasitə  icazəsi  ol-

madan 400 milyon ABŞ dollarından 

çox  vəsaiti  TMT hesabından çıxar-

dığı  iddia  edilən  bankın    nüfuzdan 

salınmış  sabiq  sədri  Fred  Gudvinin 

adı da hallanır.

Sabiq  sədrin  iddiasına  görə,  o,  

həmin    məbləği  Nyu-York  Federal 

Ehtiyatlardan  aşağı  faizə  kreditlər 

əldə  etmək  üçün  istifadə  edib.  Bu 

barədə  RBS-dən  rəy  alınması  üçün 

müraciət olunsa da,   şərh etməkdən 

imtina ediblər . 

Bununla belə,  Nobu Su inanır ki, 

digər gəmi sahibləri də RBS-in eyni 

taktiki gedişlərinə  məruz qalmışlar 

və  mümkün ümumi yanaşmanı mü-

zakirə  etmək  üçün    digər  “qurban-

lar”la da   görüşəcək.  

Hal-hazırda  isə,    fəaliyyətinin 

əsas  istiqaməti    CO

2

  istixana  qa-

zından  emissiyaları  azaltmaq  üçün  

aparılan  mübarizəyə  ciddi  töhfə 

verəcəyinə inandığı hibridlərin gəmi 

daşımalarının  inkişafına  yönəlmiş-

dir.

Onun  layihələrindən  biri  də 

məlumatların  dəniz  mobil  rabitə 

əlaqələri  şəbəkəsi  vasitəsilə  ötü-

rülməsi  və  qəbuluna  imkan  verən 

Ocean Net sistemidir. İlkin mərhələ-

də  heyət  üzvlərinə    ailə  üzvləri  ilə 

əlaqə  saxlamağa  imkan  verən,    gə-

midən-sahillə  rabitə  əlaqələri  kimi 

layihələndirilmiş bu səmərəli sistem 

həm  də  təhlükəsizlik,  gəmidən-gə-

miyə  ötürmələr  məqsədilə    istifadə 

edilə bilər.

Bu yaxınlarda BK-ya etdiyi səfər 

zamanı  Londonun  Dorchester  meh-

manxanasında    demişdir:  “Məncə, 

bazarda  vəziyyət  hələ  bir  müddət 

çox çətin olacaq və ona görə də gə-

milərə sahib olmağın vaxtı deyil”.

O,  gəmi  daşımaları  bazarlarının 

son illərdəki  vəziyyətini ötən onil-

liyin  əvvəllərindən    ortalarınadək  

maliyyə  bazarlarında  baş  vermiş 

qeyri-rasional  xərclərin  əziyyətinin  

çəkildiyi  vaxtlardakı  vəziyyət  kimi 

səciyyələndirir.  

Nobu  Su  sözünə  davam  edərək  

deyib: “Mən o vaxt doğru söyləmiş-

dim. Hər kəsə bazarda manipulyasi-

yalara yol verildiyini desəm  də, heç 

kəs mənə inanmadı. Onlar məni, sa-

dəcə dəli adlandırmışdılar.”

Bu  qaydalara  zidd  oyunlar,  xü-

susən  də  bankirlərin  böhran  öncəsi  

gəmi  sahiblərinə  azad  şəkildə  kre-

dit vermək istəyi nəticəsində tələblə 

təklif arasında yaranmış cari balans-

sızlığın hökm sürdüyü keypsayz və 

panamaks sektorlarında özünü daha  

aşkar  büruzə  verir.  Problemi  Çinin 

artan tələbatı fonunda heç vaxt  bit-

məyən  “supersikl”  barədə  o  zaman 

dəbdə  olan  söz-söhbətlər  daha  da 

mürəkkəbləşdirmişdir. 

Nobu  Su  israr  edir  ki,  aparıcı 

gəmi  broker  firmaları  qiymət  sahə-

sində  effektli  liderlik  sərgiləmiş 

və    tarifləri  başgicəlləndirən  səviy-

yələrədək artırmışlar. Bu hadisə, xü-

susən də 2008-ci ilin  mayında Baltik 

yük  daşımaları  indeksi  hal-hazır-

kı  təsəvvürlərə  sığmaz  səviyyələrə 

kimi artanda müşahidə edilmişdir.  

 İndi  işlər o qədər mürəkkəbləşib 

ki,  qiymətlər  gerçəkliklə  əlaqəsini 

əsaslı  surətdə itirmişdir. 

“Mənfəət  sahibləri  və  o  cümlə-

dən iri quru yük daşıyanlar  vaxtında 

qazanc əldə etsələr də, uzunmüddətli 

perspektivdə heç kəs fayda əldə et-

məyib,”- deyə  Nobu Su vurğulamış-

dır.

Sabiq  milyarderin    qənaətinə 

görə,  2008-ci  ilin  maliyyə  böhranı 

məqsədli  şəkildə  planlaşdırılmış  və 

beləliklə  də,  banklara  vergi  ödəyi-

ciləri hesabına yaşamaq imkanı ve-

rilmişdir. 

  Nobu  Sunun  fikrincə,  ticarət 

qeydləri,  yük  hərəkətlərinin  təhlili 

və  bankirlərin  özlərinin  sözləri  bu 

sövdələşməni sübut edir.

Lakin yaxın gələcək üçün o, dün-

yanın  bir nömrəli quru yük  operato-

ru  olan  Sanko  Steamshipin  1985-ci 

ilin avqust ayında süqutundan  bəri 

misli  görünməmiş  fəlakətin  baş 

verəcəyini  gözləyir.  Həmin  hadisə 

Yaponiyanın  müharibədən  sonrakı 

ən  böyük  müflisləşmə  hadisəsi  ol-

muşdu.

Yəqin    təəccüblü  deyil  ki,  onun 

ən sevimli son filmi Bred Pitt və Ra-

yan Qoslinqin çəkildikləri  “The Big 

Short” adlı dramadır. 

Həmin  film  maliyyə  bazarında  

bir  qrup  iştirakçının  böhranın  göz-

lənildiyini  görərək,  ev  bazarına  gi-

rişmək üçün kredit defolt svoplarını 

azaltmaqla, nə cür təmizlənmək im-

kanı əldə etmələrindən bəhs edir.  

Nobu Su filmə iki dəfə baxdığını 

və bir daha baxmağı planlaşdırdığını 

söyləyir.