R. D. Do‘smuratov, B. Yu. Mengliqulov qishloq xo‘jaligida buxgalteriya hisobi va statistika asoslari

Parnikda yetishtirilgan mahsulotlar tannarxini
kalkulyatsiyalash 

Mah-
su-

lot-
lar
Bevo
sita
xara-
jat-
lar,
so‘m
Siklli
xara-
jat-lar,
so‘m
Yillik
umu-
miy
xara-
jatlar,
so‘m
Ham-
ma
xara-
jatlar
so‘m
Olin-
gan
mah-
sulot kg
1kg tannarxi so‘m

1,05
gacha

rom-
kunlar
soni
1
rom-
kuni-
ga,
so‘m
jami
1,05 ga-
cha rom
kun-
lar
soni
1 rom-
kuni-
ga,
so‘m
Jami

Bod-
ring

3164
00
146000
4.45
64970
0
242000 6.61
1599
600
2565
700
8276 310
Po
mi-
dor
2868
40
101600
4.45
45212
0
197600 6.61
1306
000
2044
960
5842 350
Ka-
ram
ko‘-
chat
va.k
2258
40
98400 4.45
43790
0
98400 6.61 650424
131134
6
163.9 8000
Jam
i:
8290
80
346000
4.45
15397
20
538000 6.61
3553
200
5922
000
- -

---

192
Fermer xo‘jaligi parnigida yetishtirilgan ekin turlari bo‘yicha bir

yillik bevosita xarajatlar (urug‘lik qiymati) quyidagicha: bodring-
316400 so‘m, pomidor-286840 so‘m, ko‘chatlar-225840 so‘m; sabzavot
ekinlari va ko‘chatlarni ekish uchun parniklarni tayyorlash xarajatlar
(siklli xarajatlar)-1539720 so‘m; sabzavotlar va ko‘chatlarni
parvarishlash (yillik) xarajatlar-3553200 so‘mni tashkil etgan. Yil
davomida 8276 kg bodring, 5842 kg pomidor, 4000 ming dona ko‘chat
yetishtirilgan.
Vegetatsiya jurnali ma’lumotlariga asosan sabzavot va ko‘chatlar
uchun rom-kunlar davrlar va yil bo‘yicha aniqlanadi (6.6-jadval).

6.6-jadval 
Sabzavot va ko‘chatlar yetishtirishda yillik va davrlar bo‘yicha 
rom-kunlar soni 

Ekinlar
1.05. gacha dastlabki 90

kundagi rom-kunlar
(1-romoborot)
1.05. dan keyingi
rom-kunlar
(2-romoborot)
Bir yillik rom-
kunlar soni
Bodring 146000
96000 242000
Pomidor 101600
96000 197600
Karam
ko‘chat
98400 -
98400
Va. h.k

Jami 346000 192000

538000

Umumiy xarajatlarni ham siklli xarajatlar kabi yillik parvarish-

lanayotgan alohida ekinlar o‘rtasida taqsimlash maqsadida 1 rom-kuniga
to‘g‘ri keladigan xarajatlar aniqlanadi. Bizning misolimizda 1 rom-ku-
niga to‘g‘ri keladigan:
1) siklli xarajatlar 1539720/346000=4,45 so‘m.
2) yillik xarajatlar 3553200/538000=6,61 so‘m.
Har bir ekin turi bo‘yicha rom-kunlar sonini 1 rom-kuniga to‘g‘ri
keladigan xarajatlar summasiga ko‘paytirish yo‘li bilan ko‘rsatilgan
xarajatlar taqsimlanadi. Buning uchun bevosita, siklli va yillik xarajatlar
jamlanadi. Tegishli ekin turi bo‘yicha xarajatlarni olingan mahsulot
miqdoriga bo‘lish yo‘li bilan mahsulot birligining tannarxi aniqlanadi.
Parnik mahsulotlari tannarxini hisoblashda ularning sifat
ko‘rsatkichlari ham hisobga olinishi lozim. Bunda ma’lum ekin turidan

---

193
olingan barcha mahsulotlar standart va nostandart mahsulotlarga

bo‘linadi. Ekin turlariga olib borilgan xarajatlar standart va nostandart
mahsulotlar o‘rtasida ularning bozor bahosi bo‘yicha aniqlangan qiy-
matiga mutanosib ravishda taqsimlanadi.