Radioelektronika asoslari

Itt —

Et - U,

tet
- as — -

(24)

buyerda l^ - kollektoming to'yinish toki, /i^*- nagru/ka qarshiligi, E_k -

kollektormanbai.


Tranzistoming kirishiga signal manbasi ulanishi bilan boshqaruvdii bazatoki bu signalga mos holda o‘zgaradi va ma'Ium birdoimiy tokrejimi uchun u2atish xarakteristikasi kollektor tokining o‘zgarish qonuniyatini belgilaydi. Shuni aiohida ta'kidlash kerakki, UE utanish sxemasi kirish va chiqish signaJlari orasidagi faza farqini 180° ga o‘zgartiradi.
Bipolyar tranzistoming (izik parametrlari
Tranzistoming parametrlari juda ko‘p va ular uning turli xususiyatlarini belgilaydi. Masalan: tok bo'yicha a va koeffitsientlar statik parametrlar hisoblanadi, chunki ular o'zgarmas toklar nisbatini ifodalaydi. Ulardan tashqari tok o'zgarishlari nisbati bilan ifodalanadigan difTerensial kuehaytirish koeffltsientlari ham keng qo‘Ilani1adi. Statik va differensial kuchaytirish koeffitsientlari bir biridan farq qiladi, shu sababli talab qilingan hollarda ular ajratiladi. UE sxemasi uchun tok bo‘yicha
differensial kuchaytirish koeflitsienti /J = ~ ifoda orqali aniqlanadi va u
dl_b
temperaturaga bog‘liq bo‘lib baza sohasidagi asosiy bo'lmagan zaryad tashuvchilaming yashash vaqtiga bogMiqligi bilan tushuntiriladi. l'emperatura ortishi bilan rekombinatsiya jarayonlari sekinlashishi sababli, tranzisfoming tok bo'yicha kuchaytirisli koeffitsientining ortishi kuzatiladi. Tranzistor xarakteristikalarining temperaturaviy barqaror emasligi asosiy kamchilik hisobtanadi.
Yuqorida ko‘rib o‘tiIgan tok bo‘yicha uzatish koeffitsientidan tashqari, fizik parametrlarga o‘tishlaming difTerensial qarshiliklari (9 va 10 ifodalar), sohalaming hajmiy qarshilikfari, kuchlanish bo‘yicha teskari aloqa koeffitsientlari vao‘tish hajmlari kiradi.
K irish signalining yetarlidia kichik qiymatida va aktiv ish rejimi uchun bipolyar tranzistomi chiziqli to‘rt qutbli ko'rinishida ° ifodalash mumkin. 1 l-rasmda UE ulanish sxemasi uchun to‘rt qutbli sistema keltirilgan. Bunda tranzistor kuchaytirish xususiyatiga ega bo'ladi. Umumiy holda tranzistor akiiv nochiziqli element hisoblanadt. U I_ht l_k, Ufc kabi doimiy tok va kuchlanishlaming o'zaro
bogianishini ifodalovchi nochiziqli kirish va chiqish statik
xarakteristikalari orqali ifodalanadi. Ulaming ixtiyoriy ikkitasini bilish orqali qolganlarini topish mumkin Doimiy tok va kuchlanishdan tashqari zanjirda kichik tashqi signal ham bo'lishi mumkin, hamda uning ta'siri
q
ostida tranzistoming ishchi aKtiv sohasida volt-amper xarakteristika deyarli o'zgarmas (chiziqli) hjsoblajtadi. Ayni shu kichik signallar holida tranzistor aktiv chiziqii eiement hjsoblanadi va u maxsus parametrlar orqali jfodaianadi.
To‘rt qutbli sistemaning VAXni ifodalovchi chiziqli tsnglamalarini ko'raylik: