diafragmani yuqoriga itaradi. Shunday qilib k o‘krak qafasining sagittal, frontal va vertikal o ‘lchamlari kamayadi. Nafas chiqarishda o ‘pkaning elastik ch o‘zilishi kamayadi. Kuchli nafas chiqarishda ekspirasiya muskullarining qisqarishi k o ‘krak qafasini o ‘lchamini yanada kichraytiradi va qorin b o ‘shlig‘idagi bosimni oshiradi, diafragma gumbazini kengligini yanada oshiradi. Nafas olishning uch xili faqlanadi: k o ‘krak (k o‘krak qafasini nafas muskullarini qisqarishi hisobiga), qorin (diafragmani qisqarishi hisobiga) va aralash (qisman b o ‘lsada barcha inspirasiya va diafragmani qisqarishi hisobiga) tiplari farqlanadi. K o‘krak tipidagi nafas olish odatda ayollarda, qorin tipi-erkaklarda va aralash tipi bolalar va hayvonlarda uchraydi. Nafas olish muskullarining kuchi, nafas chiqarish muskullarining kuchidan ortiqdir. Bu kuchning bir qismi yuqorida keltirilgan qarshiliklarni yengish uchun sarflanadi. Nafas muskullarining bir kecha- kunduzgi ishi o ‘rtacha sharoitda 147-196 kDj ga teng. Plevralararo manfiy bosimning ahamiyati. Nafas olish paytida k o ‘krak qafasining o ‘lchami kattalashadi, k o ‘krak qafasining harakati ortidan ergashib o'pkaning ham o ‘lchamla.ri ortadi. Nafas olish paytida o'pkaning kengayib o ‘z o ‘lchamini o ‘zgartishini qanday tushuntirsa b o‘ladi? 0 ‘pka elastik to‘qimalardan tashkil topgan va u havo o ‘tkazmaydigan visseral parda (plevra) bilan o ‘ralgan. Visseral plevra k o ‘krak qafasining ichki devorini qoplab turuvchi parietal plevrasiga juda zich holda joylashgan. Plevralar varaqlari orasida yupqa kapillyar suyuqliklar qatlami b o‘lib, u varaqlami bir-biriga ishqalanishiga qarshilik k o ‘rsatadi. Plevra
