hazm kanalining sekretorlik ishlari va 3) so‘rilish ishlari. Hazm shiralari va ulaming fermentlari. Ovqat hazmi kanalining bezlari tomonidan ajraladigan hazm shiralari suvdan va uncha katta bo‘lmagan miqdorda organik moddalar va tuzlar aralashmasidan iborat bo‘ladi. Hazm shiralarining asosiy tarkibiy qismini - fermentlar tashkil etadi. Bundan tashqari fermentlar tarkibida shilimshiq modda va suv saqlanganligi sababli ozuqani yumshatadi va shilliq modda bilan o ‘rab, uning mexanik qayta ishlanishini va ovqat hazmi kanali bo‘ylab harakatini ta’minlydi. 158
Fermentlar quyidagi xususiyatlari bilan tavsiflanadi: 1 .0 ‘z -o ‘zidan bajariladigan ximiyaviy jarayonlarni katalizator sifatida tezlashtiradi yoki susaytiradi. 2.Faqatgina moddalaming parchalanishida - analiz (tahlillash) katalizatorlik qilmasdan, balki moddalaming birikishiga - sintez (umumlashtirish) ham katalizatorlik qiladi. 3.Spesifik ta’sir ko‘rsatish qobiliyatiga ega. Har bir ferment ma’lum ximiyaviy tarkib va tuzilishga ega moddalarga ta’sir ko‘rsatadi. 4.Qizdirilganda parchalanadi. 5.Ma’lum muhitda: kislotali, ishqorli yoki neytral muhitlarda ta’sir ko‘rsatadi. Fermentlaming faolligi muhit reaksiyasiga bog‘liq holda o ‘zgarib turadi: masalan, pepsin ishqorli muhitda o ‘z faolligini yo‘qotsa, kislotali muhitda esa tiklaydi. Hazm fermentlari gidrolazlar gumhiga ya ’ni H+ va OH' ionlarini biriktirib olgan fermentlarga kiradi, ya’ni suv eritmalaridagi moddalami hazmlovchilardir. Ular, uglevodlar, kraxmalni parchalovchi amilolitik yoki amilazalar, proteinlar, oqsillami parchalovchi proteolitik yoki proteazalar, lipidlar,
