Reja: Eukariot va prokariot organizmlar

X U L O S A 
 
Bugungi kunda eng dolzarb bo’lgan muammolardan biri, yani ijtimoiy 
himoyaga 
muhtoj bolalar bilan bog’liq, muhim vazifalar va tizimdagi holat 
xususidagi masaladir. 
O’zbekiston mustaqillikka erishganidan so’ng, barcha sohalarda bo’lgani 
kabi, bolalarni ijtimoiy himoyalash tizimida ham chuqur islohotlar va o’zgarishlar 
sodir bo’ldi. 
O’zbekistonning huquqiy davlat sifatida rivojlanishi jarayonida Prezidentimiz 
har bir fuqaroning manfaatini himoyalashda uning jinsi, millati, irqi, yoshidan qat’i 
nazar qonun ustuvorligini taminlashni asosiy omil sifatida belgilaganlar. 
Bugun yurtimizdagi har bir bolaga davlatimizning barcha haq-huquqlaridan 
to’liq foydalanadigan fuqarosi sifatida qaralishini takidlab o’tishimiz lozim. Xalq 
talimi vazirligi tomonidan bajarilayotgan islohotlarga davlat tomonidan ratifikasiya 

---

qilingan «Bola huquqlari to’g’risidagi Konvensiya» tamoyillari asos qilib olingan. 
Bu: 
- kamsitmaslik masalalari 
- yashash va rivojlanish 
- bolaning shaxsiy manfaati 
- bolaning dunyoqarashi 
kabi jihatlarni o’z ichiga qamrab oladi. 
Mazkur tamoyillarni amalda qo’llash jarayonida bu vazifaning oson emasligi 
bilinadi. Bu borada quyidagilarni misol tariqasida keltirish mumkin: 
Masalan, internat muassasalarida tarbiyalanayotgan bolalarning ko’pchiligini 
nogiron bolalar tashkil etadi. Xalqaro tashkilotlarning tavsiyanomalarida 
deinstitusiyalashda inklyuziv metodni asosiy usul sifatida tatbiq qilish kerak 
deyilgan. Xo’sh, kar o’quvchining uyidan uzoq,da o’qitilishi uning
konvensiyadagi haq-
huquqlarini buzadi, deyish mumkinmi? Biz «ha» deb javob 
beramiz. Chunki bolani «kamsitmaslik» tamoyili va oilasi bilan yashash 
huquqidan mahrum etayapmiz. Agar bolani uyiga yaqin joylashgan qishloq 
umumtalim maktabida 35 nafar o’quvchi talim olayotgan sinfda o’qishga qoldirsak
bunda uning «shaxsiy manfaatlari» tamoyilini buzgan bo’lamiz. Bola bu yerda 
o’ziga yetarli etiborni ololmaydi. Maktabda defektologlarning yo’qligi uchun 
o’quvchi maxsus muassasadagidek talim ololmaydi, oqibatda rivojlanishda 
orqada qoladi va kasb egallashga tayyorlana olmaydi. Bundan tashqari, bu 
o’rinda bolaning «Shaxsiy fikri» tamoyili buziladi