Reja: Qo‘shilgan qiymat solig‘ining iqtisodiy mohiyati va joriy qilinishi

Qo‘shilgan qiymat solig‘i stavkalarining o‘zgarish dinamikasi
39
 
Soliq to
‘
lovchilar 
Soliq stavkalari, foizlarda 
199
2 
y.
 
199
3 y.
 
199
4 y.
 
199
5 y.
 
1996 y.
 
1997 y.
 
199
8 y.
 
1999 y.
 
2000
 -
2018 yy.
 
20
19 
-
2022 yy.
 
Tadbirkorlik faoliyatini 
amalga oshiruvchi va (yoki) 
tovarlarni (xizmatlarni) 
realizatsiya qiluvchilar 
30 30 30 30 17 18 18 
15, 20 
va 0 
20 va 
0 
15 va 
0 
QQSni 
joriy etishda uning stavkasi 30 foiz hajmida belgilanganini ko‘pchilik eslasa kerak. 
1993 yildan u 25 foizgacha, 1994 yil 1 iyuldan 20 foizgacha, 1995 yilda 18 foizgacha, 1996 yilda 
17 foizgacha pasaytirildi. 
1997 yil 1 yanvardan soliqning ikkita stavkasi belgilandi. Respublika aholisini ijtimoiy 
jihatdan himoya qilish maqsadida un, non, go‘sht, sut va sut mahsulotlari kabi eng zarur tovarlarga 
soliqning 10 foiz miqdoridagi pasaytirilgan stavkasi, qolgan barcha tovarlar, ishlar va xizmatlarga 
18 foiz etib belgilandi. 
39
O
‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Vazirlar Mahkamasining har yilgi soliq stavkalari to‘g‘risidagi qarorlari 
asosida mualliflar tomonidan tayyorlangan. 

---

116 
1999 yili respublikada soliqning uchta stavkasi: 20, 15 va 0 foiz amal qilardi. 2000 yildan 
2019 yilgacha 20% va 0 darajali soliq stavkalari qo‘llanilgan. Soliq stavkasi 2019 yildan 15%ga, 
2023 yildan esa 12%ga pasaytirilgan va 0 darajali soliq stavkalari amal qilmoqda . 
Nol darajali stavka bo‘yicha soliq solish quyidagilar realizatsiya qilinganda amalga 
oshiriladi: 
1) O‘zbekiston Respublikasi hududidan eksport bojxona tartib
-taomiliga olib chiqilgan 
tovarlar; 
2
) ilgari O‘zbekiston Respublikasi bojxona hududida qayta ishlash bojxona tartib
-taomiliga 
joylashtirilgan, O‘zbekiston Respublikasi hududidan olib chiqilgan tovarlar va (yoki) O‘zbekiston 
Respublikasi hududidan bojxona hududida qayta ishlash bojxona tartib-taomiliga joylashtirilgan 
tovarlarni qayta ishlash natijasida olingan (hosil bo‘lgan) tovarlar (qayta ishlash mahsulotlari, 
chiqindilar va (yoki) qoldiqlar); 
3) O‘zbekiston Respublikasi hududidan olib chiqilgan g‘amlab qo‘yilgan narsalar, havo 
kemalaridan 
risoladagidek foydalanilishini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan yoqilg‘i va yonilg‘i
-
moylash materiallari g‘amlab qo‘yilgan narsalar deb e’tirof etiladi;
4) chet eldan keltirilgan tovarlarni tashish chog‘ida bojxona tranziti bojxona tartib
-
taomiliga joylash
tirilgan tovarlarni bevosita O‘zbekiston Respublikasi hududiga yetib kelish 
joyidagi bojxona organidan O‘zbekiston Respublikasi hududidan chiqib ketish joyidagi bojxona 
organigacha tashish yoxud transportda tashish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan xizmatlar;
5) xalqaro tashishlar bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan xizmatlar.
Nol darajali stavkani qo‘llash huquqini tasdiqlovchi hujjatlar soliq hisoboti bilan birga 
taqdim etiladi. 
Bojxona to‘g‘risidagi 
qonunchilikka 
muvofiq O‘zbekiston Respublikasining bojxona 
hudu
dida qayta ishlash bojxona rejimiga joylashtirilgan tovarlarni qayta ishlash bo‘yicha 
xizmatlarga qayta ishlash mahsulotlarini O‘zbekiston Respublikasining bojxona hududidan 
tashqariga olib chiqish sharti bilan nol stavka bo‘yicha soliq solinadi.
O‘zbekist
on Respublikasining bojxona hududida qayta ishlash bojxona rejimiga 
joylashtirilgan tovarlarni qayta ishlash bo‘yicha xizmatlarga qayta ishlash mahsulotlarini 
keyinchalik bojxona to‘g‘risidagi 
qonunchilikka muvofiq erkin muomalaga chiqarish rejimiga 
joylas
htirgan holda belgilangan soliq stavkasi bo‘yicha soliq solinishi lozim.
Nol stavka bo‘yicha soliq solish quyidagilarni realizatsiya qilish chog‘ida amalga 
oshiriladi: 
1) tovarlarni xalqaro tashish bo‘yicha xizmatlarni. Tovarlarni xalqaro tashish deganda 
t
ovarlarning jo‘natish punkti yoki belgilangan punkti O‘zbekiston Respublikasi hududidan 
tashqarida joylashgan taqdirda tovarlarni havo kemalari, temir yo‘l transporti va (yoki) 
avtotransport vositalari orqali tashish tushuniladi; 
2) chet eldan keltirilgan 
tovarlarni tashish chog‘ida bojxona tranziti bojxona tartib
-
taomiliga joylashtirilgan tovarlarni O‘zbekiston Respublikasi hududiga yetib kelish joyidagi 
bojxona organidan to O‘zbekiston Respublikasi hududidan chiqib ketish joyidagi bojxona 
organigacha tash
ish yoki transportda tashish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan xizmatlarni;
3) tashishlar yagona xalqaro tashish hujjatlari asosida rasmiylashtirilgan taqdirda, basharti 
yo‘lovchilarni, pochtani va bagajni jo‘natish punkti yoki belgilangan punkti O‘zbekiston 
Respublikasi hududidan tashqarida joylashgan bo‘lsa, yo‘lovchilarni, pochtani va bagajni tashish 
bo‘yicha xizmatlarni;
4) O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga eksport qilinadigan tovarlarni tashish 
yoki transportda tashish, shuningdek O‘zbekiston 
Respublikasi hududidagi qayta ishlash 
mahsulotlarini O‘zbekiston Respublikasi hududidan olib chiqish bo‘yicha O‘zbekiston 
Respublikasining yuridik shaxslari bo‘lgan tashuvchilar tomonidan ko‘rsatiladigan xizmatlarni. 
Basharti tashish hujjatlarida bojxona o
rganlarining belgilari qo‘yilgan bo‘lsa, qo‘llaniladi;
5) havo kemalariga bevosita O‘zbekiston Respublikasi aeroportlarida va O‘zbekiston 
Respublikasining havo hududida ko‘rsatiladigan xizmatlarni, shu jumladan aeronavigatsiya 
xizmatini. 

---

117 
Tovarlarni (xizmat
larni) realizatsiya qilish aylanmasi to‘langan soliqni qoplash (qaytarish) 
yo‘li bilan nol darajali stavkasi bo‘yicha tortiladi, agar ushbu tovarlar (xizmatlar) quyidagicha 
olinsa:
1) chet el diplomatik vakolatxonalarining va ularga tenglashtirilgan vakolatxonalarning 
rasmiy foydalanishi uchun, shuningdek ushbu vakolatxonalar diplomatik va ma’muriy
-texnik 
xodimlarining (shu jumladan ular bilan birga yashaydigan oila a’zolarining) shaxsiy foydalanishi 
uchun; 
2) Mahsulot taqsimotiga oid bitim doirasida tovarlarni (xizmatlarni) sotib olayotgan soliq 
to‘lovchilar tomonidan, agar bitimda nol darajali stavka qo‘llanilishi nazarda tutilgan bo‘lsa.
Agar tegishli chet davlatning qonun hujjatlarida O‘zbekiston Respublikasining diplomatik 
vakolatxonalariga va ularga tenglashtirilgan vakolatxonalarga, ushbu vakolatxonalarning 
diplomatik hamda ma’muriy
-texnik xodimlariga (shu jumladan ular bilan birga yashaydigan oila 
a’zolariga) nisbatan xuddi shunday tartib belgilangan bo‘lsa yoxud bunday norma O‘zbekiston 
Respublikasi
ning xalqaro shartnomasida nazarda tutilgan bo‘lsa, nol darajali stavkani qo‘llash 
amalga oshiriladi. 
Suv ta’minoti, kanalizatsiya, sanitariya jihatdan tozalash, issiqlik ta’minoti bo‘yicha 
aholiga ko‘rsatiladigan xizmatlarni realizatsiya qilishga doir ayl
anmaga, shu jumladan bunday 
xizmatlarni uy-joy mulkdorlari shirkatlari tomonidan aholi nomidan, shuningdek idoraviy uy-joy 
fondi uylarida yashayotgan aholi uchun O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining va 
O‘zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasining bo‘linmalari tomonidan olishga, nol darajali 
stavka bo‘yicha soliq solinadi. 
Nol darajali stavka qimmatbaho metallarni ishlab chiqaruvchilar tomonidan qimmatbaho 
metallarni olish bo‘yicha vakolatli organga realizatsiya qilinadigan bunday metallarga nis
batan 
qo‘llaniladi.