Руководство для спортсменов по настольному теннису для развития их полного потенциала

Ta’sir so’zlar orqali o’zini ishontirish
Sport mashg’uloti va musobaqa jarayonida murabbiy va boshqa kishilarning 
ta’sir so’zlari yordamida ham tennischilarda dadil harakatlanish holati vujudga 
keladi. Sportchi sha’nini ulug’laydigan, olqishlaydigan, faol harakatga 
undaydigan ta’sirli so’zlar tennischining ruhini ko’taradi, tetiklashtiradi. Natijada 
sportchi o’zini bardam tutib, raqibga bo’sh kelmay, qat’iy harakat qiladi, g’alaba 
qilishga intiladi. Chunki ta’sirli so’z inson asab tizimiga ijobiy ta’sir etib, 
organizmida psixofiziologik o’zgarishlarni vujudga keltiradi. Bu holat miyaning 
tormozlanish va qo’zg’alish qonuniyatlariga muvofiq miya katta yarimsharlar 
po’stlog’idagi to’qimalarda bo’ladigan muayyan o’zgarishlar natijasida sodir 
bo’ladi. Shuningdek, sportchi jismoniy mashg’ulotlar va sport musobaqalari 
jarayonida faol qo’llaydigan zarur harakatlarni hayolida fikran takrorlaganida ham 
uning miyasida funksional o’zgarishlar vujudga keladi. Sportchi so’zlar 
yordamida o’zini o’zi ishontirish paytida uning organizmida birmuncha 

---

o’zgarishlar paydo bo’lgani seziladi: o’zini tetik xis qiladi, harakatlarni engil 
bajaradi, muskullari bo’shashadi, unda ishchanlik darajasi qaytadan tiklanadi. 
Muskullarning faollik darajasini boshqarish
Sport faoliyati jarayonida sportchining o’z muskullari faolligini boshqarishi 
hozirgi zamon «autogen» mashg’ulotining asosiy vazifasidir. Tana muskullarining 
harakatchanligini oshirish sportchidan maxsus malaka va ko’nikmalarni talab 
etadi. Sportchi barcha mushak, tana muskullarini bo’shashtirishda autotrening 
uslubidan foydalanadi. 
Sportchi muskullarini bo’shashtirganida, tarangilikni zaiflashtirganda, 
organizmda psixologik va jismoniy ishchanlik holati tiklanadi. Ayrim sportchilar 
yugurganida yoki jismoniy mashqlar bajarganida muskullarini tarang ushlashga 
odatlanib qoladi. Agar sportchida bunday holat uzluksiz takrorlanaversa, u hech 
qachon maromiga etkazib dam ololmaydi. Hatto, sportchi uxlaganida ham uning 
muskullari tarang holatda buladi. Bunda sportchilarda asabiy zo’riqish holati 
tezlashadi, bu holat ular organizmida funksional kasalliklarni keltirib chiqarishi 
mumkin. Shuning uchun murabbiylar shogirdlariga yugurganida, jismoniy 
mashlar bajarganida, dam olganida, uxlashga yotayotganida tana muskullarini 
bo’shashtirish mexanizmlarini o’rgatishlari zarur.