S. X. Babadjanova, X. M. Bobojonova Dorivor o‘simliklar florasi va sistematikasi

Turkum.
Qurttana (Sisymbrium L.) - Гулявник 
Tur. Dorivor qurttana ( Sisymbrium officinale)
- karam oilasiga mansub otsu 
o‘simliklarning bir turi. O‘simlik yallig‘lanishga qarshi, antiskorbutik, diuretik, 
biriktiruvchi va ekspektoran xususiyatlariga ega. Dorivor yuruvchining dorivor 
xususiyatlari uning kimyoviy tarkibi bilan bog‘liq. 

---

89 
Dorivor qurttana - Sisymbrium officinale
Turkum. 
Rango‘t (Sinapis L.) - Горчица 
Tur. Xantal , Oqrangōt, oq xantal- Sinapis alba L
. karamdoshlar 
(butguldoshlar) oilasiga mansub, bo‘yi 40-100 sm gacha etadigan bir yoki ikki 
yillik o‘t o‘simlikdir. May-iyun oylarida gullaydi va meva beradi. O‘simlik 
madaniy ekinlar orasida begona o‘t sifatida o‘sadi.
Xantal , Oqrangōt, oq xantal- Sinapis alba L
Dorivorlik xususiyati
. Tibbiyotda ikki turi - Sarept xantali (Gorchitsa 
sareptskayA. va Qora xantalning urug‘i va efir moyi tabobatda ishlatiladi. Uning 
urug‘i tarkibida sinigrin glikozidi, ko‘p miqdorda yog‘, mirozin fermenti, shilliq, 

---

90 
oqsil va boshqa moddalar bor. Urug‘ining dori preparatlari - xantalli qog‘oz 
(gorchichnaya bumagA., urug‘ kukuni yoki uni (gorchichniy poroshok), xantal efir 
moyining spirtdagi 2% li eritmasi bod, miozit (mushaklar shamollashi), bronxit va 
boshqa nafas yo‘llarining shamollash va me’da kasalliklarida ham ishlatiladi.
Turkum. 
Chitrang‘i (ErysimumL.) - Желтушник 
Tur. CHitrang‘i-
 
Erysimum diffusum Ehrh.
. Karamdoshlar (butgullilar) 
oilasiga mansub bir va ko‘p yillik zaharli o‘t o‘simlikdir. Tibbiyotda uning ikki 
turining yer ustki qismi qo‘llaniladi: Shabbo‘y chitrang‘i va yoyiq chitrang‘i yoki 
Kulrang chitrang‘i .