ŞAHİN ƏHMƏdov

Radiolokasiya üç üsulla həyata keçirilir:
1) obyektin 
şüalandırılması və ondan əks olunan şüanın qəbulu; 2)
obyektin şüalandırılması və onun təkrar şüalandırdığı 
(retranslyasiya olunan) dalğaların qəbulu; 3) obyektin özq 
tərəfindən şüalandırdığı radiodalğaların qəbulu. 
Lidar
( Lidar – Laight Detection and Ranging) 
atmosferin spektrin optik diapazonunda lazer zondlanmasını 
həyata keçirmək üçün cihaz. 
Ümumi mənada lazer lidarda istiqamətlənmiş işıq 
şüalanmasının 
impuls 
mənbəyi 
kimi 
istifadə 
olunur. 
Radiodiapazondan fərqli olaraq, tezliyin işıq diapazonunda 
dalğa uzunluqlarının, xüsusilə də görünən və ultrabənövşəyi 
şüalar üçün kiçik olduğundan lokasiya siqnalının əksetdiriciləri 
atmosferin bütün molekul və aerozol tərkib hissələridir. 
Lidarın əsas aktiv elementi lazer şüalanma mənbəyidir. 
Lazer şüalanmasının bütün əsas energetik, zaman, məkan, 
spektral və polyarizasiya xarakteristikaları bilavasitə lazer 
mənbəyinin özündə həyata keçirilir. 
Atmosferin lazer zondlanmasının prinsipi ondan ibarətdir 
ki, lazer şüası yayılarkən havanın molekul və qeyri-bircinsliyi, 
onda olan qarışıqların molekulu, aerozol hissəcikləri tərəfindən 
səpələnir, 
müəyyən qədəri udulur 
və özünün 
fiziki 
parametrlərini (tezlik, impulsun forması və s.) dəyişir. 
Atmosferin lazer zondlanması əsasən ultrabənövşəyi, 
görünən və mikrodalğa diapazonunda həyata keçirilir. 
Optik lokasiya metodu.
Exo- və radiolokasiya metoduna 
analojudur. 

---

157 
Lazer 
lokasiyasının 
ümumi 
sxemi 
şək.6.3 
–də 
verilmişdir. 
Lazer şüalanmasının dayaq mənbəyi 
1
, 
2
optik 
sistemindən keçməklə 
0
W
gücünə malik qısa 


impulsunu 
şüalandırır.