Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
O`quv qo`llanma
180 Sahifa zo’raytiradigan arteriolo-venulyar shuntlashga olib keladi. Keyinchalik kasallikni zurayishi a’zolardagi qon etishmovchiligini yanada ko’paytiradi. Bu esa, o’z navbatida a’zodagi distal qismlarda arteriovenoz shuntlashga va og’ir ishemiya (“tinchlikdagi og’riqlar”) klinikasini yuzaga keltiradi. Bu erda gemodinamik buzilishlar «xalqali zo’rayish» hosil bo’ladi, natijada arterial oqimining keskin susayishiga, arteriovenoz vazoplegiyaga, venoz dimlanish va arteriovenoz shuntlashning proksimal tarqalishiga olib keladi. Boldirning ishemik shishi, keyinchalik esa yumshoq to’qimalarda destruktiv jarayonlar, ya’ni kritik ishemiya rivojlanadi. Boldir ishemik shishiga olib keluvchi sabablar: venoz dimlanish, limfovenoz etishmovchilik, kallikrein-kinin tizimining faollashuvi, zararlangan a’zo to’qimalaridagi gipoksiya, giperkapniya va atsidoz, antioksidant faolligini kamayishi bilan kechuvchi lipidlarning perikisli oksidlanishi faollashuvi, trobotsit va leykotsitlarning faolashuvi, ularning qon tomir devoriga adgeziyasining ortishi (biologik aktiv substantsiyalarning ko’p chiqarilishi bilan) natijasidagi endoteliyning funktsiyasini buzilishi, oksidlovchi fermentlarning faolligini kamaytiruvchi autolitik fermentativ jarayonlar. Bu buzilishlarning hammasi, a’zo mushaklarning ishemiyasini qaytmas ekanligini ko’rsatadi. Qandli diabet asoratlaridan oyoqlarning diabetik gangrenasi jarrohlar diqqatini o’ziga tortadi. Bu asoratlarning kelib chiqishiga oyoqlar makro- va mikroangiopatiyasi, neyropatiya sabab bo’lgan. Yaqin kunlargacha bizning adabiyotlarimizda “diabetik panja” atamasi ishlatilmagan, shuning uchun, shifokorlar bu jarayonni mustaqil kasallik deb hisoblashmagan, lekin bu muammo juda dolzarb hisoblanadi. "Diabetik panja" atamasi – yig’ma tushuncha bo’lib, katta tibbiyot entsiklopediyasida bu atama panjadagi anatomo-funktsional o’zgarishlar simptomokopleksi deb hisoblanadi. Yiringli-nekrotik jarayonlarning rivojlanishiga diabetik neyropatiya, mikro- yoki makroangiopatiya, osteoartropatiya sabab bo’ladi. "Diabetik panja" sindromi kandli diabet kasalligida 30-80% holatlarda uchraydi. Bu guruhda oyoqlar amputatsiyasi 15 barobarga ko’p bajariladi. “Diabetik panja” rivojlanishida uchta asosiy omillar, ya’ni neyropatiya, makro- yoki mikroangiopatiya va infektsiya muhim o’rin tutadi. Oyoqlarning periferik qon tomirlari zararlanishi, asosan panja |