Samarqand davlat tibbiyot universiteti buxoro davlat tibbiyot instituti

59 – rasm. Chap oyoq kritik ishemiyasi – 3 barmoq quruq gangrenasi. 
 
Tashxislash.
Laborator tekshiruv usullaridan qondagi fibrinogen 
miqdorini, plazmani geparinga tolerantligini, qondagi geparin miqdorini, 
antitrombin III miqdorini, qonni fibrinolitik faolligini aniqlash zarur. 
Bundan tashqari, trombotsitlar agregatsion funktsiyasini tekshiruvchi 
usullar mavjud. Bularninig hammasi bemor qonining reologiyasi 
ko’rsatkichlari bo’lib, bemor ahvolini baholash uchun omil bo’lishi 
mumkin. Qonda umumiy xolesterin, zichligi past xolesterin liporoteidlar, 
zichligi 
yuqori 
xolesterin 
lipoproteidlar, 
triglitseridlar, 
aterogen 
koeffitsienti aniqlanishi mumkin.
Obliteratsiyalovchi aterosklerozda arteriyalar devorida va qon 
plazmasida lipidlar perekisi miqdori yuqoriligini aniqlanishi mumkin. 
Bunda arteriya qanchalik og’ir zararlansa, qonda malon dialdegidning 
miqdori shunchalik yuqori bo’ladi. Aterosklerozda lipidlar perekisli 
oksidlanishiga sabab deb antioksidant etishmovchiligi hisoblanadi. Bunga 

---

Gospital xirurgiyasi
183 Sahifa 
alimentar buzilishlar, chekish va endoteliyda fagotsitlar faolligini 
aktivlashtiruvchi immun va mikrobli omillar sabab bo’ladilar.
A.A. Tarkovskiyning (1996) fikricha, lipidlar perekisli oksidlanish 
mahsulotlarining 
yuqori 
miqdori 
va 
antioksidant 
aktivlashuvi 
ko’rsatkichlarining kamligi oyoklar kritik ishemiyali guruhda kuzatiladi. 
OSKI aniqlashda funktsional va rentgenologik tekshiruv usullari 
qo’llaniladi. Funktsional usullarga reovazografiya, sfigmografiya, 
pletizmografiya, ostsillografiya va ultratovush dopplerografiyalar (UTDG) 
kiradi. Rentgenologik usullarga esa rentgenkontrastli, digital subtraktsion 
va magnit-rezonans angiografiya kiradi. 
Ko’rsatilgan funktsional tekshiruv usullaridan reovazografiya o’ziga 
xos o’ringa ega. Bu usulda to’qimalardan yuqori chastotali tok o’tganda 
hosil bo’ladigan pulsli tebranishlar yozib olinadi. Bunda arterial, venoz, 
kapillyar holati birgalikda yozib olinadi, ammo har birini alohida aniq 
o’zgarish darajasini ham aniqlab bo’lmaydi va bir oyoqni yo’qligida 
ko’rsatkichlar olinmaydi. Sfigmografiya, pletizmografiya, ostsillografiya, 
taxiostsillografiya kabi usullar nisbiy ma’lumot beradilar, kollaterallar 
holatini ko’rsatishmaydi va tomirlar holati xaqida noto’liq tushuncha 
beradilar. OSIKni keng tarqalgan noinvaziv tekshiruv usullaridan biri 
bo’lgan ultratovush dopplerografiya, ob’ektiv usul hisoblanadi, klinik va 
metodik chegarasizligi bilan, yuqori informativligi bilan ajraladi. Unda 
elka-oyoq indeksini (OEI) hisoblash, regionar qon oqimi holati xaqida 
xabar olish, atravmatik va kasal uchun bezarar qo’llash, regionar 
gemodinamikani buzilishlarida, oyoqlar ishemiya darajasini aniqlashda 
omil sifatida ishlatish mumkin. 
Angiografiya tekshiruv usuli qon tomir jarrohligini rivojlanishiga 
katta hissa qo’shgan va oxirgi 10 yillik ichida asosiy tekshiruv usul bo’lib 
qolgan. U «oltin standart» tekshiruv usuli bo’lib, ko’p hollarda tomirlarni 
zararlanishida jarrohlik taktikani aniqlaydi, hamda oyoq gangrenasida 
amputatsiya uchun eng qulay joyni aniqlaydi. Angiografiyadan so’ng 
asoratlar qator olimlar fikricha 0-14% ni tashkil etadi. 
Bu usullar yuqori ma’lumotligiga qaramay kapillyarlarda qon oqimi 
xaqida ma’lumot bermaydilar. Vaholanki OASOKda zararlangan oyoqning 
to’qimasida qon aylanishini va metabolizmini baholashda kapillyarlardagi 
qon 
oqimi 
holati 
katta 
rol 
o’ynaydi. 
Kapillyaroskopiya 
– 

---